Wat is pyelonefritis?
Pyelonefritis, is een infectie van de bovenste urinewegen waarbij de nieren en de urineleiders (de buisjes die de urine van de nieren naar de blaas vervoeren) betrokken zijn.
Infecties van de urinewegen komen vrij vaak voor bij honden, hoewel ze meestal de blaas en de urinebuis (de buis die de urine van de blaas naar buiten het lichaam transporteert) betreffen en worden beschreven als infecties van de lagere urinewegen (zie de hand-outs “Cystitis bij honden” en “Urinary Tract Infections (UTI’s) bij honden” voor informatie over infecties van de lagere urinewegen).
Er lijkt geen specifieke leeftijdsindicatie te zijn voor pyelonefritis bij de hond. Urineweginfecties treffen in het algemeen meer vrouwtjes dan mannetjes.
Wat zijn de verschijnselen van pyelonefritis?
Veel honden hebben geen klinische verschijnselen wanneer ze pyelonefritis hebben, hoewel ze wel verschijnselen van lagere urinewegaandoeningen kunnen hebben. De tekenen van een lagere urineweginfectie zijn onder andere:
- meer drinken en meer urineren
- moeilijk/pijnlijk urineren
- frequent urineren van kleine hoeveelheden urine
- ongepast urineren (vooral merkbaar bij honden die voorheen goed zindelijk waren)
- slome, ongemakkelijk urineren
Voorkomende tekenen van een infectie van de bovenste urinewegen zijn koorts en pijn wanneer de nieren tijdens het lichamelijk onderzoek worden gepalpeerd (op de tast worden onderzocht). Ook kan de grootte van een of beide nieren afwijkend zijn.
Wat veroorzaakt pyelonefritis?
Pyelonefritis wordt meestal veroorzaakt door een bacteriële infectie die zich via de urinewegen van de blaas naar de nieren verplaatst. De meest voorkomende bacteriën zijn Escherichia coli en Staphylococcus. Andere bacteriën die kunnen worden aangetroffen zijn Proteus, Streptococcus, Klebsiella, Enterobacter en Pseudomonas, die vaak de lagere urinewegen infecteren en zich naar de hogere urinewegen kunnen verplaatsen. Minder vaak voorkomende bacteriën die kunnen leven en groeien in een zuurstofarme omgeving, evenals schimmelorganismen, kunnen pyelonefritis veroorzaken.
Zijn er risicofactoren voor pyelonefritis?
Er zijn verschillende ontwikkelingsaandoeningen die het risico op pyelonefritis vergroten.
- Ectopische urineleiders beschrijven een aandoening waarbij de urineleiders niet goed aan de blaas vastzitten of kunnen vastzitten aan voortplantingsorganen in plaats van aan de blaas.
- Vesicoureterale reflux beschrijft het terugstromen van urine uit de blaas terug in de urineleiders.
- Renale dysplasie beschrijft een abnormale ontwikkeling van de nieren vanaf de geboorte.
Er zijn verschillende medische en procedurele aandoeningen die de kans op een urineweginfectie vergroten, waaronder:
- Diabetes mellitus, waardoor glucose (suiker) in de urine komt, waardoor de urine zeer aantrekkelijk wordt voor bacteriën.
- De ziekte van Cushing (hyperadrenocorticisme), of overactieve bijnieren, die verhoogde niveaus van steroïden in het lichaam veroorzaken en de weerstand van het lichaam tegen infecties verminderen.
- Toediening van medicijnen die steroïden bevatten.
- Nierfalen.
- Catheterisatie van de urethra.
- Gene retentie.
- Blaas- of nierstenen.
- chirurgische verwijdering van de penis met creatie van een nieuwe opening in de urethra (perineale urethrostomie).
Hoe wordt pyelonefritis behandeld?
Honden met pyelonefritis worden meestal poliklinisch behandeld, tenzij er bacteriën in hun bloed circuleren die septikemie veroorzaken, of ze klinische tekenen van nierfalen hebben. De specifieke behandeling van pyelonefritis is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Als honden met pyelonefritis ook een nierziekte hebben, zal een deel van hun behandeling een nierondersteunend voedingsprofiel omvatten (bijv. Hill’s® Prescription Diet® k/d®, Royal Canin® Veterinary Diet Canine Renal Support, Purina® ProPlan® Veterinary Diet NF Kidney Function®, of Rayne Clinical Nutrition™ Adult Health-RSS™).
Ectopische urineleiders worden operatief teruggeplaatst om de urine goed af te voeren naar de blaas. Blokkade van de bovenste urinewegen door een steen in de urinewegen bij een hond met een bacteriële infectie/ontsteking van de nieren kan snel leiden tot algemene ziekte en septikemie. Dit is een medische noodsituatie en wordt meestal behandeld met een operatie.
Antibiotica om pyelonefritis te behandelen worden gekozen op basis van het testen van de urine op bacteriën en de gevoeligheid voor antibiotica. Het gekozen antibioticum moet de bacteriën doden, in de juiste concentraties in het bloed en in de urine aanwezig zijn, en mag niet toxisch zijn voor de nieren. Antibiotica worden over het algemeen gedurende 4-6 weken gegeven om pyelonefritis te behandelen.
Wat voor soort nazorg kan ik verwachten voor mijn hond?
Seriële urineanalyses en urinekweken worden gedaan tijdens de behandeling met antibiotica, over het algemeen 5 tot 7 dagen in de behandeling en 1 tot 4 weken na het beëindigen van de antibioticakuur. Mogelijke complicaties van pyelonefritis zijn nierfalen, terugkerende nierinfecties, bacteriën in het bloed die infecties in andere delen van het lichaam veroorzaken (zoals de bekleding van het hart of de gewrichten).
Over het algemeen doen honden met plotselinge pyelonefritis het goed en keren ze terug naar een normale gezondheid, tenzij ze ook nierstenen, chronische nierziekte, obstructie van de urinewegen of kanker in de urinewegen hebben.
Honden met chronische of terugkerende pyelonefritis kunnen moeilijk te genezen zijn en hun prognose is ernstiger. Als pyelonefritis niet wordt geïdentificeerd en op de juiste manier wordt behandeld, kunnen permanente nierschade en chronische nierziekte met nierfalen het gevolg zijn.