Er zijn weinig opzienbarendere voorbeelden van avant-garde cinema dan Un Chien Andalou (letterlijk vertaald: ‘een Andalusische hond’), de surrealistische fantasie die kunstenaar Salvador Dali en regisseur Luis Buñuel in 1929 bedachten. Er is geen duidelijk plot en niemand zegt een woord. Een vrouw prikt in een afgehakte hand, een man sleept twee vleugels vol met de rottende resten van ezels, een ander fietst door een stille straat verkleed als een non, mieren komen uit een gat in iemands handpalm. Het is berucht om één scène in het bijzonder, waarin Buñuel’s personage naar de maan ziet staren voordat hij een scheermes pakt en de linker oogbal afsnijdt van zijn lieve vrouw, die onverbiddelijk op een stoel zit.
In het begin van de jaren tachtig sprak de film tot de verbeelding van een jonge student antropologie in Massachusetts, Charles Thompson. Later, als Black Francis, verwerkte zijn luidruchtige surf-punk viertal de Pixies het idee in Debaser, het openingsnummer van het tweede album van de band, 1989’s Doolittle. Niet dat de rest van de Pixies dat per se wist.
“Ik heb geen idee waar hij over zong,” geeft leadgitarist Joey Santiago toe. “En ik wilde het ook niet weten. Het was in heel Doolittle hetzelfde. Ik ving hier en daar een woord op, maar het was bijna alsof ik inbreuk maakte op zijn privacy. Als ik hem had gevraagd waar het over ging, had hij me waarschijnlijk gezegd dat ik gewoon mijn mond moest houden en iets moest spelen.”
Debaser opent met een enkele, dreunende baslijn van Kim Deal, voordat Santiago’s vlammende riff en de keely yelp van Francis: ‘Got me a movie/I want you to know/Slicing up eyeballs/I want you to know/Girlie so groovy/I want you to know/Don’t know about you/But I am un chien Andalusia.’ Het is genoeg om je hoofdhuid te laten tintelen.
Francis, tegenwoordig handelend onder de naam Frank Black, koos voor een vergelijkbare Buñuel-achtige benadering van de teksten. “Ik zou zeggen dat ik de teksten waarschijnlijk in tien minuten heb geschreven,” biedt hij aan. “En ik sta achter die teksten. Ik had die film een paar keer gezien. Voor mij is het liedje mijn versie van studieknipsels voor Un Chien Andalou. Het gaat allemaal heel snel, een geval van: ‘Laten we snel laten zien wat hier aan de hand is – boom-boom-boom.'”
Maar was hij erop uit om iets prangends in het bijzonder te zeggen? “Ik denk dat het enige wat ik in de tekst heb gezet dat als een origineel concept kan worden beschouwd, was dat ik gewoon het sentiment van de filmmakers echode. Dat was: ‘Hé, we doen gewoon wat we willen doen. Het slaat nergens op en het is misschien schokkend, maar voor mij is het normaal. Ik ontkracht de norm, ik breek de maatschappelijke norm af en snij hem in stukken om tot iets surrealistisch en schokkends te komen. Dat was het sentiment van de mensen die die films maakten: Ik ben een debaser. Snap je wat ik bedoel? Het is bijna een amerikanisme om een woord op die manier te veranderen.” Het eenvoudige, zijdelingse refrein is een van de meest gekoesterde uit de carrière van de Pixies. Francis accentueert het ‘chien’, voordat het afzwakt met: ‘Wanna grow up to be/Be a debaser.’ De zwakke achtergrondzang van Deal fungeert als een nerveuze echo van die van Francis. Sommige verslagen beweren zelfs dat, in de eerste versie van Debaser, ‘un chien Andalusia’ eigenlijk ‘Shed, Appolonia!’ was, een schuine verwijzing naar de amazone-tegenspeelster uit de Prince-film Purple Rain uit 1984. Het maakte allemaal deel uit van de lyrische eigenaardigheid die Doolittle zelf kenmerkte.
“In psychotherapiesessies kletst de patiënt maar door over van alles en nog wat,” zegt Francis, “dan wordt het aan de therapeut overgelaten om de belangrijke dingen eruit te halen. En dat zijn de Pixies. Ik weet niet echt waar ik het over heb, ik doe het gewoon. Er is geen kunst aan in termen van de betekenis van dit alles. Het is allemaal erg slippy-slidey en meer surrealistisch.”
Met de teksten, Francis’s belangrijkste interesse leek te liggen in de bouw en de impact van de woorden zelf. Wat de muziek betreft, klikte Debaser, volgens drummer David Lovering, “gewoon een beetje. Het was een vrij gemakkelijk nummer om te spelen voor ons allemaal. Ik denk dat het helemaal niet zo lang duurde om te doen.”
Francis en producer Gil Norton waren van plan om de structuur van het nummer net zo onvoorspelbaar en schurend te maken als de teksten.
“Er zijn drie brokken muziek in,” zegt Francis. “Er is een refrein, een couplet en een voor refrein. En als je zo’n drie stukken muziek hebt, hoef je ze niet noodzakelijkerwijs in een rechte volgorde te zetten. Het is niet gewoon A-B-C, het kan A-C-B-B zijn, wat dan ook. Je schuift dingen rond en werkt aan de overgangen. We wilden het meest opwindende rock’n’roll arrangement.”
Santiago’s uitzinnige riffage, op volle toeren als het nummer naar zijn climax raast, vergde enige oefening, maar het resultaat is buitengewoon.
“Ik herinner me dat ik het behoorlijk moeilijk had met het vullen van die maten aan het eind,” herinnert hij zich. “Dat was het enige deel dat me stress gaf. Maar toen het klaar was, zei Gil: ‘Wow!'”
Luister goed en je hoort de gitaar van Francis eronder, hakkend op een ritme dat klinkt als een versnelde voorloper van Nirvana’s Smells Like Teen Spirit. Kurt Cobain erkende later de schuld die hij aan de Pixies verschuldigd was.
Debaser werd niet uitgebracht als een single van Doolittle – de band koos in plaats daarvan voor Here Comes Your Man en Monkey Gone To Heaven – maar het blijft een van de meest opruiende openingsshots van een album voor of sindsdien. Het werd uiteindelijk uitgegeven als een zeven-inch bijna een decennium later, als voorproefje voor de 1997 ‘best of’ Death To The Pixies. Het is een nummer dat nog steeds discussie blijft inspireren, niet in het minst vanwege Francis’ merk van verbasterd Spaans.
“Ik had zes maanden doorgebracht in San Juan, Puerto Rico, dus ik had een hoop Spaans,” legt hij uit. “Het was niet eens goed Spaans. Maar ik kreeg veel krediet om het in liedjes als Debaser te stoppen. Ik denk dat mensen het raar vonden dat we deze nummers hadden met slecht Spaans erin. Mensen probeerden altijd een groot punt te maken van al deze dingen, maar ik voelde me als: Kom op. Ooit gehoord van Los Lobos?””
Pixies beginnen hun Europese zomertournee op 7 juli. Voor meer details, bezoek hun Facebook-pagina.