Stereotype
Vanwege het stereotype nerd worden veel slimme mensen vaak als nerd beschouwd. Deze overtuiging kan schadelijk zijn, omdat het ertoe kan leiden dat middelbare scholieren “hun licht uitdoen” uit angst om als nerd te worden gebrandmerkt, en ertoe kan leiden dat anderszins aansprekende mensen alleen al vanwege hun intellect als nerd worden beschouwd. Ooit werd gedacht dat intellectuelen nerdy waren omdat ze werden benijd. Echter, Paul Graham stelt in zijn essay, “Why Nerds are Unpopular”, dat intellect neutraal is, wat betekent dat je er niet geliefd of veracht om wordt. Hij stelt ook dat het alleen de correlatie is die slimme tieners automatisch nerd doet lijken, en dat een nerd iemand is die niet sociaal vaardig genoeg is. Bovendien zegt hij dat de reden waarom veel slimme kinderen niet populair zijn, is dat ze “geen tijd hebben voor de activiteiten die nodig zijn voor populariteit.”
Het stereotiepe nerd-uiterlijk, vaak verguisd in karikaturen, kan bestaan uit een zeer grote bril, een beugel, een bokgebit, ernstige acne en een broek die hoog in de taille wordt gedragen. In navolging van het populaire gebruik in emoticons, bracht Unicode in 2015 zijn “Nerd Face” -karakter uit, met een aantal van die stereotypen: 🤓 (codepunt U+1F913). In de media zijn veel nerds mannen, die worden afgeschilderd als fysiek ongeschikt, ofwel te zwaar of mager door een gebrek aan lichaamsbeweging. Sommigen, zoals linguïst Mary Bucholtz, hebben gesuggereerd dat nerd zijn een vorm van “hyperblank” zijn is en het verwerpen van de Afro-Amerikaanse cultuur en het jargon dat “coole” blanke kinderen gebruiken. Echter, na de Revenge of the Nerds film franchise (met multiculturele nerds), en de introductie van het Steve Urkel karakter in de televisieserie Family Matters, zijn nerds gezien in alle rassen en kleuren en meer recentelijk ook als een veelvoorkomend jong Oost-Aziatisch of Indiaas mannelijk stereotype in Noord-Amerika. In films als She’s Out of Control, Welcome to the Dollhouse en She’s All That worden “nerd-meisjes” afgeschilderd als slimme, maar nerdy vrouwen die zich niet richten op het verbeteren van hun fysieke aantrekkelijkheid, later in hun leven nadeel kunnen ondervinden.
In de Verenigde Staten bleek uit een onderzoek uit 2010, gepubliceerd in het Journal of International and Intercultural Communication, dat Aziatische Amerikanen het vaakst als nerds worden gezien, gevolgd door blanke Amerikanen, terwijl niet-witte Hispanics en zwarte Amerikanen het minst vaak als nerds werden gezien. Deze stereotypen komen voort uit concepten van Oriëntalisme en Primitivisme, zoals besproken in Ron Eglash’s essay “Race, Sex, and Nerds: From Black Geeks to Asian American Hipsters”.
Sommige van de stereotiepe gedragingen die geassocieerd worden met het stereotype “nerd” hebben correlaties met de kenmerken van het syndroom van Asperger of andere autisme-spectrum condities.
Pride
De opkomst van Silicon Valley en de Amerikaanse computerindustrie in het algemeen heeft veel zogenaamde “nerdy people” in staat gesteld grote fortuinen te vergaren en de mediacultuur te beïnvloeden. Veel stereotype nerdy interesses, zoals superhelden, fantasie en science fiction werken, zijn nu internationale populaire cultuur hits. Sommige kenmerken van nerdachtigheid worden nu naar verluidt als wenselijk beschouwd, omdat het voor sommigen wijst op een persoon die intelligent, respectvol en interessant is, en in staat is een hoog salaris te verdienen. De stereotiepe eigenschappen van nerds evolueren van onhandigheid en sociaal ostracisme naar een naar verluidt meer wijdverspreide aanvaarding en soms zelfs viering van hun verschillen.
Johannes Grenzfurthner, onderzoeker, zelfverklaard nerd en regisseur van de nerddocumentaire Traceroute, reflecteert op de opkomst van nerds en de nerdcultuur:
Ik denk dat de figuur van de nerd een prachtig sjabloon biedt voor het analyseren van de transformatie van de disciplinaire samenleving in de controlemaatschappij. De nerd, in zijn clichévorm, verscheen voor het eerst op het wereldtoneel in het midden van de jaren zeventig, toen we het eerste gerommel begonnen te horen van wat de Cambrische explosie van de informatiemaatschappij zou worden. De nerd moet dienen als komische opluchting voor de toekomst-angsten van de westerse samenleving. … De kiemcel van het ontluikende nerdisme is verschil. Het verlangen om begrepen te worden, om mogelijkheden te vinden om ervaringen te delen, om niet alleen gelaten te worden met zijn bizarre belangstelling. Tegelijkertijd schept men een bijna pervers genoegen in het zwelgen in dit tekort. Nerds houden van tekortkomingen: die van de ander, maar ook die van zichzelf. Nerds zijn gretige ontdekkingsreizigers, die zich graag met elkaar meten en ook agressief wedijveren. En toch bevat het bestaan van de nerd ook een element van occultheid, van mysterie. De manier waarop deze kracht wordt uitgedrukt of geconcentreerd is heel belangrijk.
– Johannes Grenzfurthner, geïnterviewd door Thomas Kaestle, Boing Boing, 14 april 2016
In de film Revenge of the Nerds uit 1984 werkte Robert Carradine aan de belichaming van het nerd-stereotype; daarmee hielp hij een definitief beeld van nerds te creëren. Bovendien was de verhaallijn een voorbode van, en misschien wel een inspiratiebron voor, de “nerd-trots” die in de jaren 1990 opkwam. Toby Radloff, die regelmatig in American Splendor te zien is, beweert dat dit de film was die hem inspireerde om “de echte nerd uit Cleveland, Ohio” te worden. In de American Splendor film was Toby’s vriend, American Splendor auteur Harvey Pekar, minder ontvankelijk voor de film. Hij vond hem hopeloos idealistisch en legde uit dat Toby, een volwassen archiefbediende met een laag inkomen, niets gemeen had met de kinderen uit de middenklasse in de film die uiteindelijk een universiteitsdiploma zouden halen, succes zouden hebben en niet langer als nerds gezien zouden worden. Velen lijken het echter met Radloff eens te zijn, want de “nerd-trots” is in de jaren daarna algemener geworden. MIT professor Gerald Sussman, bijvoorbeeld, probeert nerds trots bij te brengen:
Mijn idee is om kinderen een beeld te geven dat het goed is om intellectueel te zijn, en zich niets aan te trekken van de druk van leeftijdsgenoten om anti-intellectueel te zijn. Ik wil dat ieder kind een nerd wordt – waarbij dat betekent iemand die de voorkeur geeft aan studeren en leren boven strijden om sociale dominantie, wat helaas de neerwaartse spiraal naar sociale afwijzing kan veroorzaken.
– Gerald Sussman, geciteerd door Katie Hafner, The New York Times, 29 augustus 1993
De populaire computer-gerelateerde nieuws website Slashdot gebruikt de tagline “Nieuws voor nerds. Dingen die er toe doen.” De Charles J. Sykes quote “Wees aardig tegen nerds. De kans is groot dat je er uiteindelijk voor een gaat werken” is populair geworden op het Internet en ten onrechte toegeschreven aan Bill Gates. In Spanje wordt Nerd Pride Day sinds 2006 gevierd op 25 mei, dezelfde dag als Towel Day, een andere ietwat nerdachtige feestdag. De datum werd gekozen omdat het de verjaardag is van de release van Star Wars: A New Hope.
Een aflevering van de tekenfilmserie Freakazoid, getiteld “Nerdator”, bevat het gebruik van nerds om de geest van een Predator-achtige vijand van energie te voorzien. Tegen het midden van de show houdt hij deze toespraak. :
… de meeste nerds zijn verlegen gewoon uitziende types zonder interesse in fysieke activiteit. Maar wat ze missen aan fysieke bekwaamheid maken ze goed met hun hersenen. Zeg eens, wie schrijft de best verkochte boeken? Nerds. Wie maakt de best verkopende films? Nerds. Wie ontwerpt computerprogramma’s die zo complex zijn dat alleen zij ze kunnen gebruiken? Nerds. En wie stelt zich kandidaat voor hoge publieke functies? Alleen maar nerds. … Zonder nerds om de weg te wijzen, zullen de regeringen van de wereld struikelen, ze zullen gedwongen worden om begeleiding te zoeken bij knappe, maar saaie leeghoofden.
De Deense reality tv-show FC Zulu, internationaal bekend onder de naam FC Nerds, heeft een format opgezet waarin een team van nerds, na twee of drie maanden training, de strijd aanbindt met een professioneel voetbalteam.
Sommige commentatoren zijn van mening dat het woord wordt gedevalueerd wanneer het wordt toegepast op mensen die een subcultureel gedragspatroon aannemen, in plaats van te worden gereserveerd voor mensen met een uitgesproken gave.
Hoewel de nerdcultuur oorspronkelijk vooral een Amerikaans stereotype was, is ze over de hele wereld gegroeid en is ze nu meer aanvaardbaar en gangbaar dan ooit. Australische evenementen zoals Oz Comic-Con (een grote comic book en Cosplay conventie, vergelijkbaar met San Diego Comic-Con International) en Supernova, zijn ongelooflijk populaire evenementen onder de cultuur van mensen die zichzelf identificeren als nerds. In 2016 zag Oz Comic-Con in Perth bijna 20.000 cos-players en stripboekfans samenkomen om het evenement te vieren, vandaar dat het een “professioneel georganiseerd Woodstock voor geeks” wordt genoemd.
Fans van de Vlogbrothers (een YouTube-kanaal met John en Hank Green in de hoofdrol) noemen zichzelf “nerdfighters” en verwijzen naar de fanbase als geheel als “Nerdfighteria”.
Pesten
Individuen die als “nerds” worden bestempeld, zijn vaak het doelwit van pesterijen vanwege een reeks redenen die fysieke verschijning of sociale achtergrond kunnen omvatten. Paul Graham heeft gesuggereerd dat de reden waarom nerds vaak worden uitgekozen voor pesten hun onverschilligheid is voor populariteit of sociale context, in het licht van een jeugdcultuur die populariteit hoog in het vaandel heeft staan. Uit onderzoek blijkt echter dat pesters vaak even sociaal onbekwaam zijn als hun academisch beter presterende slachtoffers, en dat populariteit geen bescherming biedt tegen pesten. Andere commentatoren hebben erop gewezen dat het pesten van intellectueel georiënteerde jongeren pas in het midden van de twintigste eeuw is begonnen en sommigen hebben gesuggereerd dat de oorzaak ervan gelegen is in jaloezie over toekomstige kansen op de arbeidsmarkt en in de mogelijkheden om geld te verdienen.