Heb je mensen in je leven die je niet kunt uitstaan? Een collega misschien, of een familielid, of een chagrijnige buurman. Je kunt ze “giftig” noemen, maar er was een dame die zo giftig was dat mensen haar letterlijk niet konden uitstaan. Haar naam was Gloria Ramirez.
Op de avond van 19 februari 1994 werd Gloria Ramirez, 31-jarige moeder van twee kinderen, de spoedafdeling van het Riverside General Hospital in Riverside, Californië binnengereden. Ramirez, een patiënte met terminale baarmoederhalskanker, klaagde over een onregelmatige hartslag en ademhalingsmoeilijkheden. Op weg naar het ziekenhuis kreeg Ramirez zuurstof toegediend en intraveneuze vloeistoffen toegediend. Tegen de tijd dat ze op de eerste hulp kwam, was ze nauwelijks nog bij bewustzijn, sprak ze traag, ademde ze oppervlakkig en ging haar hartslag snel.
Gloria Ramirez
De medische staf injecteerde haar met een cocktail van snelwerkende medicijnen om haar symptomen te verlichten, zoals kalmerende middelen en middelen om haar hartslag te kalmeren. Toen deze geen verandering brachten, probeerde het personeel haar hart met elektriciteit te defibrilleren. Op dat moment zagen verschillende mensen een olieachtige glans over het lichaam van Ramirez, en sommigen merkten een fruitige, knoflookachtige geur op waarvan ze dachten dat die uit haar mond kwam.
Een verpleegster genaamd Susan Kane duwde een naald in de arm van de patiënt om bloed af te nemen, toen ze een ammoniakachtige geur opmerkte. Kane gaf de spuit aan Maureen Welch, een ademhalingstherapeute, zodat zij de stervende vrouw beter kon ruiken. Welch snoof aan de spuit in haar hand. Het rook naar ammoniak. Welch gaf de spuit vervolgens door aan Julie Gorchynski, een arts-assistent, die ook de onmiskenbare geur van ammoniak opmerkte. Gorchynski zag ook ongewone manilla-kleurige deeltjes in het bloed drijven. Op dat moment zakte Kane in elkaar en moest hij uit de ER gedragen worden. Even later klaagde Gorchynski over misselijkheid en ook zij zakte op de grond. Maureen Welch was de derde die flauwviel.
Die nacht werden drieëntwintig mensen ziek, waarvan er vijf met verschillende symptomen in het ziekenhuis moesten worden opgenomen. Gorchynski was er het slechtst aan toe. Haar lichaam had stuiptrekkingen en ze ademde met tussenpozen. Ze leed ook aan hepatitis, pancreatitis, en avasculaire necrose in haar knieën, een aandoening waarbij botweefsel afsterft. Gorchynski liep maandenlang op krukken.
Gloria Ramirez overleed binnen 45 minuten na haar aankomst in het ziekenhuis. De officiële doodsoorzaak was nierfalen als gevolg van uitgezaaide kanker.
Ramirez’s dood en het effect van haar aanwezigheid op het ER-personeel is een van de meest verbijsterende medische mysteries in de recente geschiedenis. De bron van de giftige dampen was zonder twijfel Ramirez, maar autopsierapporten waren niet doorslaggevend. De mogelijkheid dat de spoedeisende hulp schadelijke chemicaliën en ziekteverwekkers bevatte, werd ook uitgesloten door een zorgvuldig onderzoek door een HAZMAT-team. Uiteindelijk verklaarde de gezondheidsdienst dat het ziekenhuispersoneel hoogstwaarschijnlijk een uitbraak van massahysterie had doorgemaakt, misschien veroorzaakt door een geur. Het rapport wekte de woede op van veel personeelsleden die die nacht dienst hadden. De conclusie van de gezondheidsdienst, vonden zij, was een belediging voor hun professionaliteit.
Eindelijk werd de federale onderzoeksfaciliteit in Livermore gevraagd om naar Ramirez’s autopsie en toxicologie rapporten te kijken. Forensische analyse had een hoop vreemde chemicaliën in Ramirez’ bloed gevonden, maar geen ervan was giftig genoeg om symptomen te veroorzaken zoals de hulpverleners hadden ervaren. Er waren veel verschillende drugs in haar systeem, zoals lidocaine, Tylenol, codeïne, en Tigan. Ramirez was kankerpatiënt en leed begrijpelijkerwijs veel pijn. Veel van deze drugs waren pijnstillers.
De bron van de ammoniakgeur die op de eerste hulp werd waargenomen, was eenvoudig te vinden. Wetenschappers vonden een ammoniakverbinding in het bloed van Ramirez die zich waarschijnlijk had gevormd toen het lichaam van Ramirez het antimisselijkheidsmedicijn Tigan afbrak dat ze slikte.
De meest merkwaardige chemische stof die in haar bloed werd gevonden was dimethylsulfon, een zwavelverbinding die van nature voorkomt in sommige planten, in kleine hoeveelheden aanwezig is in veel voedingsmiddelen en dranken, en soms ook van nature in ons lichaam wordt geproduceerd uit aminozuren. Maar in Ramirez’ bloed en weefsels was er een flinke concentratie dimethylsulfon. Forensisch analisten dachten dat de dimethylsulfon afkomstig was van dimethylsulfoxide, of DMSO, dat Ramirez gebruikt moet hebben als pijnstiller. DMSO ontstond in het begin van de jaren ’60 als een wondermiddel en werd erg populair onder atleten voor de behandeling van spierverrekkingen, totdat de FDA ontdekte dat langdurige blootstelling aan het middel oogschade veroorzaakte. Het gebruik van het middel werd beperkt, behalve in bepaalde formules, maar DMSO bleef een ondergrondse aanhang vergaren als huismiddeltje.
Het is waarschijnlijk dat Ramirez DMSO op haar lichaam had aangebracht om haar pijn te verlichten. De DMSO werd geabsorbeerd door haar huid en kwam in haar bloedbaan. Toen paramedici en later de hulpverleners haar zuurstof gaven, werd de dimethylsulfoxide geoxideerd tot dimethylsulfon. Het was dit dimethylsulfon dat kristalliseerde in manilla-kleurige kristallen in de injectiespuit toen Susan Kane bloed afnam in het ziekenhuis.
Nu is dimethylsulfon relatief ongevaarlijk, op één ding na: als je nog een zuurstofatoom aan het molecuul toevoegt, krijg je dimethylsulfaat, een echt nare chemische stof. Dampen van dimethylsulfaat doden onmiddellijk de cellen in blootgestelde weefsels. Wanneer dimethylsulfaat in het lichaam wordt opgenomen, veroorzaakt het stuiptrekkingen, delirium, verlamming, coma en zelfs schade aan de nieren, de lever en het hart. In ernstige gevallen kan dimethylsulfaat ook dodelijk zijn.
Wat de oorzaak was dat het dimethylsulfon in Ramirez’s lichaam werd omgezet in dimethylsulfaat staat ter discussie. De Livermore wetenschappers geloven dat de omzetting werd veroorzaakt door de koude luchttemperatuur van de spoedeisende hulp, maar deze theorie is niet onderbouwd. Organische scheikundigen spotten met het idee omdat een directe omzetting van dimethylsulfon in dimethylsulfaat nog nooit was waargenomen. Anderen menen dat de symptomen van het ziekenhuispersoneel niet overeenkomen met de symptomen van een vergiftiging met dimethylsulfaat. Bovendien duurt het bij veel van de bekende effecten van dimethylsulfaat meestal enkele uren voordat deze zichtbaar worden, terwijl de flauwtes en andere symptomen in het ziekenhuis al minuten na de veronderstelde blootstelling begonnen op te treden. Anderen betwijfelen nog steeds dat significante hoeveelheden van de verdachte chemicaliën konden zijn geproduceerd uit de DMSO.
Enkele jaren later stelde de New Times LA een alternatieve verklaring voor-het ziekenhuispersoneel maakte illegaal de drug methamfetamine en smokkelde deze in infuuszakken, waarvan er een per ongeluk werd aangesloten op Ramirez. De blootstelling aan methamfetamine kan de rondes van misselijkheid, hoofdpijn en black-outs hebben veroorzaakt. Het idee van een geheim methamphetamine laboratorium in een groot ziekenhuis klinkt niet alleen buitengewoon dom, het is het waarschijnlijk ook. De basis voor zo’n wilde theorie is dat Riverside County een van ’s lands grootste distributiepunten voor meth is geweest.
De DMSO-theorie is nog steeds het beste waar forensische experts mee konden komen, maar het verklaart nog steeds niet alles en het belangrijkste voorbehoud is het ontbreken van een vastgesteld mechanisme voor de omzetting van dimethylsulfon naar dimethylsulfaat. Het bizarre incident rond de dood van Gloria Ramirez zal een medisch en chemisch mysterie blijven.