Links-rechtsdiscriminatie (LRD) verwijst naar het vermogen van een persoon om links en rechts van elkaar te onderscheiden. Het onvermogen om links en rechts nauwkeurig van elkaar te onderscheiden, staat bekend als links-rechtsverwarring (LRC). Volgens onderzoek uitgevoerd door John R. Clarke van de Drexel Universiteit, lijdt ongeveer 15% van de bevolking aan LRC. Mensen die lijden aan LRC kunnen doorgaans dagelijkse navigatietaken uitvoeren, zoals rijden volgens verkeersborden of het volgen van een kaart, maar kunnen moeite hebben met het uitvoeren van handelingen die een nauwkeurig begrip van richtingcommando’s vereisen, zoals ballroomdansen.
PrevalentieEdit
Gegevens over de prevalentie van LRC zijn voornamelijk gebaseerd op gedragsstudies, zelfbeoordelingen en enquêtes. Gormley en Brydges vonden dat in een groep van 800 volwassenen, 17% van de vrouwen en 9% van de mannen meldden moeite te hebben met het onderscheiden van links en rechts. Dergelijke studies suggereren dat vrouwen vatbaarder zijn voor LRC dan mannen, waarbij vrouwen hogere percentages LRC rapporteren in zowel nauwkeurigheid als snelheid van reageren.
SekseverschillenEdit
De Bergen Links-Rechts Discriminatie (BLRD) test is ontworpen om individuele prestaties in LRD nauwkeurigheid te meten. Deze test is echter bekritiseerd omdat er taken in zijn opgenomen die het gebruik van extra strategieën vereisen, zoals mentale rotatie (MR). Omdat is aangetoond dat mannen consequent beter presteren dan vrouwen in MR-taken, kunnen tests waarbij deze specifieke strategie wordt gebruikt andere cognitieve eisen stellen en leiden tot een onnauwkeurige beoordeling van de LRD-prestatie. Een uitgebreide versie van de BLRD-test werd ontworpen om een differentiële evaluatie van LRD- en MR-vaardigheden mogelijk te maken, waarbij subtests werden gecreëerd met hoge of lage eisen aan mentale rotatie. De resultaten van deze studies vonden geen sekseverschillen in LRD-prestaties wanneer de eisen voor mentale rotatie laag waren. Een andere studie vond sekseverschillen in links-rechtsdiscriminatie in termen van zelfgerapporteerde moeilijkheidsgraad, maar niet in de feitelijk geteste vaardigheid.
Als alternatief concludeerden studies die zich richtten op LRD als een verschijnsel dat verschilt van MR, dat er sekseverschillen aanwezig zijn in LRD. Wetenschappers controleerden de eisen van MR, mogelijke effecten van de menstruatiecyclus en andere hormoonschommelingen en stelden vast dat de neurocognitieve mechanismen die LRD ondersteunen, voor mannen en vrouwen verschillend zijn. Uit dit onderzoek bleek dat inferieure pariëtale en rechter angulaire gyrusactivering gecorreleerd waren met LRD-prestaties bij zowel mannen als vrouwen. Vrouwen vertoonden ook een verhoogde prefrontale activering, maar geen grotere bilaterale activering. Bovendien werd er voor geen van beide seksen een correlatie gevonden tussen de nauwkeurigheid van de LRD en hersenactivatie, of tussen hersenactivatie en reactietijd. Deze resultaten wijzen erop dat er sekseverschillen zijn in de neurocognitieve mechanismen die ten grondslag liggen aan LRD-prestaties; de bevindingen suggereren echter niet dat vrouwen vatbaarder zijn voor LRC dan mannen.
Acquisitie en vergelijkingEdit
Mensen nemen voortdurend beslissingen over ruimtelijke relaties; sommige ruimtelijke relaties, zoals links-rechts, worden echter vaak verward, terwijl andere ruimtelijke relaties, zoals omhoog-omlaag, boven-onder, en voor-achter, zelden of nooit worden verward. Het vermogen om ruimte te categoriseren en te compartimenteren is een essentieel instrument voor het navigeren in deze 3D-wereld; een vermogen dat zich aantoonbaar ontwikkelt in de vroege kindertijd. Het vermogen van baby’s om visueel boven-onder en links-rechts relaties te vergelijken lijkt af te nemen in de vroege peuterjaren, als taalverwerving verbale etikettering kan bemoeilijken. Kinderen leren rond de leeftijd van drie jaar verbaal onderscheid te maken tussen boven-onder relaties, en leren tussen de leeftijd van zes en zeven jaar links-rechts labels; deze classificaties bestaan echter mogelijk alleen in de linguïstische context. Met andere woorden, kinderen kunnen de termen voor links en rechts leren zonder dat ze een cognitieve representatie hebben ontwikkeld om een nauwkeurige toepassing van dergelijke ruimtelijke onderscheidingen mogelijk te maken.
Onderzoek probeert de neurale activiteit te verklaren die geassocieerd wordt met links-rechtsdiscriminatie, in een poging om verschillen te identificeren in de codering, consolidatie, en terughalen van links-rechts versus boven-onder relaties. Eén studie toonde aan dat neurale activiteitspatronen voor links-rechts en boven-onder onderscheidingen verschillend worden gerepresenteerd in de hersenen, wat leidt tot de theorie dat deze ruimtelijke oordelen worden ondersteund door afzonderlijke cognitieve mechanismen. Experimenten gebruikten magnetoencephalografie (MEG) om neurale activiteit te registreren tijdens een gecomputeriseerde non-verbale taak, waarbij links-rechts en boven-beneden verschillen in coderen en werkgeheugen werden onderzocht. De resultaten toonden verschillen in neurale activiteitspatronen in het rechter cerebellum, de rechter superieure temporale gyrus, en de linker temporoparietale junctie tijdens de coderingsfase, en wezen op differentiële neurale activiteit in de inferieure pariëtale, rechter superieure temporale, en rechter cerebellum regio’s tijdens de werkgeheugentests.
De rol van afleidingEdit
Hoewel sommige individuen meer moeite hebben met LRD dan anderen, is aangetoond dat het discrimineren tussen links en rechts bij afleiding zelfs het vermogen van de meest vaardige persoon om de twee nauwkeurig te onderscheiden, aantast. Deze kwestie is van bijzonder belang voor medische studenten, clinici en beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg, waar afleiding op de werkplek en onnauwkeurigheid bij het onderscheiden van links en rechts tot ernstige gevolgen kan leiden, waaronder lateraliteitsfouten en operaties aan de verkeerde kant. Ook in de luchtvaart kunnen lateraliteitsfouten tot even desastreuze resultaten leiden, bijvoorbeeld tot een groot vliegtuigongeluk.
Afleiding heeft een aanzienlijke invloed op de nauwkeurigheid van LRD, en het type afleiding kan de omvang van deze effecten veranderen. Zo heeft cognitieve afleiding, die optreedt wanneer een individu niet direct op de taak gericht is, een ingrijpender effect op de LRD-prestaties dan auditieve afleiding, zoals de aanwezigheid van continu omgevingsgeluid. Bovendien is in de gezondheidszorg opgemerkt dat mentale rotatie vaak een rol speelt bij het maken van links-rechtsonderscheid, zoals wanneer een arts zijn patiënt aankijkt en zich moet instellen op de tegenovergestelde links-rechtsverhoudingen.