Wat is de ziekte van Crohn?
Honderd jaar geleden, voordat de ziekte van Crohn een naam had, deden artsen het af als een onbehandelbare ziekte of mogelijk een tumor. Artsen wisten niet dat het immuunsysteem van de patiënt, het wapen in de strijd tegen de ziekte, het eigen spijsverteringskanaal aanviel.
Bij mensen met de ziekte van Crohn raken weefsels diep in de bekleding van het spijsverteringsstelsel ontstoken. De ontsteking begint meestal in de dikke darm of het onderste deel van de dunne darm, maar het kan overal langs het spijsverteringskanaal voorkomen, inclusief de anus, maag, slokdarm, en zelfs de mond.
De ziekte van Crohn lijkt erg op een andere aandoening die colitis ulcerosa wordt genoemd — zo vergelijkbaar dat het niet altijd mogelijk is om ze uit elkaar te houden. Zowel de ziekte van Crohn als colitis ulcerosa worden vaak inflammatoire darmziekten (IBD) genoemd.
Hoewel de genezing van de ziekte van Crohn nog steeds een mysterie is, is de behandeling dat niet. Vandaag de dag, met het juiste arsenaal aan verdedigingsmiddelen, overleven patiënten met de ziekte niet alleen, ze gedijen.
Wat zijn de symptomen van de ziekte van Crohn?
In de vroege stadia zijn de meest voorkomende symptomen van de ziekte van Crohn frequente diarree, krampende buikpijn, koorts en verlies van eetlust. Omdat de ziekte inwendige bloedingen kan veroorzaken, kan de ontlasting zwart zijn of getint met bloed. Kinderen met de ziekte van Crohn hebben soms helemaal geen last van hun maag of darmen. In plaats daarvan kunnen hun belangrijkste symptomen ontstoken gewrichten, koorts, bloedarmoede of trage groei zijn.
De ziekte van Crohn heeft de neiging een aan-keer, uit-keer kwaal te zijn. Na een aanval van symptomen, kunt u weken, maanden of zelfs jaren gaan zonder verdere problemen. Helaas is er geen manier om te voorspellen wanneer de symptomen zullen terugkeren.
Wat veroorzaakt de ziekte van Crohn?
Niemand weet het zeker, maar de ziekte van Crohn lijkt te worden veroorzaakt door een overactief immuunsysteem. Wanneer virussen of bacteriën het spijsverteringskanaal binnendringen, ontketent het lichaam krachtige antilichamen om de aanval af te slaan. Bij mensen met de ziekte van Crohn kunnen deze antilichamen het doel missen en in plaats daarvan het spijsverteringsstelsel aanvallen.
Deze theorie kreeg een belangrijke impuls rond het millenium, toen onderzoekers de ontdekking van een defect gen aankondigden dat kan bijdragen aan de ziekte. Normale versies van het gen helpen de darmen bacteriële infecties te bestrijden. Een beschadigde versie kan echter het risico op de ziekte van Crohn aanzienlijk verhogen. Sinds die ontdekking zijn er nog meer genen geïdentificeerd die in verband kunnen worden gebracht met de ziekte van Crohn, wat het aantal op meer dan dertig brengt.
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, zal emotionele stress de ziekte van Crohn (of, wat dat betreft, colitis ulcerosa) niet veroorzaken. Veel patiënten zeggen echter dat hun symptomen de neiging hebben op te flakkeren in moeilijke tijden in hun leven.
Verschillende andere factoren kunnen aanvallen helpen opwekken of de symptomen van de ziekte van Crohn verergeren, waaronder infecties van de bovenste luchtwegen, gebruik van aspirine of andere niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen (NSAID’s), en sigaretten. Sommige patiënten vinden dat alcohol, zuivelproducten, gekruid voedsel en rauwe groenten ook problemen kunnen veroorzaken.
Wie loopt risico op de ziekte van Crohn?
De ziekte van Crohn kan mensen van elke leeftijd treffen, van peuters tot bejaarden, maar het ontstaat het vaakst bij mensen in de 20. Het komt even vaak voor bij mannen als bij vrouwen. Zoals je zou verwachten van een ziekte die verband houdt met defecte genen, komt de ziekte van Crohn vaak in families voor. In feite, als een van je broers of zussen de ziekte heeft, neemt je risico meer dan 35-voudig toe.
Wat zijn de mogelijke complicaties?
De ziekte van Crohn is zelden dodelijk, maar het kan leiden tot complicaties die het tot een ernstige bedreiging voor de gezondheid maken. Zo kunnen ontstoken darmen water en voedingsstoffen niet zo goed opnemen als zou moeten. Als je niet oppast, kun je gemakkelijk ernstig uitgedroogd raken of een tekort krijgen aan eiwitten, kalium, calcium en andere belangrijke voedingsstoffen. Een tekort aan voedingsstoffen kan een cascade van andere problemen op gang brengen; een gebrek aan calcium kan u bijvoorbeeld bijzonder kwetsbaar maken voor osteoporose.
Als de ziekte niet wordt behandeld, kan ze ernstige schade toebrengen aan uw darmen en andere organen. Vaak raken de darmen verstopt door littekenweefsel, wat ernstige krampen en braken veroorzaakt. Het ontstoken slijmvlies kan geïnfecteerd raken, waardoor met etter gevulde zweren ontstaan, abcessen genaamd. Er kunnen ook zweren ontstaan die door de darmwand heen breken en zich ingraven in aangrenzende delen van de darm of andere weefsels. Dit resulteert in abnormale tunnels of “fistels”. Sommige fistels lopen helemaal door tot aan het huidoppervlak, vooral rond de anus.
Als de ziekte van Crohn uw dikke darm aantast, hebt u een groter dan normaal risico op dikke darmkanker. Hoe langer u de ziekte van Crohn heeft, hoe groter het gevaar. Uw arts zal regelmatig colonoscopieën of andere onderzoeken willen uitvoeren om te controleren op vroege tekenen van kanker.
Sommige mensen met de ziekte van Crohn hebben ook andere aandoeningen die verband houden met een overactief immuunsysteem. Wanneer uw gastro-intestinale symptomen opflakkeren, kunt u artritis in uw gewrichten, ontsteking in het wit van uw ogen, mondzweren en blauw-rode, met pus gevulde zweren op de huid ontwikkelen. Pijnlijke ontstekingen geassocieerd met de ziekte van Crohn kunnen zich ook in andere delen van uw lichaam ontwikkelen, waaronder uw wervelkolom (ankyloserende spondylitis), bekkengewrichten (sacroiliitis), oog (uveitis), of galwegen (primaire scleroserende cholangitis).
Hoe wordt de ziekte van Crohn gediagnosticeerd?
Als uw arts de ziekte van Crohn vermoedt, kan hij of zij bloedonderzoek doen om te controleren op bloedarmoede (een mogelijk teken van inwendige bloedingen) of verhoogde witte bloedcellen (een teken van ontsteking). Om de diagnose te bevestigen, zal uw arts uw spijsverteringsstelsel van dichtbij moeten bekijken met een barium röntgenfoto of een endoscoop. Bariumonderzoek is vooral nuttig om de ziekte van Crohn in de dunne darm en het bovenste deel van het spijsverteringskanaal op te sporen. Als de aandoening uw dikke darm lijkt aan te tasten, zal uw arts waarschijnlijk een colonoscopie willen uitvoeren (een medische procedure waarbij een buis met een licht en een kleine camera in de dikke darm van een patiënt wordt ingebracht om het darmkanaal te bekijken).
Hoe wordt de ziekte van Crohn behandeld?
De ziekte van Crohn onder controle krijgen, is een teamprestatie. Uw arts kan medicijnen voorschrijven om de ziekte te vertragen en uw symptomen te verlichten, maar u kunt ook uw deel doen om gezond te blijven.
Behandeling begint meestal met orale medicijnen die de ontsteking onder controle houden. Als u een mild tot matig geval hebt, is sulfasalazine (Azulfidine) een goede eerste keuze. Als u allergisch bent voor sulfamiddelen of last heeft van bijwerkingen als hoofdpijn en misselijkheid, kan mesalamine (Pentasa) een effectieve vervanger zijn. Het antibioticum metronidazol (Flagyl) is een andere optie, vooral als de ziekte uw dikke darm aantast. Sommige patiënten hebben last gehad van bijwerkingen, waaronder zwakte of pijn in hun spieren, wanneer ze langer dan een paar weken metronidazol namen; laat het uw arts weten als u deze bijwerkingen ervaart.
Als deze medicijnen niet genoeg zijn om de ziekte onder controle te krijgen, hebt u mogelijk krachtige corticosteroïden nodig, zoals prednison. Deze medicijnen zorgen ervoor dat u zich beter voelt, maar grote doses kunnen uiteindelijk gewrichtsschade, acne, stemmingswisselingen en andere ernstige bijwerkingen veroorzaken. Als uw arts u een corticosteroïd voorschrijft, zal hij of zij waarschijnlijk beginnen met het geleidelijk verlagen van de dosis zodra uw symptomen verbeteren. De FDA heeft een steroïdtherapie goedgekeurd, budesonide (Entocort EC) om de symptomen van milde tot matige gevallen van de ziekte van Crohn te verlichten, hoewel ook dit bijwerkingen kan hebben, zoals hoofdpijn, luchtweginfectie en misselijkheid.
De Food and Drug Administration heeft een klasse geneesmiddelen goedgekeurd die biologische geneesmiddelen worden genoemd voor de behandeling van matige tot ernstige ziekte van Crohn. Biologische geneesmiddelen werken door een verbinding te blokkeren die ontsteking veroorzaakt. Infliximab (Remicade), geproduceerd door Centacor, is een van deze geneesmiddelen — en studies tonen aan dat een enkele injectie de symptomen kan verbeteren bij tot 82 procent van de patiënten. Centacor heeft echter, samen met de FDA, gezondheidswerkers gewaarschuwd dat sommige patiënten die met Remicade zijn behandeld, tuberculose en andere ernstige opportunistische infecties hebben opgelopen, waaronder pneumocystose.
Volgens de gezondheidswaarschuwing moeten patiënten worden geëvalueerd op tuberculose met een huidtest voorafgaand aan Remicade-behandeling. Centocor, dat een boxed warning heeft toegevoegd aan het productetiket, heeft ook geadviseerd dat Remicade niet mag worden gebruikt door mensen met congestief hartfalen. Remicade kan ook het risico op mogelijk fatale bloed- of zenuwstelselaandoeningen verhogen. Als u Remicade gebruikt en vragen hebt over de waarschuwingen, neem dan contact op met uw arts, bel de consumenteninfolijn van de FDA (1-888-463-6332), of bel Centocor (1-800-457-6399). U kunt uw arts vragen over te schakelen op een behandeling met minder ernstige bijwerkingen.
De FDA heeft ook het geneesmiddel certolizumab pegol (Cimzia) goedgekeurd voor de behandeling van volwassenen met matige tot ernstige ziekte van Crohn die niet op andere therapieën hebben gereageerd. Cimzia wordt toegediend in de vorm van een injectie en kan, net als Remicade, mogelijk ernstige bijwerkingen hebben, dus zal uw arts u nauwlettend in de gaten houden.
Natalizumab (Tysabri), dat gewoonlijk wordt voorgeschreven om gevorderde gevallen van multiple sclerose te behandelen, kan nu bij bepaalde patiënten worden gebruikt om de ziekte van Crohn te behandelen. Als uw arts u dit geneesmiddel voorschrijft, moet u worden ingeschreven in een risicominimalisatieprogramma om bijwerkingen te helpen voorkomen.
Daarnaast is adalimumab (Humira) goedgekeurd voor de behandeling van matige tot ernstige ziekte van Crohn bij volwassenen bij wie de toestand niet is verbeterd met standaardtherapieën.
De meest ernstige gevallen van de ziekte van Crohn kunnen een persoon naar het ziekenhuis sturen. Als u door de zware diarree ondervoed en uitgedroogd bent, hebt u mogelijk intraveneuze vloeistoffen nodig. Als de medicijnen niet meer werken, kan het zelfs nodig zijn een deel van de darmen of het rectum operatief te verwijderen, vooral als u grote hoeveelheden bloed verliest, als er zweren door de darmwand zijn gebroken of als er een verstopping is. Helaas zal een operatie de ziekte van Crohn niet genezen. Na verloop van tijd komt de ontsteking meestal terug.
Zijn er therapieën met minder bijwerkingen?
Onlangs zijn onderzoekers begonnen te kijken naar het gebruik van gembernanodeeltjes om de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa te behandelen. Zij maakten de nanodeeltjes van rauwe gember, gekocht op een plaatselijke boerenmarkt, gemengd in een blender, en vervolgens in een hogesnelheidscentrifuge gedaan. In muizenexperimenten herstelden de nanodeeltjes van gember de bekleding van de dikke darm door de cellen die de dikke darm bekleden te helpen overleven en zich te vermenigvuldigen, zo blijkt uit een studie die in Biomaterials is gepubliceerd. Deze behandeling is nog niet op de markt, maar houd het in de gaten: Niet alleen was het effectief bij muizen, maar het was ook niet giftig.
Wat kan ik doen aan de ziekte van Crohn?
Het krijgen van de juiste medische behandeling is slechts een deel van de strijd. U moet ook met uw arts praten over dieet en andere veranderingen in levensstijl die uw herstel kunnen bespoedigen. Veel patiënten merken dat hun symptomen verbeteren als ze veel drinken, overschakelen op een vezelarm dieet (dit betekent dat u de schil van fruit en groenten haalt en uw consumptie van voedingsmiddelen als bonen en tarwezemelen beperkt), pittig eten vermijdt en rustig aan doet met alcohol. Op advies van uw arts kunt u ook supplementen met ijzer, vitamine B12, foliumzuur of andere vitaminen en mineralen nemen om de door diarree verloren vitaminen en mineralen te vervangen. (Uw arts kan ook andere aanbevelingen doen.)
Ten slotte moet u goed voor uzelf zorgen. Zorg ervoor dat u voedzame maaltijden eet, voldoende rust, minder stress hebt en geen sigaretten rookt. Dit zal niet alleen helpen bij de ziekte van Crohn, maar ook uw algehele gezondheid verbeteren.
Volgende bronnen
Crohn’s & Colitis Foundation of America Inc.
386 Park Avenue South, 17th Floor
New York, NY 10016-8804
212-685-3440 of 800-932-2423
Fax: 212-779-4098
E-mail: [email protected]
http://www.ccfa.org
Deze website is nuttig voor families en patiënten met de ziekte van Crohn die op zoek zijn naar informatie over medicijnen, onderzoek of klinische proeven. Er is ook een directeur van artsen die de ziekte behandelen.
Gember nanodeeltjes kunnen helpen bij de behandeling van inflammatoire darmziekten. Medisch Nieuws Vandaag, 19 augustus 2016. http://www.medicalnewstoday.com/articles/312440.php
Hanauer SB et al. Management of Crohn’s disease in adults. The American Journal of Gastroenterology. Vol. 96(3): 635-642.
National Digestive Diseases Information Clearinghouse. Ziekte van Crohn.
Merck Manual of Diagnosis and Therapy. Inflammatory Bowel Disease (IBD).
Food and Drug Administration. Feiten over de ziekte van Crohn. Informatie voor consumenten over gezondheid.
NIH Nieuws. Wetenschappers definiëren 21 nieuwe genen geassocieerd met de ziekte van Crohn.
Mayo Clinic. Ziekte van Crohn.