Palmoplantaire keratodermie
Ook bekend als keratosis palmaris et plantaris
Wat is palmoplantaire keratodermie?
Palmoplantaire keratodermie is de naam die gegeven wordt aan een groep aandoeningen waarbij er sprake is van een abnormale verdikking van de huid op de handpalmen en voetzolen.
Palmoplantaire keratodermie wordt geclassificeerd op basis van het feit of het erfelijk of verworven is en op basis van de klinische kenmerken.
Erfelijke palmoplantaire keratodermata worden in vier verschillende groepen ingedeeld:
1) Diffuus
2) Focaal
3) Punctaat
4) Transgradiënt
Verworven keratodermata zijn niet erfelijk en kunnen worden ingedeeld op basis van verschillende oorzaken, zoals hieronder wordt uitgelegd.
Wat veroorzaakt palmoplantaire keratodermie?
Er zijn veel mogelijke oorzaken voor verworven palmoplantaire keratodermie, waaronder geneesmiddelen, menopauze, chemicaliën (bijv. arsenicum), mechanische stimulatie, ondervoeding, systemische aandoeningen (bijv. schildklieraandoeningen, stoornissen van de bloedsomloop), maligniteiten (bijv. longkanker, darmkanker, lymfomen), huidaandoeningen (b.v. psoriasis, eczeem, pityriasis rubra pilaris, lupus erythematosus) en infectieuze oorzaken (b.v. syfilis, tuberculose, humaan papillomavirus).
Wanneer de aandoening erfelijk is, zullen familieleden hetzelfde type van palmoplantaire keratodermie hebben. Autosomaal dominante keratodermata zullen waarschijnlijk elke generatie van een familie treffen. Bij autosomaal recessieve keratodermie zijn de ouders echter “drager” van het defecte gen (wat betekent dat zij de aandoening niet op hun huid vertonen), maar kunnen zij het aan hun kinderen doorgeven als beide ouders “drager” zijn. De meeste erfelijke gevallen van de aandoening worden veroorzaakt door een defect gen dat keratine 9 produceert.
Hoe ziet palmoplantaire keratodermie eruit?
Bij diffuse palmoplantaire keratodermie ziet de huid op de handpalmen en of voetzolen er verdikt uit en kan hard zijn, gelig van kleur. De hele handpalm of zool is aangetast.
Bij focale palmoplantaire keratodermie zijn meestal alleen druk- of wrijvingspunten aangedaan.
Bij punctate palmoplantaire keratodermie zijn er kleine huidvlekjes op de handpalmen en voetzolen.
Transgradient palmoplantaire keratodermie is zeldzaam. De aandoening breidt zich uit naar de ruggen van de handen of voeten.
Hoe wordt de diagnose palmoplantaire keratodermie gesteld?
Palmoplantaire keratodermie wordt vastgesteld aan de hand van een gedetailleerde anamnese en lichamelijk onderzoek. Wanneer de aandoening ernstig is en erfelijke keratodermie wordt vermoed, kan de getroffen persoon naar een geneticus worden doorverwezen voor verdere tests.
Welke andere problemen kunnen zich voordoen bij palmoplantaire keratodermie?
Iedereen kan last hebben van pijn bij het lopen, voetengeur, overmatig zweten of maceratie (vochtig, wit en schilferend) van de voetzolen of tussen de tenen.
Schimmelinfecties en verminderd gevoel van de vingers of tenen kunnen ook aanwezig zijn. De aandoening kan ook gepaard gaan met veranderingen aan nagels, haar of tanden.
Degenen die getroffen zijn door keratodermie kunnen ook psychologische stress ondervinden door het uiterlijk van hun huid.
Hoe wordt palmoplantaire keratodermie behandeld?
Erfelijke palmoplantaire keratodermie is niet te genezen, maar de symptomen kunnen wel onder controle worden gehouden. Het doel van de behandeling is de dikte van de huid te verminderen en de huid zachter te maken.
Behandelingsopties omvatten regelmatig gebruik van verzachtende middelen, keratolytica zoals salicylzuur of ureum, antischimmelcrème of -tabletten indien geïndiceerd, topische retinoïden/calcipotriol en systemische retinoïden.
Regulier bezoek aan een podotherapeutische dienst voor fysieke verwijdering van verdikte huid kan worden aanbevolen, evenals het dragen van een aangepaste schoen met aangepaste inlegzolen.
Verworven keratodermie zal een aanvullende behandeling van de onderliggende oorzaak vereisen.
Wat is het waarschijnlijke resultaat van palmoplantaire keratodermie?
De symptomen kunnen goed worden beheerd als de voorgestelde behandelingen worden nageleefd.
Reguliere follow-up met een arts is belangrijk om huidirritatie of andere bijwerkingen in verband met de behandeling te controleren. Regelmatig bloedonderzoek kan nodig zijn bij gebruik van orale antischimmelmiddelen en retinoïden. Vrouwen in de vruchtbare leeftijd moeten het gebruik van retinoïden en orale antischimmelmiddelen zonder passende anticonceptie vermijden.
Deze informatie is geschreven door Dr. Shelley Ji Eun Hwang & Associate Professor Pablo Fernandez-Penas
Updated 03 June 2015