Czytanie źródeł genealogicznych, które są napisane w obcym języku może być frustrującym zadaniem. Oprócz wszystkich słów, których znaczenia nie znasz, możesz również napotkać dziwne akcenty i obco wyglądające znaki. Jest bardzo kuszące, aby opuścić akcenty lub uprościć znaki, ale wtedy ważne informacje mogą zostać utracone i wymowa zmienia się bardzo mocno.
Norwegia, Szwecja i Dania mają 29 znaków w swoich alfabetach. Od A do Z alfabety te są identyczne z angielskim, po 'z’ dodane są trzy specjalne znaki. Reprezentują one trzy samogłoski występujące w języku norweskim, szwedzkim i duńskim (w rzeczywistości również w angielskim!). Niestety istnieją dwa zestawy znaków dla tych dźwięków – szwedzki i norwesko-duński. I oczywiście wymowa może się trochę zmienić w zależności od języka i dialektu.
æ/Æ – ä/Ä
Te litery reprezentują dźwięk, który jest w przybliżeniu podobny do samogłoski w „hat” i „man” . Szwedzi używają znaków ä/Ä (małe/wielkie), w Norwegii i Danii używają æ/Æ. Jak zobaczycie, szwedzkie rozwiązanie polega na postawieniu dwóch kropek nad literą 'a’. Pozostałe dwa kraje połączyły 'a’ i 'e’ w jeden znak.
Duńska/Norweska litera jest często nazywana 'ae-diphthong’ i czasami pisana 'ae’. Jest to dość mylące, ponieważ nie ma żadnego przejścia od jednego dźwięku do drugiego. W języku norweskim dźwięk æ/Æ jest długi, zwykle jest najbardziej podkreśloną samogłoską w słowie i nigdy nie jest łączony z innymi samogłoskami.
W alfabecie szwedzkim 'ä/Ä’ jest 28. literą, w Norwegii i Danii 'æ/Æ’ ma numer 27.
ø/Ø – ö/Ö
Listy te wymawia się podobnie jak samogłoski w 'bird’ i 'heard’. Szwedzi ponownie używają „rozwiązania z dwoma kropkami” i piszą je ö/Ö. W Norwegii i Danii rozwiązanie jest inne: ø/Ø, zwane również 'o-slash’. Anglojęzyczni ludzie zapisują to jako 'oe’, kolejny mylący zwyczaj: ø/Ø nie jest dyftongiem!
’Ø/ø’ może reprezentować zarówno krótkie, jak i długie dźwięki. Litera 'ø’ może być połączona z 'y’, aby stworzyć dyftong, jak w norweskim słowie 'øy’, które oznacza 'wyspę’. Ponieważ w tym kraju jest mnóstwo wysp, wiele norweskich nazw miejscowości ma 'øy’ jako dwie ostatnie litery.
W Szwecji 'ö/Ö’ jest 29. i ostatnią literą alfabetu, w Norwegii i Danii 'ø/Ø’ ma numer 28.
å/Å (aa/Aa)
Ostatnia litera w alfabecie duńskim/norweskim (i numer 27 w Szwecji) brzmi jak samogłoska w 'fall’ i 'more’. Norwegia i Szwecja zdecydowały się na rozwiązanie z a-ringiem wiele dekad temu, Dania czekała nieco dłużej. Wszystkie kraje skandynawskie używają teraz å/Å (a-ring), ale w duńskich pismach, zwłaszcza w nazwach miejscowości i nazwiskach (a także w niektórych norweskich nazwiskach), nadal można spotkać stare „aa”. Nie ma to wpływu na wymowę.
Duńskie 'podwójne a’ pokazuje pochodzenie tego dźwięku: Zaczęło się jako długie 'a’. W języku norweskim większość å/Å powinna być wymawiana jako długi dźwięk. Jeżeli jest krótki, wtedy będzie pisany jako 'o’. Przy okazji, co najmniej cztery miejsca w Norwegii nazywają się Å, co jest starym słowem oznaczającym rzekę (nadal używanym we wszystkich trzech krajach), i związanym z łacińskim 'aqua’.
Tutaj jest uproszczony przegląd pokazujący wszystkie dodatkowe nordyckie znaki:
| 27. znak | 28. znak | 29. znak | |
|---|---|---|---|
| Norwegia | æ/Æ | ø/Ø | å/Å |
| Dania | æ/Æ | ø/Ø | å /Å(aa/Aa) |
| Szwecja | å/Å | ä/Ä | ö/Ö |
Moja rada to: Uważaj, aby poprawnie skopiować te litery, ich kształt, jak również dźwięk. Między Lovik a Løvik jest spora odległość, zarówno w milach, jak i w dźwięku! Przekonasz się, że dość łatwo jest nauczyć się poprawnej wymowy, a każdy edytor tekstu Windows o pewnej jakości może je wydrukować na papierze i na ekranie.
Możesz nie znaleźć ich na klawiaturze, ale bardzo łatwo jest przypisać kombinację klawiszy dla każdego z nich. Twój edytor tekstu będzie prawdopodobnie miał menu rozwijane o nazwie 'Wstaw’ lub coś podobnego. Wybierz 'Symbole’ i poszukaj tam instrukcji. Większość programów do tworzenia stron internetowych może zrobić tę samą sztuczkę, lub znajdziesz znaki specjalne w tabeli gdzieś.
Nie znalazłeś ich? W takim razie poniżej znajdziesz kod HTML dla każdego z nich. Nie zapomnij o ampersandzie (&) i średniku (;)!
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| æ | Æ | ä | Ä | ø | Ø | ö | Ö | å | Å |
.