Hoe zou Nora Ephron de documentaire van haar zoon over haar omschrijven? “It’s Almost Good”

Het is nu vier jaar geleden dat Nora Ephron, de productieve scenarioschrijfster en regisseuse achter geliefde romantische komedies als When Harry Met Sally, Sleepless in Seattle en You’ve Got Mail, op 71-jarige leeftijd overleed aan leukemie. Maar haar bijtende eerlijkheid, intelligente humor en scherpe manier van schrijven over de liefde leeft voort via haar bestsellers, essays en films. Een nieuwe generatie fans krijgt de kans om meer te leren over de journaliste die filmmaker werd wanneer Everything Is Copy – Nora Ephron: Scripted & Unscripted, een documentaire over haar legendarische leven, op 21 maart in première gaat op HBO. (De film is geproduceerd door Vanity Fair redacteur Graydon Carter.) “Ik bewonderde alles aan haar,” vertelde Meg Ryan ons op de uitbundige première van de documentaire in New York in het Museum of Modern Art op maandag. “Echt alles. Ze was zo geestig en grappig en een geweldige vriendin. Ze was alles voor me.”

Ryan was slechts een van de vele oude medewerkers van Ephron die bij de vertoning aanwezig waren om de openhartige documentaire te bekijken die geschreven en geregisseerd is door Ephrons oudste zoon, Jacob Bernstein, een verslaggever van de New York Times. In de 90 minuten durende film beschrijft Bernstein de carrière van zijn moeder, van haar optreden als “postmeisje” bij Newsweek tot het schrijven van verslagen voor de New York Post, het worden van een prestigieuze essayist bij Esquire tot het succesvol schrijven en regisseren van Hollywoodfilms die het genre van de romantische komedie nieuw leven inbliezen. Bernstein legt de vlijmscherpe humor van zijn moeder vast en laat tegelijkertijd haar gebreken zien door middel van interviews met haar naaste vrienden zoals Ryan, Meryl Streep, Tom Hanks, Steven Spielberg, wijlen Mike Nichols en journalisten als Gay Talese en Richard Cohen.

“Ik denk niet dat ze van streek zou zijn door het streven of het idee dat ik iets zo persoonlijks over haar zou nastreven en het aan de wereld zou openbaren,” zei Bernstein, 37, op de rode loper. “Ze heeft zeker veel van dit zelf gedaan. Ze was iemand die schreef over de vernederingen van het ouder worden, haar lichamelijke onvolkomenheden en intieme details over het stuklopen van haar huwelijk met mijn vader, en dat was allemaal riskant voor haar. Dat is waar de film over gaat. Alles is een soort van eerlijk spel. Als iemand als zij zo’n enorm leven heeft, verspil je een ervaring als je die niet gebruikt. Zo zou zij het ook gevoeld hebben. Zij geloofde dat schrijver zijn betekende dat je de slechte dingen die je overkomen moest omzetten in komedie. Alles is kopie voor haar.”

Everything Is Copy was Ephrons levensfilosofie: alle gebeurtenissen in het leven, hoe gênant, beschamend of tragisch ook, leveren materiaal op voor een schrijver. Bernstein heeft haar motto overgenomen en onthult wat niet zo vleiend materiaal over haar, in het voordeel van de documentaire. Ephron was niet iemand die de dingen mooier maakte dan ze waren. Ze was bot en had het vaardige vermogen om iemand neer te halen met een bijtende opmerking, en hem vervolgens hopeloos te charmeren met moederlijke raad. “Ik vond haar heel gemeen,” zegt Barbara Walters in de doc. “Op een gegeven moment was ze heel gemeen over mij, en toen moest ik me gewoon herinneren dat ze grappig was.”

Ephron had ook eigenaardigheden. Ze was net zo kieskeurig in het bestellen van eten van de menukaart van een restaurant als het personage dat ze voor Ryan schreef in When Harry Met Sally uit 1989. Zij was ook degene die regisseur Rob Reiner vertelde dat vrouwen orgasmes faken en dat in de verhaallijn van de film schreef. Ze ontsloeg zelfs de eerste kindacteur die ze had gecast om Jonah te spelen in Sleepless in Seattle. Hanks reactie toen ze het hem vertelde: “Je hebt het kind ontslagen?!” Ephron’s liefdesleven was ook niet makkelijk. Haar tweede huwelijk met de beroemde Watergate-journalist Carl Bernstein liep uit op een vijandige relatie, die ze op bittere wijze verbeeldde in haar bestseller Heartburn en de daaropvolgende film (met Streep en Jack Nicholson in de hoofdrollen).

De ironie was dat zo’n schijnbaar publieke persoon die haar intiemste persoonlijke details opbiechtte, verschillende aspecten van haar leven geheim hield, waaronder haar strijd met leukemie. Streep, die drie keer met Ephron heeft samengewerkt, wist niet dat ze ziek was toen ze Julie & Julia uit 2009 aan het filmen was. In feite had de Oscarwinnares, net als veel van haar goede vrienden, geen idee van de ziekte totdat Ephron overleed. “Het was heel moeilijk,” zegt Streep in de doc, “want het was een hinderlaag.”

Nu de documentaire gaat debuteren, zou de zeer controlerende Ephron de voltooide film goedkeuren?

“Ik denk dat ze zou zeggen: ‘Het is bijna goed,'” zegt Bernstein met een grote grijns. “De lol en de angst van mijn moeder was dat ze een taai publiek was. Ze was de strengste, en niemand van ons verwachtte mijn moeders goedkeuring. Ik denk dat we daaraan gewend raakten, want we kwamen vaak een beetje te kort. Maar dat was niet erg, want daardoor gingen we nog harder werken.”

Na de vertoning voegde Bernstein zich bij Ephrons zus Delia, Kristine Baranski, Gayle King, Arianna Huffington __, en Carter op de afterparty van de film, die in de lobby van het MoMA werd gehouden. Ook aanwezig was Bernsteins vader, Carl, die toegaf dat hij aanvankelijk terughoudend was over deelname aan de documentaire. “Ik heb uiteindelijk toegestemd omdat het belangrijk was voor Jacob,” vertelde de Pulitzer Prize-winnende journalist aan VF.com. “Deze film is een eerbetoon aan Jacob en een eerbetoon aan Nora’s werk. Hij mag doen waar hij gepassioneerd over is, en dat wil ik aanmoedigen. Ik steun hem met al zijn werk. Wat Nora en ik goed deden, was dat we erin slaagden gefocust te blijven op onze zonen. Zelfs na de scheiding, werkten we als ouders op alle vlakken samen. We waren vrij goed in het communiceren voor de kinderen. Waar ik Nora voor altijd dankbaar voor ben, is dat we twee geweldige zoons hebben gekregen.”