Een geschiedenis van de harmonica

Ik heb een halve eeuw (yikes) geschreven voor radio en druk – voornamelijk druk. Ik hoop nog steeds de toetsen te beroeren als ik mijn laatste adem uitblaas.

Ook bekend als mondharmonica, blikken sandwich, en mondharp, gaan de principes van de harmonica 2500 jaar terug. Een andere naam voor het instrument is de Mississippi saxofoon, wat ons veel zegt over waar zijn populariteit het grootst is.

Uitvinding van de Harmonica

De “sheng” was een instrument in het oude China dat bamboe rieten had. Het werkte op dezelfde manier als een moderne harmonica, hoewel er geen directe lijn van afstamming is. Het principe is eenvoudig. Een platte, metalen strip (een riet) is aan de ene kant vast en aan de andere kant vrij. Als er lucht over het riet wordt geleid, gaat het trillen en komt er een toon uit. Het soort toon hangt af van de dikte en lengte van het riet.

Het huidige instrument dankt zijn leven aan een Berlijnse uitvinder en musicus genaamd Friedrich Bauschmann. In 1822 knutselde hij met materialen tot hij wat hij noemde een “aura” creëerde. Het had 15 tongen en was meer bedoeld als stempijp voor piano’s dan als muziekinstrument.

Het was Christian Messner, een klokkenmaker, die de aura aanpaste en op de markt bracht als een harmonica. Hij werd verhandeld op kermissen en jaarmarkten in heel Duitsland, waar hij populair bleek. Al snel begon Messner’s neef, Christian Weiss, ook mondharmonica’s te maken. De twee mannen bewaakten hun fabricageproces nauwlettend.

Het Hohner Merk

Hier maken we kennis met Matthias Hohner, een naam die de meesten van ons bekend zal voorkomen. Hij was een man die opgroeide in een vrome tak van het Lutheranisme die het belang van correct persoonlijk gedrag benadrukte. Dus, natuurlijk, had hij geen scrupules om de produktie geheimen van Weiss en Messner te stelen.

In 1857, begon Hohner harmonica’s te bouwen met behulp van massaproduktie methoden en domineerde snel de markt. Er was een reden voor haast bij het versnellen van de productie van de Hohner-fabriek.

Volgens Hartmut Berghof van het Duits Historisch Instituut, had Hohner “zijn verre nicht Anna Hohner (1836-1907) zwanger gemaakt en daarom was een snel huwelijk noodzakelijk om te voorkomen dat zij een ‘gevallen meisje’ zou worden. “

De wet eiste dat een aanstaande echtgenoot zijn financiële draagkracht om een gezin te onderhouden zou bewijzen voordat een huwelijk werd toegestaan. Dus, de Hohner productielijn slingerde mondorgels aan, net zoals Matthias en Anna even dynamisch bleken te zijn in het draaien van 15 kleine Hohners.

Aan het eind van de negentiende eeuw draaide de Hohner fabriek meer dan een miljoen instrumenten per jaar.

Harmonica’s in Amerika

Met al die monden te voeden, moest Matthias Hohner nieuwe markten vinden voor zijn instrumenten; hij vond er een onder de Duitse immigranten die zich in groten getale in de Verenigde Staten vestigden. Ex-patriotten zouden heimwee hebben naar de vertrouwde klanken van het oude land, zo redeneerde hij; hij had gelijk.

Aan het eind van de jaren 1890 was de verkoop van harmonica’s in de Nieuwe Wereld levendig genoeg om een lid van de Hohner-familie te sturen om de zaken te regelen. Hans Hohner werd uitgezonden om de situatie te regelen. Hans werd vooral gekozen omdat de jongen de dienstmeid zwanger had gemaakt en een smet op de Hohner-naam moest worden vermeden.

Er is hier sprake van een grote portie hypocrisie, want Papa Hohner was een vroom christen wiens strenge morele code vreemdging met het personeel verafschuwde. Maar, heeft Matthias niet een paar decennia eerder de ongetrouwde Ana in de familie weggezet? Vreemd. Matthias Hohner regeerde zijn familie met een paternalistische ijzeren staaf, dus het is onwaarschijnlijk dat iemand het lef had het onderwerp aan te snijden. Hans Hohner bouwde de Amerikaanse zaak op en anderen, die het potentieel zagen, stapten in de harmonica handel.

The Harmonica Gets the Blues

Het instrument werd populair buiten de Duits-Amerikaanse gemeenschap vanwege zijn eenvoud en lage kosten.

Een tijdlang waren harmonicabands de rage in het vaudevillecircuit.

Maar toen kregen Afro-Amerikanen de blikken sandwich in handen en harmonicamuziek was nooit meer hetzelfde. De creatieve energie van zwarte muzikanten vond nieuwe manieren om het instrument te bespelen. Ze leerden noten te buigen om een treurig geluid te creëren dat perfect paste in de blues. Ze legden hun handen op het instrument om nieuwe klanken voort te brengen en ze een vibrato textuur te geven.

Universiteit van Maryland professor Barry Lee Pearson is een expert op het gebied van traditionele Amerikaanse muziek. Hij vertelde het Smithsonian Magazine dat “toen Afrikaanse Amerikanen het instrument in de 20e eeuw oppikten, zij het volledig veranderden in iets wat nooit de bedoeling was geweest om zo te worden bespeeld in Europa. Voor mij is dat zo’n opmerkelijke demonstratie van de kracht van traditie. Je neemt niet zomaar een instrument en bespeelt het zoals het gebouwd is om bespeeld te worden. De muziek zit in je, en je neemt dat instrument en je probeert de manier waarop je denkt dat muziek gespeeld moet worden te herscheppen. Dat is wat de Afro-Amerikanen deden.”

Journalist Daniel A. Gross wijst erop dat, “In de jaren 1920, de harmonica naast de gitaar stond als een essentieel onderdeel van de blues, en niet te vergeten de metgezel van talloze treinreizigers en arbeiders.”

Het instrument migreerde naar de folkmuziek en de rock and roll. Het heeft zelfs zijn weg gevonden naar klassieke uitvoeringen. Ralph Vaughan Williams schreef zijn Romance for Harmonica voor de virtuoos Larry Adler.

Terwijl Adler, Tommy Reilly en anderen de mondharmonica naar het concertpodium brachten, zal er altijd een aanzienlijk aantal mensen zijn dat het afdoet als een nieuwigheid.

Bonusfeiten

Het centrum van de mondharmonicafabricage in Duitsland is het stadje Trossingen in het zuidwesten van het land. Het is de plaats waar Matthias Hohner zich vestigde. Tegenwoordig telt het 17.000 inwoners, een harmonicamuseum en drie muziekhogescholen.
In december 1965 waarschuwde NASA-astronaut Tom Stafford aan boord van Gemini 6 de Missie Controle dat hij een vreemde UFO had gezien met een piloot in een rood pak. Op dat moment speelde mede-astronaut Wally Schirra een blikkerige versie van Jingle Bells op een harmonica met zeven tonen. Dit was het eerste liedje dat in de ruimte werd gespeeld.
Tussen 1942 en 1944 weigerde de American Federation of Musicians commerciële opnamen te maken om radiostations te dwingen live muzikanten in te zetten in plaats van “ingeblikte” muziek te gebruiken. Het verbod gold voor saxofoons, piano’s, violen en dergelijke, maar niet voor harmonica’s. Als gevolg hiervan werd het instrument veelvuldig gebruikt tijdens live-uitzendingen en dit leidde tot een toename van de populariteit.

Bronnen

“Hans Hohner (1870-1927).” Hartmut Berghoff, Duits Historisch Instituut, 9 september 2015.
“Industrial Espionage and Cutthroat Competition Fueled the Rise of the Humble Harmonica.” Daniel A. Gross, Smithsonian Magazine, 17 september 2014.
“Inhaling the Blues: How Southern Black Musicians Transformed the Harmonica.” Paul Bisceglio, Smithsonian Magazine, 23 april 2013.
“Tin Sandwich, Anyone – a History of the Harmonica.” BBC Four, 15 maart 2008.

Rupert Taylor (auteur) uit Waterloo, Ontario, Canada op 29 maart 2020:

Aishatu Ali – Het principe van wind over riet waardoor muzieknoten ontstaan werd in China ontdekt, maar, zoals ik in het artikel al aangaf, er is geen directe lijn tussen deze ontdekking en de ontwikkeling van de harmonica.

Anya Ali uit Rabwah, Pakistan op 28 maart 2020:

Ik wist niet dat de mondharmonica uit China afkomstig was. Dank u voor een informatieve post.

Miebakagh Fiberesima uit Port Harcourt, Rivers State, NIGERIA. op 27 maart 2020:

Hey Rupert, de mondharmonica is erg populair onder volwassenen in Nigeria, vooral de Oosterlingen in de jaren zestig. Wat professor Pearson zei over de Afro-Amerikaan heeft zijn wortels ook onder de Niger Deltans want een soortgelijk muzikaal instrument bestaat onder ons. Ik geniet met volle teugen van het artikel. Bedankt voor het delen.