A Word on 'Descriptive’ and 'Prescriptive’ Defining

Nazywamy to, jak to widzimy.

Czytacze naszych treści online mogą od czasu do czasu natknąć się na zestawienie dwóch podstawowych szkół myślenia w leksykografii: deskryptywizmu i preskryptywizmu. W Merriam-Webster wyznajemy podejście opisowe – to znaczy, piszemy definicje, które opisują lub, jeśli wolisz, odzwierciedlają to, jak słowa są faktycznie używane przez pisarzy i użytkowników języka angielskiego. Preskryptywizm, z drugiej strony, jest podejściem, które próbuje narzucać (niektórzy mogliby powiedzieć, że zalecać lub nawet dyktować), jak słowa powinny być używane. Słownik czysto normatywny lekceważyłby użycie żywego języka i zamiast tego opierałby się na ideach „poprawności” określonych w „regułach”, które preskryptywista wyobraża sobie, że powinny być narzucone językowi.

W dodatku wszystkie słowniki mogą być sklasyfikowane jako opisowe lub normatywne, a niektóre starają się być obydwoma typami. Słownik opisowy to taki, który próbuje opisać, jak dane słowo jest używane, podczas gdy słownik normatywny to taki, który nakazuje, jak dane słowo powinno być używane. Na przykład słownik opisowy może definiować pustynię jako miejsce z niewielką ilością wody, takie jak Sahara, podczas gdy słownik normatywny może definiować ją jako miejsce, w którym pada średnio mniej niż 10 cali deszczu rocznie, co sprawiłoby, że Arktyka i Antarktyda stałyby się pustyniami, ponieważ na żadnej z nich nie pada tak dużo deszczu, choć obie mają dużo wody, która bywa zamarznięta. Istnieje większa zgodność wśród słowników opisowych niż wśród słowników normatywnych….
– Martin Naparsteck, Honesty in the Use of Words, 2005

Są dwa główne podejścia do badania użycia: preskryptywne i deskryptywne. Preskryptywizm polega na ustanawianiu reguł przez tych, którzy twierdzą, że posiadają szczególną wiedzę lub wyczucie języka. Porady preskryptywne mają tendencję do zachowawczości, a zmiany są traktowane z podejrzliwością, jeśli nie pogardą. Deskryptywizm polega na obiektywnym opisie sposobu, w jaki język funkcjonuje, zaobserwowanym na rzeczywistych przykładach użycia języka. Porady opisowe – niemal oksymoron – dotyczące akceptowalności słowa lub konstrukcji opierają się wyłącznie na ich użyciu. Jeśli słowo lub wyrażenie nie występuje w starannej lub formalnej mowie lub piśmie, dobra praktyka opisowa wymaga podania tej informacji.
– Jesse Sheidlower, The Atlantic, grudzień 1996

Słowniki, które rejestrują i katalogują język, nie mogą być nigdy normatywne; muszą być zawsze całkowicie opisowe, opowiadając o języku takim, jakim jest, a nie takim, jakim być powinien.
– Simon Winchester, The Meaning of Everything, 2003

How Descriptivism Works

Zadaniem leksykografa opisowego jest rejestrowanie istnienia słów w żywym języku oraz odkrywanie i definiowanie, jak są one używane poprzez przeszukiwanie korpusów językowych (corpora to liczba mnoga od corpus, słowo oznaczające przeszukiwalną bazę danych tekstów). Korporacje językowe dostarczają leksykografowi dowodów użycia słów, również tych, które mogą być uważane za niepoprawne lub budzące sprzeciw niektórych osób, do przemyślenia w swojej pracy definicyjnej.

W przypadkach, w których dane słowo jest w dużej mierze dyskredytowane (np. ain’t i irregardless), konsultant słownika opisowego otrzymuje wskazówki, które informują go, że użycie tego słowa może być odebrane niekorzystnie. W przypadku hasła irregardless zamieszczamy akapit, w którym zwracamy uwagę, że użycie tego słowa nadal spotyka się z dużym sprzeciwem, a nawet radzimy czytelnikowi, aby zamiast niego używał słowa regardless, co jest tak bliskie recepty na użycie tego słowa w naszych słownikach.

Jako deskryptywiści języka, dążymy do zapewnienia bezstronnych i dokładnych raportów na temat sposobów, w jakie słowa są używane dzisiaj i jak były używane w przeszłości. Jesteśmy kronikarzami języka angielskiego, a nie preskryptywistami, i chętnie podzielimy się z Tobą naszymi odkryciami.

Share

.