John Howe – Mithril
” Mithril! Alle mensen begeerden het. Het kon worden geslagen als koper, en gepolijst als glas; en de Dwergen konden er een metaal van maken, licht en toch harder dan gehard staal. Zijn schoonheid was als die van gewoon zilver, maar de schoonheid van mithril werd niet dof of dof.” – Gandalf
Mithril was een kostbaar zilverkleurig metaal, sterker dan staal maar veel lichter in gewicht, dat door de Dwergen in de mijnen van Khazad-dûm werd gedolven en kon worden geslagen en gepolijst zonder te verzwakken of aan te tasten. Mithril, ook bekend als zilver-staal en Moria-zilver, werd door alle rassen bewonderd en gekoesterd. De Mensen noemden het “waar-zilver” terwijl de Dwergen, die het boven alles beminden, er hun eigen, geheime naam voor hadden.
Inhoud
- 1 Overvloed
- 2 Geschiedenis
- 2.1 De Mithril Mantel
- 3 Etymologie
- 4 Andere versies van het legendarium
- 5 Inspiratie
- 6 Zie ook
- 7 Externe links
- 8 Referenties
Overvloed
Mithril was uiterst zeldzaam aan het eind van het Derde Tijdperk, omdat het alleen in Khazad-dûm werd gevonden. Toen de Balrog Khazad-dûm vernietigde, was de enige bron van nieuw mithril erts afgesneden. Voordat Moria door de Dwergen werd verlaten, toen het nog actief werd gedolven, was mithril tien keer zijn gewicht in goud waard. Nadat de Dwergen Moria verlieten en de productie van nieuw mithril geheel stopte, werd het onbetaalbaar.
Er zijn aanwijzingen dat het ook in Númenor en in Aman werd gevonden.
Geschiedenis
De enige mithril-ader van de Misty Mountains maakte de Longbeards rijk. De Gwaith-i-Mírdain vestigden zich hierdoor in Eregion en maakten voorwerpen van mithril, dankzij de handel met de Dwergen van Moria; een van de Drie Ringen van Macht, Nenya, was gemaakt van mithril. De Noldor van Eregion maakten er een legering van die ithildin (“sterrenmaan”) werd genoemd, en die werd gebruikt om poorten en doorgangen te versieren. Het is alleen zichtbaar bij sterrenlicht of maanlicht. De Deuren van Durin droegen ingelegde ithildin ontwerpen.
De Ster van Elendil was een edelsteen gezet op mithril filet dat een erfstuk was van de Heren van Andúnië van Númenor.
Na de Ondergang van Númenor, was Moria de enige bron van mithril. In Gondor droegen de wachters van de Citadel van Minas Tirith helmen van mithril. De smeden van Rivendell maakten ook een tweede “Ster van Elendil” van mithril, nadat de eerste verloren was gegaan met Isildur.
Zelfs voordat Moria werd verlaten door de Dwergen was mithril tien keer zijn eigen gewicht in goud waard.
De mithril-ader bereikte Barazinbar, waar de Dwergen mijnden en tegen T.A. 1980 bevrijdden zij de Balrog uit de Oude Dagen die het Dwergen Koninkrijk vernietigde. Midden-aarde’s enige bron van nieuw mithril erts was afgesneden. De productie van nieuw mithrilerts stopte volledig, en het werd onbetaalbaar. De enige mithril-voorwerpen aan het einde van het Tijdperk waren slechts erfstukken of nieuwe voorwerpen gesmeed uit bestaande. De mithril helmen van de wachters van de Citadel werden beschouwd als “erfstukken uit de glorietijd van weleer”.
Tijdens de Ringoorlog maakte Arwen voor Aragorn een banier met het Lever van Elendil in mithril, edelstenen, en goud. Aragorn gebruikte deze tijdens de Slag om de Velden van Pelennor om de Terugkeer van de Koning in te luiden.
Toen Gimli Heer van de Glinsterende Grotten werd, smeedden hij en zijn Dwergen grote poorten van mithril om de Grote Poort van Minas Tirith te vervangen die door de Heksenkoning van Angmar was verbroken.
Het grootste van alles, volgens de legende, was het schip van Eärendil, Vingilótë, waarmee hij de hemel in voer en het schijnsel van het ijzerzilver zichtbaar maakte voor de wereld als de Avond- en Morgenster. Uit het Lied van Eärendil, geschreven door Bilbo en Aragorn: “Een nieuw schip bouwden zij voor hem van mithril en van elvenglas”.
De Mithril Mantel
De mantel zoals afgebeeld in de films
Van alle voorwerpen die van mithril zijn gemaakt, is het beroemdste het “kleine hemd van maliënkolder” dat uit de schat van de draak Smaug is gehaald, en door Thorin aan Bilbo Baggins is gegeven.
Een koninklijk geschenk, de mithril-jas was eigenlijk meer waard dan de hele waarde van de Gouw (Bilbo wist dit waarschijnlijk, maar het kon hem niet schelen). Bilbo had het versierd op een stand-in Bag End totdat hij het schonk aan Mathom-huis, maar hij nam het terug voordat hij de Gouw verliet voor Rivendell. Jaren later gaf hij het aan zijn neef Frodo, die het droeg tijdens de Zoektocht naar de Doemberg. Het redde Frodo’s leven meerdere malen; de eerste keer toen hij bijna werd gespiest door een Ork in de Mijnen van Moria en de tweede keer toen hij werd geraakt door een pijl toen hij op de rivier de Anduin was. Later werd de mantel meegenomen door de Orks die hem gevangen namen in de pas boven Cirith Ungol, en doorgegeven aan de dienaren van de Zwarte Vorst in Barad-dûr. Toen de mantel werd getoond aan de gastheren van Aragorn bij de Poorten van Mordor, wanhoopten velen, denkend dat Frodo gevangen was genomen of gedood, en de Ring meegenomen. Gandalf vorderde hem terug van Saurons luitenant en kon hem later aan Frodo teruggeven nadat de gevechten waren gewonnen. Na de Slag bij Bywater redde de mantel opnieuw Frodo’s leven nadat Saruman hem probeerde te vermoorden bij Bag End.
Etymologie
De naam mithril bestaat uit de twee Sindarin woorden mith (“grijs, lichtgrijs”) + ril (“schittering”).
Andere versies van het legendarium
In de oorspronkelijke edities van The Hobbit was Bilbo’s maliënkolder van “verzilverd staal”. Het werd veranderd in mithril in een herziening uit 1966.
Inspiratie
In de Hervarar saga, die een cyclus was over het magische zwaard Tyrfing (en waaraan Tolkien bijvoorbeeld de namen Dwalin en Durin ontleende), droeg de held Orvar-Odd een zijden maliënkolder die door niets kon worden doorboord (Oddr svarar: “ek vil berjask við Angantýr, hann mun gefa stór högg með Tyrfingi, en ek trúi betr skyrtu minni, enn brynju þinni, til hlífðar”).
Voor de letterlijk denkende lezer kan het onduidelijk zijn of mithril nu wel of niet een echt metaal is. Kandidaten voor een mogelijk equivalent van mithril in de echte wereld zijn divers geweest, maar het metaal dat verreweg de meeste overeenkomsten vertoont met beschreven mithril, is titanium. Titanium heeft de helft van de dichtheid en het gewicht van staal, heeft een glanzende zilverwitte kleur, is een van de sterkste metalen, en is chemisch inert zodat het niet corrodeert na verloop van tijd. Net als mithril was titanium uitzonderlijk zeldzaam en kostbaar, omdat het in de natuur niet voorkomt als een verwerkbare metaalvorm – het erts is in feite zeer overvloedig aanwezig, maar de praktische technologie om titaniummetaal uit het erts te winnen is pas sinds de 20e eeuw op grote schaal beschikbaar en economisch. Titaan heeft ook opmerkelijke versterkende effecten op andere metalen wanneer het ermee wordt gelegeerd. Andere metalen zijn voorgesteld als kandidaten voor mithril:
- Platina ziet er zilverwit uit en is extreem bestand tegen corrosie, maar is gewoon veel te zwaar om mithril te zijn.
- Aluminium en magnesium zijn kandidaten geweest om soortgelijke redenen als titanium, en aluminium is inderdaad het meest overvloedige metalen element in de aardkorst. Deze metalen zijn ook veel te chemisch reactief om van nature als werkbaar metaal te bestaan, waardoor ze oorspronkelijk net zo kostbaar en schaars waren als mithril (Napoleon III van Frankrijk kocht eens serviesgoed gemaakt van aluminium omdat het destijds duurder was dan goud). Maar ze zijn ook minder glanzend en niet zo sterk als titanium, hoewel ze elk ook lichter zijn dan titanium.
Tolkien, die hoog opgeleid was, zou zeker kennis hebben gehad van deze metalen en de moeilijkheid om ze te bereiden. In Tolkiens universum komt het metaal mithril ook nergens anders voor dan in specifieke gelokaliseerde afzettingen, waarbij de enige bekende afzettingen in Midden-aarde te vinden zijn in de mijnen van Khazad-dûm. Als mithril inderdaad titanium was en titanium niet van nature voorkomt als metaal, dan kunnen mithrilafzettingen mogelijk een gevolg zijn van Melkors oorspronkelijke vorming van het Nevelgebergte, waarbij het mithril ofwel opzettelijk werd geraffineerd tot een werkbare metaalvorm toen het gebergte oprees, ofwel toevallig werd gevormd als een chemisch bijproduct van toen Melkor zo snel de bergketen vormde om de Valar af te weren. Maar waarschijnlijk omdat niemand bekend is die Tolkien naar “mithril” heeft gevraagd, zal nooit met absolute zekerheid bekend worden of mithril gebaseerd is op enig echt metaal.
Zie ook
- Beelden van Mithril
- “Where Did All the Mithril Go?” door Michael Martinez
- 1.0 1.1 J.R.R. Tolkien, The Lord of the Rings, The Fellowship of the Ring, “A Journey in the Dark”
- 2.0 2.1 2.2 J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (ed.), Unfinished Tales, “The Disaster of the Gladden Fields”
- 3.0 3.1 J.R.R. Tolkien, The Lord of the Rings, The Fellowship of the Ring, “Many Meetings”
- J.R.R. Tolkien, The Lord of the Rings, Appendix A, “Durin’s Folk”
- J.R.R. Tolkien, The Lord of the Rings, The Return of the King, “The Battle of the Pelennor Fields”
- J.R.R. Tolkien, The Hobbit, “The Last Stage”
- J.R.R. Tolkien, The Lord of the Rings, The Return of the King, “The Scouring of the Shire”
- J.R.R. Tolkien, “Words, Phrases and Passages in Various Tongues in The Lord of the Rings”, in Parma Eldalamberon XVII (edited by Christopher Gilson), p. 47
- Re: Mithril en Orichalcum, Titanium op Wikipedia