IVF: Wat zijn de risico’s?

Door dr. Liji Thomas, MDReviewed by Afsaneh Khetrapal, BSc

In-vitrofertilisatie (IVF) is een techniek van geassisteerde voortplanting waarbij een zygote wordt geproduceerd uit de bevruchting van sperma en oöcyten buiten het lichaam van de vrouw, en toegestaan om verder te gaan in zijn ontwikkeling onder zorgvuldig gecontroleerde omstandigheden, totdat het een embryo wordt.

Daarna wordt het in de baarmoeder overgebracht, hetzij door het in de eileiders in te brengen, hetzij, meer recentelijk, door het intra-vaginaal in de baarmoeder te plaatsen. Als het embryo innestelt, is een zwangerschap begonnen. Als de zwangerschap resulteert in de geboorte van een levend kind dat in staat is buiten het lichaam van de moeder te overleven, heeft een geslaagde IVF-cyclus plaatsgevonden.

De moderne technologie en de vooruitgang in de kennis van de voortplantingsparameters leiden tot meer succes in zowel het aantal zwangerschappen als het aantal levendgeborenen na IVF. De procedure gaat echter gepaard met risico’s.

Algemene risico’s

IVF is een voortplantingsoptie die intensieve hormonale behandelingen vereist die tal van medische complicaties kunnen veroorzaken, m.a.w. het is lichamelijk inspannend.

De emotionele belasting is er niet minder om omdat de resultaten van de ingreep verre van zeker zijn. Dit wordt nog verergerd door het feit dat het proces uit meerdere fasen bestaat, wat betekent dat het echtpaar moet wachten om te zien of de huidige fase heeft gewerkt voordat zij kunnen overgaan tot de volgende, waarbij sommige fasen moeten worden herhaald totdat zij succesvol zijn.

De tijd die wordt besteed aan vrijstelling van arbeid tijdens en na de behandelingen is verre van te verwaarlozen, en er zijn aanzienlijke kosten verbonden aan deze technologie. Veel verzekeringsmaatschappijen bieden geen regelingen aan die onvruchtbaarheidsbehandelingen dekken, waarbij de kosten voor een enkele IVF-behandelingscyclus de $10.000 tot $20.000 overschrijden. Dit omvat de kosten van de vruchtbaarheidshormonen, laparoscopie en echografieën, anesthesie, de herhaalde bloedtesten voor hormoonspiegels, eicel- en spermaverwerking, opslag, embryo-opslag en embryotransfer.

Omdat paren die voor IVF kiezen al met de moeilijkheid van onvruchtbaarheid te maken hebben, kan deze extra belasting stress en depressie in de hand werken. De teleurstelling van een mislukte cyclus bovenop immense investeringen in de vorm van tijd, geld en energie kan de impact van andere stressoren nog vergroten.

Ovariële stimulatie

De nadelige effecten van veel vruchtbaarheidshormonen zijn onder meer een opgeblazen gevoel in de buik of in het algemeen, buikpijn, schommelingen in de emotionele toestand en hoofdpijn. Veel van deze hormonen worden toegediend via herhaalde injecties, die naast pijnlijk ook blauwe plekken kunnen veroorzaken.

Een ongewone maar ernstige complicatie van ovariële stimulatiebehandeling, de eerste fase van IVF, is het ovarieel hyperstimulatiesyndroom (OHSS). Dit is het gevolg van de ophoping van oedeemvocht in de borstkas en de buik. Als gevolg hiervan kan de buik opzwellen en pijn doen, de patiënt kan een opgeblazen gevoel krijgen en binnen enkele dagen een snelle gewichtstoename melden.

Hun urineproductie kan afnemen als gevolg van extravasculaire sekwestratie van lichaamswater, ondanks een adequate vochtinname. Dyspneu, misselijkheid en braken zijn andere kenmerken. Terwijl milde OHSS kan worden beheerd door de cyclus onmiddellijk te stoppen en volledige rust te nemen, kan in ernstige gevallen intensieve behandeling, met inbegrip van paracentese om ascites te verlichten, aangewezen zijn.

Hoewel er enige vrees bestaat dat het gebruik van vruchtbaarheidshormonen in verband staat met kanker, is er nooit enig bewijs geleverd.

Oocytenterugwinning

Ovariële stimulatie wordt uitgevoerd om de productie van meerdere eicellen mogelijk te maken, die moeten worden teruggehaald door middel van echogeleide transvaginale folliculaire aspiratie van beide eierstokken. Dit gaat gepaard met zijn eigen risico’s, hoewel die niet vaak voorkomen, zoals:

• Reacties op het gebruikte verdovingsmiddel
• Bloedingen uit het naaldspoor
• Infectie
• Beschadiging van omliggende structuren, met inbegrip van blaas en darm

Embryotransfer

In het algemeen wordt meer dan één embryo overgeplaatst in de baarmoeder van de vrouw die IVF ondergaat – dit om de kansen op een succesvolle zwangerschap te maximaliseren. Hoewel dit nuttig is om veel herhaalde cycli te voorkomen, verhoogt het plaatsen van meer dan twee embryo’s in de baarmoeder de kans op een meerlingzwangerschap, die blijkt voor te komen in bijna de helft van de zwangerschappen die door IVF worden opgewekt.

Meerlingzwangerschap verhoogt het risico voor zowel de moeder als de baby. De moeder heeft een hoger risico op zwangerschap-geïnduceerde hypertensie, hydramnios, vroeggeboorte, en gecompliceerde bevalling. Bovendien kan de foetus een hoger risico lopen op aangeboren afwijkingen, vroeggeboorte, een laag geboortegewicht en de noodzaak van intensieve neonatale zorg.

Zwangerschap

Als de zwangerschapstest twee weken na de embryotransfer positief is, wordt de vrouw geacht zwanger te zijn. Zij krijgt gewoonlijk dagelijks progesteron toegediend vanaf de dag van de terugplaatsing totdat de innesteling is bevestigd en totdat het eerste trimester van de zwangerschap voorbij is. Progesteron is een hormoon dat het baarmoederslijmvlies dikker en vasculairder maakt, zodat het kan worden voorbereid op de innesteling van het embryo.

Er zijn zwangerschapscomplicaties gemeld na IVF, zoals:

Perinatale uitkomsten

Perinatale uitkomsten zijn significant slechter voor kinderen die met ICSI of IVF zijn verwekt in vergelijking met natuurlijke verwekking.

Intracytoplasmatische sperma-injectie (ICSI) is een onderdeel geworden van het IVF-protocol, waardoor zelfs azoösperme, asthenosperme en teratozoösperme mannen kinderen kunnen verwekken. Het is echter nog niet bekend hoe deze kunstmatige bevruchtingsmethode het natuurlijke proces van spermaselectie beïnvloedt. Het is mogelijk dat ICSI natuurlijke barrières voor conceptie overwint die veroorzaakt worden door genetisch overdraagbare oorzaken van mannelijke onvruchtbaarheid.

Dergelijke barrières kunnen chromosomale anomalieën, mutaties in het cystische fibrose transmembraan conductantie regulator gen, of AZF deleties zijn, die normaal niet aan nakomelingen worden doorgegeven omdat ze niet bevorderlijk zijn voor conceptie. Uit één studie bleek dat het aantal nieuwe chromosoomafwijkingen bij ICSI-zwangerschappen met een extreem laag aantal zaadcellen (minder dan 20 miljoen per ml) tien keer zo hoog was als bij ICSI-zwangerschappen met sperma van mannen met een hoger aantal zaadcellen dan dit. Ook hier hebben onderzoekers vastgesteld dat het percentage grote aangeboren afwijkingen verdubbelt bij ICSI- of IVF-zwangerschappen.

Een ander punt van zorg is de schade aan celorganellen die mogelijk door ICSI wordt veroorzaakt, waardoor aangeboren afwijkingen kunnen ontstaan. Afstemmingsstoornissen blijken ook vaker voor te komen bij IVF-zwangerschappen. Er wordt verondersteld dat de teratogene invloed in deze gevallen eerder het kweekmedium van het embryo is dan het gebruik van ICSI. Ook hier is het mogelijk dat hetzelfde mechanisme ten grondslag ligt aan zowel onvruchtbaarheid als het inprentingsdefect.

Kinderen die met IVF-technieken zijn verwekt, hebben ook de neiging een laag geboortegewicht te hebben en een hogere nuchtere bloedsuikerspiegel en bloeddruk dan normaal verwekte kinderen. Zelfs eenlingen die na IVF zijn geboren, lopen een hoger risico op vroeggeboorte. Zij hebben ook slechtere resultaten voor, tijdens en na de geboorte, en hebben meer kans op ziekenhuisopname.

Cerebrale parese, psychische aandoeningen en ontwikkelingsachterstand komen bij deze kinderen vaker voor dan bij natuurlijk verwekte kinderen.

1. https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/in-vitro-fertilisation-ivf
2. http://www.hfea.gov.uk/ivf-side-effects.html
3. https://medlineplus.gov/ency/article/007279.htm
4. http://www.hfea.gov.uk/fertility-treatment-risks.html
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1936357/
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24365026
7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17079550
8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3114573/

Verder lezen

• Alle In Vitro Fertilisatie (IVF) inhoud
• In Vitro Fertilisatie (IVF)
• Fase van IVF
• IVF: kans op succes

>

Citaties