Gemeenschappelijk tuinieren

Volgens de Marin Master Gardeners is “een gemeenschapstuin een stuk land dat wordt getuinierd door een groep mensen, waarbij gebruik wordt gemaakt van individuele of gedeelde percelen op particulier of openbaar terrein”. Gemeenschapstuinen leveren verse producten en planten en dragen bij aan een gemeenschapsgevoel en verbinding met het milieu en een kans voor bevredigende arbeid en buurtverbetering. Ze functioneren openbaar in termen van eigendom, toegang en beheer, en zijn meestal in handen van lokale overheden of verenigingen zonder winstoogmerk.

Gemeenschapstuinen variëren sterk over de hele wereld. In Noord-Amerika variëren gemeenschapstuinen van bekende “overwinnings tuinen” waar mensen kleine stukjes groente verbouwen, tot grote “vergroeningsprojecten” om natuurgebieden te behouden, tot kleine straatverfraaiingsplanters op straathoeken in de stad. In sommige tuinen worden alleen bloemen geteeld, in andere tuinen wordt de oogst gemeenschappelijk gekweekt en gedeeld. In veel grote steden zijn er zelfs non-profits die hulp bieden aan gezinnen met een laag inkomen, kindergroepen en gemeenschapsorganisaties door hen te helpen hun eigen tuinen te ontwikkelen en te kweken. In het Verenigd Koninkrijk en de rest van Europa kunnen nauw verwante “volkstuinen” tientallen percelen omvatten, elk van honderden vierkante meters groot, die al generaties lang door dezelfde familie worden gehuurd. In de ontwikkelingslanden is grond in gemeenschappelijk bezit voor kleine tuinen een vertrouwd onderdeel van het landschap, zelfs in stedelijke gebieden, waar zij als tuinderijen kunnen fungeren. Zij beoefenen ook gewasrotaties met veelzijdige planten zoals pinda’s, tomaten en nog veel meer.

Gemeenschapstuinen worden vaak gebruikt in stedelijke buurten om het voedselwoestijneffect te verlichten. De beschreven voedseltoegankelijkheid in stedelijke gebieden verwijst naar bewoners die beperkte toegang hebben tot verse producten zoals fruit en groenten. Voedselwoestijnen komen vaak voor in buurten met een lager inkomen, waar de bewoners meestal gedwongen zijn om ongezond voedsel te eten, zoals duur bewerkt voedsel uit buurtwinkels, benzinestations en fast-food restaurants. Gemeenschapstuinen zorgen voor toegankelijkheid van vers voedsel in de nabijheid van lokale buurten. Gemeenschapstuinen kunnen helpen bij het uitbreiden van het gebied voor het waarborgen van de toegang van bewoners tot gezond en betaalbaar voedsel in een gemeenschap.

Gemeenschapstuinen kunnen helpen bij het verlichten van een effect van de klimaatverandering, die naar verwachting een wereldwijde daling van de landbouwproductie zal veroorzaken, waardoor verse producten steeds onbetaalbaarder worden. Gemeenschapstuinen zijn ook een steeds populairdere methode om de bebouwde omgeving te veranderen om gezondheid en welzijn te bevorderen in het licht van de verstedelijking. De bebouwde omgeving heeft een breed scala aan positieve en negatieve effecten op de mensen die werken, wonen en spelen in een bepaald gebied, met inbegrip van iemands kans op het ontwikkelen van obesitas Gemeenschapstuinen stimuleren de voedselzekerheid van een stedelijke gemeenschap, waardoor burgers hun eigen voedsel te verbouwen of voor anderen om te doneren wat ze hebben geteeld. Voorstanders zeggen dat lokaal geteeld voedsel de afhankelijkheid van een gemeenschap van fossiele brandstoffen voor het vervoer van voedsel uit grote landbouwgebieden vermindert en het totale gebruik van fossiele brandstoffen door een samenleving om landbouwmachines aan te drijven vermindert. In een opiniestuk uit 2012 van de voorstander van gemeenschapstuinen Les Kishler wordt onderzocht hoe gemeenschapstuinen de zogenaamde “positieve” ideeën en activiteiten van de Occupy-beweging kunnen versterken.

Gemeenschapstuinen verbeteren de gezondheid van gebruikers door een verhoogde consumptie van verse groenten en het bieden van een locatie voor lichaamsbeweging. Een fundamenteel onderdeel van een goede gezondheid is een dieet rijk aan vers fruit, groenten, en andere plantaardige voedingsmiddelen. Gemeenschapstuinen bieden de gemeenschappen waarin zij zich bevinden toegang tot dergelijke voedingsmiddelen. Gemeenschapstuinen zijn vooral belangrijk in gemeenschappen met grote concentraties van lage sociaal-economische bevolkingsgroepen, aangezien een gebrek aan verse groenten en fruit deze gemeenschappen in onevenredig hoge mate teistert.

De tuinen bestrijden ook twee vormen van vervreemding die het moderne stadsleven teisteren, door stadstuiniers dichter in contact te brengen met de bron van hun voedsel, en door isolement te doorbreken door een sociale gemeenschap te creëren. Gemeenschapstuinen bieden nog andere sociale voordelen, zoals het delen van kennis over voedselproductie met de bredere gemeenschap en veiligere leefruimtes. Actieve gemeenschappen hebben minder last van criminaliteit en vandalisme.

EigendomEdit

Grond voor een gemeenschapstuin kan in handen zijn van de overheid of van particulieren. Een sterke traditie in het Noord-Amerikaanse gemeenschapstuinieren in stedelijke gebieden is het opruimen van verlaten braakliggende terreinen en deze omvormen tot productieve tuinen. Een andere mogelijkheid is dat gemeenschapstuinen worden gezien als een gezondheids- of recreatievoorziening en worden opgenomen in openbare parken, vergelijkbaar met voetbalvelden of speelplaatsen. Historisch gezien hebben gemeenschapstuinen ook gediend om voedsel te verschaffen tijdens oorlogstijd of perioden van economische depressie. Toegang tot land en zekerheid van landbezit blijft een grote uitdaging voor gemeenschapstuiniers en hun supporters over de hele wereld, aangezien in de meeste gevallen de tuiniers zelf niet direct eigenaar zijn van of controle hebben over het land.

Sommige tuinen worden collectief verbouwd, waarbij iedereen samenwerkt; andere zijn opgedeeld in duidelijk verdeelde percelen, elk beheerd door een andere tuinier (of groep of familie). Veel gemeenschappelijke tuinen hebben zowel “gemeenschappelijke ruimtes” met gedeeld onderhoud als individuele/gezinspercelen. Hoewel gemeenschappelijke ruimtes in sommige gevallen succesvol zijn, is er in andere gevallen sprake van een tragedie van het gemeenschappelijke, wat resulteert in een ongelijke werklast voor de deelnemers, en soms in demoralisatie, verwaarlozing en het opgeven van het gemeenschappelijke model. Sommigen brengen dit in verband met de grotendeels onsuccesvolle geschiedenis van de collectieve landbouw.

In tegenstelling tot openbare parken hangt het van de huurovereenkomsten met het beheersorgaan van het park en het lidmaatschap van de gemeenschapstuin af of gemeenschapstuinen open zijn voor het grote publiek. Het beleid inzake open of gesloten poorten verschilt van tuin tot tuin. Een belangrijk verschil is echter dat gemeenschapstuinen worden beheerd en onderhouden met de actieve deelname van de tuiniers zelf, in plaats van uitsluitend te worden onderhouden door een professionele staf. Een tweede verschil is de voedselproductie: In tegenstelling tot parken, waar de beplanting decoratief (of meer recent ecologisch) is, stimuleren gemeenschapstuinen vaak de voedselproductie door tuiniers een plek te bieden om groenten en andere gewassen te verbouwen. Om dit te vergemakkelijken, kan een gemeenschapstuin worden verdeeld in individuele percelen of worden onderhouden op een gemeenschappelijke manier, afhankelijk van de grootte en kwaliteit van een tuin en de betrokken leden.

Soorten tuinenEdit

Er zijn meerdere soorten gemeenschapstuinen met verschillende variëteiten waaraan de gemeenschap kan deelnemen.

• Buurttuinen zijn het meest voorkomende type dat gewoonlijk wordt gedefinieerd als een tuin waar een groep mensen samenkomt om fruit, groenten en siergewassen te verbouwen. Ze kunnen worden geïdentificeerd als een perceel particuliere of openbare grond waar individuele percelen worden gehuurd door tuinders tegen een nominale jaarlijkse vergoeding.
• Residentiële tuinen worden meestal gedeeld door bewoners in appartement gemeenschappen, begeleid wonen, en betaalbare wooneenheden. Deze tuinen worden georganiseerd en onderhouden door bewoners die op het terrein wonen.
• Institutionele tuinen zijn verbonden aan openbare of particuliere organisaties en bieden tal van nuttige diensten voor de bewoners. Voordelen zijn onder meer geestelijke of lichamelijke revalidatie en therapie, maar ook het aanleren van vaardigheden voor werkgerelateerde plaatsing.
• Demonstratietuinen worden gebruikt met educatieve en recreatieve doeleinden voor ogen. Ze bieden vaak korte seminars of presentaties over tuinieren, en verschaffen de nodige hulpmiddelen om een gemeenschapstuin te beheren.

PerceelgrootteEdit

In Groot-Brittannië bepaalt de Allotment Act van 1922 “an allotment not exceeding 40 poles in extent”; aangezien een roede, paal of baars 5,5 yards lang is, komt 40 vierkante roeden overeen met 1210 vierkante yards of 10890 vierkante voet (gelijk aan een groot perceel van 90 ft x 121 ft). In de praktijk variëren de perceelsgroottes; Lewisham biedt percelen aan met een “gemiddelde grootte” van “125 meter vierkant”.

In Amerika is er geen gestandaardiseerde perceelsgrootte. Zo worden in Alaska percelen van 3 m × 6 m (10 ft × 20 ft = 200 square feet) en 3 m x 4,5 m (10 ft x 15 ft) vermeld. Montgomery Parks in Maryland vermeldt percelen van 200, 300, 400 en 625 vierkante voet.In Canada, percelen van 20 ft x 20 ft en 10 ft x 10 ft, evenals kleinere “verhoogde bedden”, worden vermeld in Vancouver.

LocatieEdit

Gemeenschapstuinen kunnen worden gevonden in buurten, scholen, ziekenhuizen, en op residentiële woningbouw terreinen. De locatie van een gemeenschapstuin is een kritische factor in hoe vaak de gemeenschapstuin wordt gebruikt en wie het bezoekt. De kans dat iemand een gemeenschapstuin bezoekt is veel groter als hij of zij te voet of met de auto naar de locatie kan komen, in tegenstelling tot het openbaar vervoer. De lengte van de reistijd is ook een factor. Mensen die binnen 15 minuten of minder reizen, hebben meer kans om een gemeenschapstuin te bezoeken, vergeleken met mensen met een langere reistijd. Dergelijke statistieken moeten in overweging worden genomen bij het kiezen van een locatie voor een gemeenschapstuin voor een doelgroep.

De locatie van de site moet ook worden overwogen voor de bodemgesteldheid en de zoncondities. Zoncondities zijn van het grootste belang, omdat bovengronds tuinieren altijd mogelijk is. Een gebied met redelijk wat ochtendzon en schaduw in de namiddag is het meest ideaal. Hoewel de specificaties van plant tot plant verschillen, doen de meeste het goed met 6 tot 8 volle uren zonlicht.

Bij het overwegen van een locatie kan het in gebieden in de buurt van industriële zones nodig zijn de bodem te testen op verontreinigende stoffen. Als de grond veilig is, moet de samenstelling los en goed waterafvoerend zijn. Als de grond op de locatie echter niet kan worden gebruikt, kan ook synthetische grond worden gebruikt in verhoogde tuinbedden of containers.

Rushall Garden in Melbourne, Victoria, Australië, ligt op grond die vroeger een spoorwegknooppunt was, dat nu een andere bestemming heeft gekregen.

Plantenkeuze en fysieke indelingEdit

Hoewel voedselproductie centraal staat in veel gemeenschaps- en volkstuinen, hebben niet alle tuinen groenten als hoofdfocus. Restauratie van natuurgebieden en tuinen met inheemse planten zijn ook populair, evenals “kunst”-tuinen. Veel tuinen hebben verschillende beplantingselementen, en combineren percelen met projecten zoals kleine boomgaarden, kruiden en vlindertuinen. Individuele percelen kunnen “virtuele” achtertuinen worden, elk met een grote diversiteit, waardoor een “quilt” van bloemen, groenten en volkskunst ontstaat.

Ofwel de keuze van de planten, het vooraf plannen van de tuin lay-out zal helpen problemen te voorkomen. Volgens de Arizona Master Gardener Manual, zal het nemen van metingen van de tuin grootte, zonlicht locaties en geplante gewassen versus opbrengst hoeveelheid, zorgen voor een gedetailleerd verslag dat helpt bij het maken van beslissingen voor de komende jaren. Andere overwegingen om de tuin lay-out zou efficiënt gebruik van de ruimte door het gebruik van latwerk voor klimgewassen, rekening houdend met hogere planten blokkeren zonlicht voor kortere planten en planten die soortgelijke levenscycli dicht bij elkaar.

Groep en leiderschap selectieEdit

De community gardening beweging in Noord-Amerika is inclusief, divers, pro-democratie, en ondersteuning van de gemeenschap betrokkenheid. Tuiniers kunnen van elke culturele achtergrond zijn, jong of oud, nieuwe tuiniers of doorgewinterde kwekers, rijk of arm. In een tuin kunnen slechts enkele mensen actief zijn, of honderden.

Sommige gemeenschapstuinen “self-supporting” door lidmaatschapsbijdragen, en andere hebben een sponsor nodig voor gereedschap, zaden, of gelddonaties. Kerken, scholen, particuliere bedrijven of parken en recreatie afdelingen supporters en leiders van de gemeenschap.

Finitief, alle gemeenschap tuinen hebben een structuur. De organisatie hangt gedeeltelijk af van de vraag of de tuin “top down” of “grassroots” is. Er zijn veel verschillende organisatiemodellen in gebruik voor gemeenschapstuinen. Sommige hebben een democratisch gekozen bestuur, terwijl andere kunnen worden geleid door benoemde ambtenaren. Sommige worden beheerd door organisaties zonder winstoogmerk, zoals een vereniging voor gemeenschapstuinieren, een buurtvereniging, een kerk of een andere landeigenaar; andere door de afdeling recreatie of parken van een stad, een school of universiteit.

Tuiniers kunnen een basisgroep vormen om de tuin op te zetten, zoals de Green Guerrillas van New York City, of een tuin kan “top down” worden georganiseerd door een gemeentelijke instantie. In Santa Clara, Californië is er een non-profit organisatie genaamd Appleseeds die gratis hulp biedt bij het opstarten van nieuwe gemeenschapstuinen over de hele wereld.

Lidmaatschapsregels en contributiesEdit

In de meeste gevallen wordt van tuiniers verwacht dat ze jaarlijkse contributies betalen om te helpen met het onderhoud van de tuin, en de organisatie moet deze contributies beheren. Een gemeenschapstuin heeft vele taken, waaronder onderhoud, mulchen van paden, werven van leden en fondsenwerving. Regels en een ‘operations manual’ zijn beide van onschatbare waarde, en ideeën voor beide zijn beschikbaar bij de ACGA.

Gezondheidseffecten van gemeenschapstuinenEdit

Gemeenschapstuinen hebben aangetoond positieve gezondheidseffecten te hebben op degenen die deelnemen aan de programma’s, met name op het gebied van het verminderen van de body mass index en lagere percentages van obesitas. Studies hebben aangetoond dat gemeenschapstuinen op scholen de gemiddelde body mass index bij kinderen verbeteren. Uit een onderzoek uit 2013 bleek dat 17% van de kinderen met obesitas of overgewicht hun body mass index in zeven weken had verbeterd. Meer specifiek bereikte 13% van de kinderen met obesitas een lagere body mass index in de categorie overgewicht, terwijl 23% van de kinderen met overgewicht een normale body mass index bereikte. Veel studies zijn grotendeels uitgevoerd in Hispanic/Latino-gemeenschappen met een laag inkomen in de Verenigde Staten. In deze programma’s gingen de tuinierlessen gepaard met voedings- en kooklessen en optionele ouderbetrokkenheid. Succesvolle programma’s benadrukten de noodzaak van op de cultuur afgestemde programmering.

Er zijn aanwijzingen dat gemeenschapstuinen een vergelijkbaar effect hebben bij volwassenen. Uit een studie bleek dat tuinders in Utah een lagere body mass index hadden dan hun broers en zussen en niet-verwante buren die niet tuinierden. Administratieve gegevens werden gebruikt om de body mass index van tuinders te vergelijken met die van niet-verwante buren, broers en zussen en echtgenoten. Tuinders hadden minder kans op overgewicht of obesitas dan hun buren, en tuinders hadden een lagere body mass index dan hun broers en zussen. Er was echter geen verschil in body mass index tussen tuinders en hun echtgenoten, wat erop kan wijzen dat gemeenschapstuinieren gezonde gewoonten creëert voor het hele huishouden.

Deelname aan een gemeenschapstuin heeft aangetoond dat zowel de beschikbaarheid als de consumptie van fruit en groenten in huishoudens toeneemt. Een studie toonde een gemiddelde toename van de beschikbaarheid van 2,55 stuks fruit en 4,3 stuks groenten met deelname aan een gemeenschapstuin. Het toonde ook aan dat kinderen in deelnemende huishoudens gemiddeld twee extra porties fruit per week consumeerden en 4,9 extra porties groenten per week.

Implicaties voor het beleidEdit

Er is sterke steun onder Amerikaanse volwassenen voor lokaal en staatsbeleid en beleidswijzigingen die gemeenschapstuinen ondersteunen. Uit een studie bleek dat 47,2% van de Amerikaanse volwassenen een dergelijk beleid steunde. Gemeenschapstuinen concurreren echter met de belangen van projectontwikkelaars. Gemeenschapstuinen worden grotendeels beïnvloed en geregeld door beleid op stadsniveau. Met name de wetgeving op het gebied van ruimtelijke ordening heeft een grote invloed op de mogelijkheden voor gemeenschapstuinen. Het momentum voor herbestemming komt vaak voort uit de publieke behoefte aan toegang tot fruit en groenten. In veel steden is herbestemming nodig om een stuk grond te kunnen aanwijzen als gemeenschapstuin, maar herbestemming garandeert niet dat de tuin in de toekomst niet zal worden ontwikkeld.

Er kan nog meer beleid worden vastgesteld om gemeenschapstuinen te beschermen tegen toekomstige ontwikkeling. Zo trof de staat New York in 2002 een regeling die honderden gemeenschapstuinen die waren opgezet door het GreenThumb-programma van het Parks and Recreation Department, beschermde tegen toekomstige ontwikkeling.

Soms loopt het ruimtelijke-ordeningsbeleid achter op de ontwikkeling van gemeenschapstuinen. In deze gevallen kunnen gemeenschapstuinen illegaal bestaan. Dat was het geval in Detroit, waar honderden gemeenschapstuinen werden aangelegd op verlaten plekken in de stad. De stad Detroit creëerde in 2013 landbouwzones in het midden van stedelijke gebieden om de meer dan 355 “illegale” gemeenschapstuinen te legitimeren.