“Er is geen mogelijkheid om in de hemel te komen zonder verenigd te zijn met de paus,” zei pater Andrzej Komorowski, de onlangs gekozen generaal overste van de Priesterbroederschap van Sint-Pieter (FSSP), een vereniging van apostolisch leven van pontificaal recht die de traditionele Latijnse mis viert.
“(De Paus) is het zichtbare gezicht van onze Heer. Eenheid met hem is heel belangrijk als je in de Kerk wilt zijn. Er is maar één Kerk die door de Heer is gesticht en de paus is zijn zichtbare plaatsvervanger.”
Terwijl veel verdedigers van paus Franciscus traditionalistische katholieken ervan beschuldigen de paus aan te vallen, of het nu gaat om interpretaties van Amoris Laetitia of meer recentelijk om de schandalen rond seksueel misbruik, legt de FSSP de nadruk op gebed voor de paus, respect voor de opvolger van Petrus en daden van naastenliefde.
“Ik hou van de paus en ik bid voor hem,” zei pater Joseph Bisig, medeoprichter van de FSSP die 24 november een lezing gaf in Ottawa. “Dat is wat je moet doen.”
“Wij geloven in de zichtbaarheid van het gezag,” zei hij. “Wij zijn geen protestanten” die gezag zien als iets onzichtbaars. “Dat betekent niet dat de uitoefening van gezag altijd rechtvaardig is, maar dat is geen reden of recept om te doen wat wij willen.”
Zo is het niet altijd geweest. De FSSP is voortgekomen uit de Society of St. Pius X (SSPX), opgericht door aartsbisschop Marcel Lefebvre, die een gespannen relatie ontwikkelde met het Vaticaan over leerstellige kwesties die voortkwamen uit het Tweede Vaticaans Concilie en de modernisering van de Kerk. In het midden van de jaren zeventig werd het seminarie van de SSPX in Econe, Zwitserland, door de aartsbisschop van Fribourg opgeheven. In 1976 schorste paus Paulus VI Lefebvre a divinis, wat betekende dat de aartsbisschop geen sacramenten mocht vieren, inclusief de eucharistie. Maar Lefebvre trotseerde Rome en breidde zijn orde uit naar andere landen.
Bisig zei dat de onrechtvaardige onderdrukking van het bloeiende seminarie, dat 120 seminaristen telde in 1977, en paus Paulus VI’s daaropvolgende schorsing leidden tot een verandering in Lefebvre’s houding ten opzichte van Rome, en zijn taal werd steeds meer “polemisch”. Lefebvre begon zich te verdiepen in sedevacantisme, het idee dat Paulus VI niet de echte paus was, en dat de stoel van Petrus dus vacant was, aldus Bisig. Maar de aartsbisschop hield deze mening grotendeels buiten de openbaarheid omdat de meeste priesters in de SSPX geschandaliseerd zouden zijn.
“Tot dan was het voor ons verboden om kritisch te zijn over de Heilige Vader of Rome,” zei Bisig.
De oprichters van de FSSP splitsten zich pas met Lefebvre af nadat Lefebvre in 1988 tegen de wil van paus Johannes Paulus II vier bisschoppen wijdde, wat leidde tot Lefebvre’s excommunicatie. De SSPX, die toen zo’n 60.000 volgelingen telde, werd als schismatisch beschouwd.
“Het was duidelijk dat we de Sociëteit moesten verlaten vanwege deze breuk met Rome,” zei Bisig, een van de 12 priesters, een diaken en 20 seminaristen die vertrokken.
“We wilden de SSPX niet verlaten,” zei hij. “We werden ertoe gedwongen. Onze overste werd schismatisch. We voelden ons als wezen die door onze vader in de steek waren gelaten.”
Bisig, die de eerste algemene overste van de FSSP werd, is nu rector van het Onze Lieve Vrouw van Guadalupe Seminarie in Denton, Nebraska.
In de afgelopen 30 jaar is de FSSP erin geslaagd een vereniging te vormen die in eenheid is met de paus, terwijl zij traditionele liturgie en vorming blijft aanbieden. Bisig zegt dat dit aantoont dat “het mogelijk is om in de Kerk te zijn met traditionele liturgie en traditionele priesterlijke vorming.”
Tijdens een pontificale eucharistieviering in het Latijn in de buitengewone vorm van de Romeinse ritus door aartsbisschop Terrence Prendergast op 23 november ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de St. Clement’s Parish in Ottawa, een parochie van 600 die wordt bediend door een FSSP-priester, preekte de Ottawa-aartsbisschop over de passage uit het Evangelie over Christus die Petrus de sleutels van het Koninkrijk toevertrouwt.
“De traditie begrijpt dat wat God aan Simon Petrus heeft gegeven, God ook aan zijn opvolgers heeft gegeven,” zei Prendergast. “En zo zijn wij katholieken het belang van de Heilige Stoel en de opvolger van Petrus gaan waarderen, ongeacht wie dat ambt bekleedt.”
De FSSP heeft twee seminaries, in Nebraska en in Wigratzbad, Beieren, Duitsland, en haar Generaal Huis is in Fribourg. Sinds haar oprichting in 1988 heeft zij een gestage groei doorgemaakt en telt zij 300 priesters en 150 seminaristen.
“Ik bid zeer voor mijn oude, goede vrienden (in de SSPX) om zich bij de Kerk aan te sluiten” en om “binnen te komen zonder enige voorwaarden”, maar om “het gezag van het levende leergezag te aanvaarden”, zei Bisig.
Onder paus Franciscus worden de gesprekken met de SSPX voortgezet. Op 22 november heeft de algemene overste van de SSPX, pater David Pagliarini, een ontmoeting gehad met kardinaal Luis Ladaria, prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer, in lopende gesprekken. Tijdens het Jaar van Barmhartigheid heeft Paus Franciscus de geldigheid van de absolutie tijdens de biecht van SSPX-priesters erkend en een manier gevonden om SSPX-huwelijken als geldig te erkennen. Maar de SSPX blijft nog steeds in een onregelmatige relatie met Rome.
Paus Benedictus XVI begon het proces van het helen van het schisma in 2009 met het herroepen van de excommunicatie van de vier bisschoppen die Lefebvre had gewijd. De maatregel bleek een ramp voor de public relations toen een van de bisschoppen, die sindsdien uit de SSPX is gezet, antisemitisch materiaal bleek te hebben geschreven.