Veel studenten, en ook volwassenen, vinden Shakespeare moeilijk te lezen en te begrijpen. Ze beschuldigen hem ervan geen Engels te spreken en weigeren te geloven dat gewone mensen spraken zoals zijn personages doen. Maar als je meer van zijn taal begrijpt, is het makkelijker te begrijpen. Een idee dat kan helpen is te onthouden dat zijn toneelstukken in twee vormen zijn geschreven: proza en vers. In Een Midzomernachtsdroom worden proza en vers beide veelvuldig gebruikt.
Proza
Proza is de spraakvorm die door gewone mensen in Shakespeareaans drama wordt gebruikt. Er is geen ritme of meter in de regel. Het is alledaagse taal. Shakespeare’s publiek zou de spraak herkennen als hun taal. Het gaat om personages als moordenaars, bedienden en kruiers. Veel belangrijke personages kunnen echter in proza spreken. Het grootste deel van The Merry Wives of Windsor is in proza geschreven omdat het over de middenklasse gaat. De Rustics uit A Midsummer Night’s Dream spreken in proza.
Voorbeeld:
Bodem: Dat zal wat tranen vragen bij de ware opvoering ervan: als ik het doe, laat het publiek dan naar de ogen kijken. Ik zal stormen ontroeren, ik zal in zekere mate condoleren. Voor de rest: toch is mijn voornaamste humor voor een tiran (1.2.26-30).
Nick Bottom, een wever, legt aan zijn collega’s uit hoe hij de hoofdrol zal spelen in Pyramus en Thisbe. Omdat er geen rijm of ritme is, en de tekst in elkaar overloopt zonder zich zorgen te maken over waar de regel op de bladzijde eindigt, herkennen we de passage als proza. Bijgevolg kunnen we zien dat Bottom een gewone burger is die spreekt met de taal van een Elizabethaans publiek.
Verse
Het merendeel van Shakespeares toneelstukken is in verzen geschreven. Een personage dat in verzen spreekt is een edelman of een lid van de hogere klasse. De meeste toneelstukken van Shakespeare gingen over deze personages. De versvorm die hij gebruikt is het blanco vers. Het bevat geen rijm, maar elke regel heeft een intern ritme met een regelmatig ritmisch patroon. Het patroon dat Shakespeare het meest gebruikte is iambische pentameter. Iambisch pentameter wordt gedefinieerd als een regel van tien lettergrepen met de klemtoon op elke andere lettergreep, te beginnen met de tweede.
Voorbeeld:
Puck: Gij spreekt juist;
Ik ben die vrolijke zwerver van de nacht.
Ik scherts met Oberon, en maak hem aan het lachen,
Wanneer ik een vet en met bonen gevoed paard bedrieg,
(2.1.42-45).
De klemtoon ligt op elke andere lettergreep, en de natuurlijke klemtoon van elk woord wordt op die plaats op de regel gelegd.
Shakespeare vond het soms nodig een klinker uit een woord te halen om het ritme van de regel niet te onderbreken. Bijvoorbeeld, flow’r wordt uitgesproken als één
lettergreep.
Voorbeeld:
Oberon: Haal mij die flow’r; het kruid dat ik u eens toonde:
Het sap ervan op slapende oogleden gelegd
zal of man of vrouw gek maken
(2.1.169-171).
Shakespeare gebruikte deze schrijfstijl als een vorm van toneelregie. Acteurs kunnen tegenwoordig door het “scannen” van een regel (scansion) zien welke woorden het belangrijkst zijn en hoe snel ze een regel moeten zeggen. Wanneer twee personages aan het woord zijn, zullen ze de tien lettergrepen afmaken die nodig zijn voor een regel, wat aangeeft dat de ene regel snel op de andere moet komen. Dit heet een gedeelde regel of een gesplitste regel.
Bijvoorbeeld:
Oberon: Ik smeek slechts een kleine wisselkindjongen,
om mijn handlanger te zijn.
Titania: Leg je hart te ruste.
Het sprookjesland koopt niet het kind van mij (2.1.120-122).
Trochaïsch Vers
Bij sommige speciale gelegenheden gebruikt Shakespeare een andere vorm van vers. Hij keert het accent om en verkort de regel. Het omgekeerde accent, met de klemtoon op de eerste lettergreep heet trochaïsch. Hij gebruikt dit vers vaak in A Midsummer Night’s Dream en in Macbeth waar magie of ritueel in het spel is.
Bijvoorbeeld:
Oberon: Bloem van deze purperen kleurstof,
Geslagen met Cupido’s boogschieten,
Zink in zijn oogappel (3.2.102-104).
Tel bij het lezen of spelen van een Shakespeareaans stuk de lettergrepen in de regels. Je zult verbaasd zijn over Shakespeare’s consistentie. Omcirkel vervolgens de lettergrepen waar het accent verschijnt. Je zult merken dat hij de belangrijkste woorden op de klemtoon zet. Woorden als “de,” “is,” en “en” die geen betekenis hebben, staan op het niet-geaccentueerde deel van de regels. In het Globe Theatre, waar geen microfoons waren, zouden de belangrijkere woorden wel worden gehoord en zou een toeschouwer toch weten wat er aan de hand was omdat de belangrijke woorden werden gehoord. Iambische pentameter wordt wel een “hartslag” genoemd, en elk van Shakespeare’s regels bevat die menselijke slag.