Parthenon

Het Parthenon is een schitterende marmeren tempel gebouwd tussen 447 en 432 v. Chr. tijdens het hoogtepunt van het oude Griekse Rijk. Het Parthenon is gewijd aan de Griekse godin Athena en staat hoog boven op een tempelcomplex dat bekend staat als de Akropolis van Athene. Door de eeuwen heen heeft het Parthenon aardbevingen, brand, oorlogen, explosies en plunderingen doorstaan, maar het blijft, hoewel gehavend, een krachtig symbool van het oude Griekenland en de Atheense cultuur.

Belang van het Parthenon

Het Parthenon was het centrum van het religieuze leven in de machtige Griekse stadstaat Athene, het hoofd van de Liga van Delianen. Het werd gebouwd in de 5e eeuw v. Chr. en was een symbool van de macht, rijkdom en verheven cultuur van Athene. Het was de grootste en meest overdadige tempel die het Griekse vasteland ooit had gezien. Vandaag de dag is het een van de meest bekende gebouwen ter wereld en een blijvend symbool van het oude Griekenland.

Wie bouwde het Parthenon?

De gevierde Griekse staatsman Pericles zou opdracht hebben gegeven voor het ontwerp en de bouw van het Parthenon als tempel voor Athena – de godin van de wijsheid, kunst, literatuur en oorlog – maar misschien was het niet de eerste poging om de godheid te huisvesten.

Ooit stond op de plaats van het huidige Parthenon een eerder bouwwerk dat bekend staat als het Oudere Parthenon of het Pre-Parthenon. Veel historici geloven dat het Oudere Parthenon in aanbouw was in 480 v. Chr. toen het Perzische Rijk Athene aanviel en de Akropolis verwoestte, hoewel sommige deskundigen deze theorie betwisten.

Wanneer werd het Parthenon gebouwd?

In 477 v. Chr., ongeveer 33 jaar na de Perzische invasie, begon Pericles met de bouw van het Parthenon ter vervanging van de eerdere tempel. De bouw van het massieve bouwwerk ging bijna vier decennia door, totdat het in 438 v. Chr. werd ingewijd.

Sculptureer- en decoratiewerk aan het Parthenon ging door tot 432 v. Chr. Er wordt geschat dat 13.400 stenen werden gebruikt om de tempel te bouwen, tegen een totale kostprijs van ongeveer 470 zilveren talenten (ruwweg 7 miljoen dollar vandaag de dag).

LEES MEER: Hoe de oude Grieken het Parthenon ontwierpen om indruk te maken en te behouden

Dorische zuilen

Pericles gaf de beroemde Griekse architecten Ictinus en Callicrates en de beeldhouwer Phidias de opdracht het Parthenon te ontwerpen, dat de grootste tempel in Dorische stijl van zijn tijd werd.

Het bouwwerk heeft een rechthoekige plattegrond en is gebouwd op een basis van 23.000 vierkante meter, waarvan een deel de kalkstenen fundering van het Oude Parthenon was.

Lage treden omringden elke kant van het gebouw, en een portiek van Dorische zuilen die op een platform staan, vormen er een rand omheen. Er zijn 46 buitenzuilen en 19 binnenzuilen.

De zuilen zijn enigszins taps toelopend om de tempel een symmetrisch uiterlijk te geven. De hoekzuilen hebben een grotere diameter dan de andere zuilen. Ongelooflijk genoeg bevat het Parthenon geen rechte lijnen en geen rechte hoeken, een waar staaltje van Griekse architectuur.

Metopen

Tweeënnegentig gebeeldhouwde metopen (vierkante blokken die tussen driekanaals triglyphblokken zijn geplaatst) sieren de buitenmuren van het Parthenon. De metopen aan de westzijde tonen Amazonomachy, een mythische strijd tussen de Amazones en de Oude Grieken, en werden vermoedelijk ontworpen door de beeldhouwer Kalamis.

De metopen aan de oostzijde tonen Gigantomachy, mythische gevechten tussen goden en reuzen. De meeste metopen aan de zuidzijde tonen Centauromachy, de strijd van mythische centauren met de Lapiths, en de metopen aan de noordzijde beelden de Trojaanse oorlog uit.

Parthenon Fries

Een brede, versierde horizontale band, fries genaamd, loopt over de gehele lengte van de wanden van de binnenkamer van het Parthenon (de cella). De fries werd gesneden met behulp van de bas-reliëf techniek, wat betekent dat de gebeeldhouwde figuren iets boven de achtergrond uitsteken.

Historici geloven dat de fries ofwel de Panatheense processie naar de Akropolis voorstelde, ofwel het offer van Pandora aan Athena.

Er zijn twee gebeeldhouwde, driehoekige gevels bekend als frontons aan elk uiteinde van het Parthenon. Het oostelijke fronton beeldde Athena’s geboorte uit het hoofd van haar vader, Zeus, uit. Het westelijke fronton toonde het conflict tussen Athena en Poseidon om Attica, een oude regio van Griekenland waartoe de stad Athene behoorde.

Athena Parthenos

In een schrijn in het Parthenon bevond zich een bijzonder beeld van Athena, bekend als Athena Parthenos, dat door Phidias werd gebeeldhouwd. Het beeld bestaat niet meer, maar men denkt dat het 12 meter hoog was.

Het was uit hout gesneden en bedekt met ivoor en goud. Historici weten hoe het beeld eruitzag dankzij overgebleven Romeinse reproducties.

Het beeld van Athena stelde een volledig bewapende vrouw voor die een schild van geitenleer droeg, bekend als een aegis. Ze hield een twee meter hoog beeld van de Griekse godin Nike in haar rechterhand en een schild in haar linkerhand waarop verschillende gevechtsscènes waren afgebeeld. Twee griffioenen en een sfinx stonden op haar helm en een grote slang achter haar schild.

Het is onduidelijk of het Parthenon alleen diende als woning voor Athena of ook als schatkamer. Het was ongetwijfeld een ontzagwekkend schouwspel voor iedereen die zich eraan vergaapte. Toeschouwers uit de oudheid mochten het bouwwerk niet binnen, maar bekeken zijn pracht van buitenaf.

Parthenon wisselt van eigenaar

In de zesde eeuw na Christus veroverden de christelijke Byzantijnen Griekenland. Zij verboden de heidense verering van de Griekse goden en bouwden het Parthenon om tot een christelijke kerk. Zij blokkeerden de ingang aan de oostzijde en dwongen de gelovigen, volgens de gewoonte van het christendom, de kerk aan de westzijde binnen te gaan.

Het massieve beeld van Athena was al verdwenen voordat de Byzantijnen arriveerden. In haar plaats plaatsten zij een preekstoel en een marmeren bisschopsstoel.

Het Parthenon bleef een christelijke kerk tot 1458 n.Chr., toen het islamitische Ottomaanse Rijk Athene innam. De Ottomaanse Turken veranderden het Parthenon in een moskee, maar behielden veel christelijke schilderijen en kunstvoorwerpen intact.

In 1687, geconfronteerd met een aanval van de Christelijke Heilige Liga, veranderden de Ottomanen het Parthenon in een munitiedepot en schuilplaats, maar het was allesbehalve veilig. Het bouwwerk werd gebombardeerd met kanonskogels en de munitieopslagplaatsen ontploften, waarbij honderden doden vielen en enorme structurele schade werd aangericht.

Elgin Marbles

Na de aanval van de Heilige Liga lag het Parthenon in puin en was het overgeleverd aan de genade van plunderaars. In het begin van de 19e eeuw verwijderde Thomas Bruce, de 7e graaf van Elgin, de marmeren friezen en verschillende andere beelden en verscheepte ze naar Londen, Engeland, waar ze vandaag de dag voor het publiek te zien zijn in het British Museum.

Het is onduidelijk of Elgin toestemming had om de beelden te verwijderen, en de Griekse regering heeft verzocht om ze terug te geven.

De tijd, verwering en het schoonmaken heeft ervoor gezorgd dat de Elgin Marbles en andere beelden van het Parthenon er wit uitzien, maar er is bewijs dat zij en andere delen van het bouwwerk ooit waren beschilderd met levendige kleuren zoals rood, blauw en groen.

SEE MORE: Opvallende foto’s van klassieke Griekse architectuur

Parthenon Restauratie

Na eeuwenlang door de Turken te zijn overheerst, vochten de Grieken in de jaren 1820 voor onafhankelijkheid. De Akropolis werd een gevechtszone en het Turkse leger verwijderde honderden marmeren blokken uit de ruïnes van het Parthenon. Ze gebruikten ook de met lood beklede ijzeren klemmen die de blokken bijeenhielden om kogels te maken.

Ten slotte nam de Griekse regering het in de jaren 1970 ernstig met de restauratie van de snel in verval geraakte Akropolis en het Parthenon, dat een van de nationale schatten van het land was geworden. Ze stelden een archeologische commissie aan, het Acropolis Restauratie Project.

Met de Griekse architect Manolis Korres aan het roer, bracht de commissie nauwgezet elk relikwie in de ruïnes in kaart en gebruikte computertechnologie om hun oorspronkelijke locatie te identificeren.

Het restauratieteam is van plan om originele Parthenon artefacten aan te vullen met moderne materialen die weerbestendig en corrosiebestendig zijn en die de integriteit van het bouwwerk helpen ondersteunen. Waar nodig zal nieuw marmer worden gebruikt uit de groeve waar het oorspronkelijke marmer werd gewonnen.

Toch zal het Parthenon niet in zijn oorspronkelijke glorie worden hersteld. In plaats daarvan zal het een gedeeltelijke ruïne blijven, met designelementen en artefacten die de rijke, diverse geschiedenis weerspiegelen.

Acropolis Museum

Renovaties zijn aan de gang bij het Parthenon en de gehele Acropolis; toeristen kunnen de historische site echter nog steeds bezoeken. Gebieden die een opknapbeurt ondergaan kunnen verboden zijn.

Enkele belangrijke artefacten en overgebleven beelden van het Parthenon werden verplaatst naar het nabijgelegen Akropolis Museum. Om veel van de originele marmeren beeldhouwers van het Parthenon en andere Akropolis artefacten te zien, worden bezoekers aangemoedigd het museum te bezoeken.