Oogflaters, -vlekken en -flitsen: Behandeling en wanneer hulp zoeken

Oogdobbers zijn die kleine vlekjes, spikkeltjes, vlekjes en “spinnenwebben” die doelloos rondzweven in uw gezichtsveld. Hoewel ze vervelend zijn, zijn gewone oogdobbertjes en -vlekjes heel gewoon en meestal geen reden tot alarm.

Oogdobbertjes en -vlekjes verschijnen meestal wanneer kleine stukjes van het gelachtige glasvocht van het oog in het binnenste achterste gedeelte van het oog losbreken.

Bij de geboorte en tijdens de kinderjaren heeft het glasvocht een gelachtige consistentie. Maar naarmate we ouder worden, begint het glasvocht op te lossen en vloeibaar te worden, zodat een waterig centrum ontstaat.

Enkele onopgeloste geldeeltjes zweven soms rond in het meer vloeibare centrum van het glasvocht. Deze deeltjes kunnen vele vormen en afmetingen aannemen en worden wat wij “oogdobbers” noemen.”

U zult merken dat deze vlekken en oogdobbers bijzonder uitgesproken zijn als u naar een heldere of bewolkte hemel kijkt of naar een computerscherm met een witte of lichtgekleurde achtergrond. U zult niet echt in staat zijn om kleine stukjes puin te zien die los in uw oog zweven. In plaats daarvan worden schaduwen van deze floaters op het netvlies geworpen wanneer het licht door het oog gaat, en die kleine schaduwen zijn wat u ziet.

U zult ook merken dat deze vlekjes nooit stil lijken te blijven liggen wanneer u probeert erop scherp te stellen. Floaters en vlekjes bewegen wanneer uw oog en het glasvocht in het oog beweegt, waardoor de indruk ontstaat dat ze “drijven.”

Wanneer zijn oogdobbers en -flitsen een medisch noodgeval?

Het van tijd tot tijd opmerken van een paar floaters is geen reden tot bezorgdheid. Als u echter een regen van vlotters en vlekken ziet, vooral als ze gepaard gaan met lichtflitsen, moet u onmiddellijk medische hulp van een oogarts inroepen.

Het plotseling verschijnen van deze symptomen kan betekenen dat het glasvocht van uw netvlies wegtrekt – een aandoening die achterste glasvochtloslating wordt genoemd.

Of het kan betekenen dat het netvlies zelf losraakt van de achterkant van de binnenbekleding van het oog, die bloed, voedingsstoffen en zuurstof bevat die van vitaal belang zijn voor een gezonde functie. Als de glasvochtgel aan het tere netvlies trekt, kan er een scheurtje of gaatje in ontstaan. Wanneer het netvlies gescheurd is, kan het glasvocht in de opening binnendringen en het netvlies verder wegduwen van de binnenbekleding van de achterkant van het oog – wat leidt tot een netvliesloslating.

Een netvliesloslating is een medische noodsituatie die onmiddellijke behandeling vereist om permanent verlies van gezichtsvermogen te voorkomen. De behandeling bestaat uit een operatie om het netvlies weer aan de achterkant van de oogbol vast te maken, waardoor het weer in verbinding komt met zijn bron van bloed, zuurstof en andere voedingsstoffen.

Posteriorior glasvochtloslatingen (PVD’s) komen veel vaker voor dan netvliesloslatingen en zijn vaak geen noodgeval, zelfs niet wanneer floaters plotseling verschijnen. Sommige loslatingen van het glasvocht kunnen ook het netvlies beschadigen door eraan te trekken, wat leidt tot een scheur of loslating van een deel van het netvlies.

Wat veroorzaakt floaters en vlekken in het oog?

Zoals hierboven vermeld, zijn PVD’s veel voorkomende oorzaken van floaters van het glasvocht, en netvliesscheuren en -loslatingen kunnen ook bijdragen aan floaters en vlekken.

Wat leidt in de eerste plaats tot glasvochtloslatingen?

Naarmate het oog zich ontwikkelt, vult de glasvochtgel de binnenkant van de achterkant van het oog en drukt tegen het netvlies en hecht zich vast aan het oppervlak van het netvlies. Na verloop van tijd wordt het glasvocht in het centrum vloeibaarder. Dit betekent soms dat het centrale, meer waterige glasvocht het gewicht van de zwaardere, meer perifere glasvochtgel niet kan dragen. De perifere glasvochtgel zakt dan in het centrale, vloeibaar gemaakte glasvocht en komt los van het netvlies.

Geschat wordt dat meer dan de helft van alle mensen een PVD zal hebben tegen de leeftijd van 80 jaar. Gelukkig leiden de meeste van deze glasvochtloslatingen niet tot een gescheurd of losgekomen netvlies.

Lichtflitsen tijdens dit proces betekenen dat er tractie op uw netvlies wordt uitgeoefend terwijl de PVD plaatsvindt. Zodra het glasvocht daadwerkelijk loskomt van het netvlies, neemt deze trekkracht af en zouden de lichtflitsen moeten afnemen.

Wat veroorzaakt oogflitsen?

Oorspronkelijk stimuleert het licht dat uw oog binnenvalt het netvlies. Dit produceert een elektrische impuls, die de oogzenuw doorgeeft aan de hersenen. De hersenen interpreteren deze impuls als licht of een soort beeld.

Als het netvlies mechanisch wordt gestimuleerd (fysiek wordt aangeraakt of getrokken), wordt een soortgelijke elektrische impuls naar de hersenen gezonden. Deze impuls wordt dan geïnterpreteerd als een flits of flikkering van licht, een zogenaamde fotopsie.

Wanneer het netvlies van de achterkant van het oog wordt losgetrokken, gescheurd of losgemaakt, wordt gewoonlijk een lichtflits of -flikkering waargenomen. Afhankelijk van de omvang van de trek, scheur of loslating, kunnen deze fotopsieën van korte duur zijn of voor onbepaalde tijd voortduren totdat het netvlies is hersteld.

Fotopsieën kunnen ook optreden na een klap op het hoofd die in staat is de glasvochtgel in het oog te doen trillen. Wanneer dit gebeurt, wordt het verschijnsel soms “sterretjes zien” genoemd. In sommige gevallen worden fotopsieën geassocieerd met migraine en oculaire migraine.

Andere aandoeningen geassocieerd met oog floaters en flitsen

Wanneer een PVD gepaard gaat met een bloeding in het oog (glasvochtbloeding), betekent dit dat de uitgeoefende tractie een klein bloedvaatje in het netvlies kan hebben gescheurd.

Een glasvochtbloeding verhoogt de kans op een netvliesscheur of -loslating. De tractie die tijdens een PVD op het netvlies wordt uitgeoefend, kan ook leiden tot de ontwikkeling van aandoeningen zoals maculaire gaatjes of puckers.

Netvliesloslatingen met bijbehorende oogdobbers kunnen ook optreden in omstandigheden zoals:

• Inflammatie in het inwendige van het oog

• Nearsightedness

• Cataractoperatie

• YAG-laseroogchirurgie

• Diabetes (diabetische vitreopathie)

• CMV retinitis

Inflammatie die gepaard gaat met vele aandoeningen zoals oogontstekingen kan het glasvocht vloeibaar maken, wat leidt tot een PVD.

Wanneer u bijziend bent, kan de langwerpige vorm van uw oog ook de kans op een PVD en de bijbehorende tractie op het netvlies vergroten. Bijziende mensen hebben ook meer kans op PVD’s op jongere leeftijd.

PVD’s komen vaak voor na een cataractoperatie en een vervolgprocedure die een YAG-lasercapsulotomie wordt genoemd.

Maanden of zelfs jaren na een cataractoperatie is het niet ongebruikelijk dat het dunne membraan (of “capsule”) dat intact is gelaten achter de intraoculaire lens (IOL) troebel wordt, waardoor het zicht wordt aangetast. Deze vertraagde complicatie van een cataractoperatie wordt posterieure capsulaire troebeling (PCO) genoemd.

In de capsulotomieprocedure die wordt gebruikt om PCO te behandelen, richt een speciaal type laser energie op het troebele kapsel, waardoor het centrale deel ervan wordt verdampt om een helder pad voor licht te creëren om het netvlies te bereiken, waardoor het gezichtsvermogen weer helder wordt.

Hantering van het oog tijdens cataractchirurgie en YAG-lasercapsulotomieprocedures veroorzaakt tractie die kan leiden tot achterste glasvochtloslating.

Hoe kom ik van oogdobbers af

De meeste oogdobbers en oogvlekken zijn onschuldig en slechts hinderlijk. Vele zullen na verloop van tijd vervagen en minder hinderlijk worden. In de meeste gevallen is geen behandeling voor oogdobbers nodig.

Echter, grote aanhoudende floaters kunnen voor sommige mensen zeer hinderlijk zijn, waardoor ze een manier zoeken om zich te ontdoen van oogdobbers en vlekken die in hun gezichtsveld drijven.

In het verleden was de enige behandeling voor oogdobbers een invasieve chirurgische procedure genaamd een vitrectomie. Bij deze ingreep wordt een deel van of al het glasvocht uit het oog verwijderd (samen met de oogdobbers erin) en vervangen door een steriele heldere vloeistof.

Maar de risico’s van een vitrectomie wegen gewoonlijk zwaarder dan de voordelen voor de behandeling van oogdobbers. Tot deze risico’s behoren een chirurgisch veroorzaakte netvliesloslating en ernstige ooginfecties. In zeldzame gevallen kan een vitrectomie-operatie nieuwe of zelfs meer floaters veroorzaken. Om deze redenen raden de meeste oogchirurgen vitrectomie niet aan voor de behandeling van oogdobbers en -vlekken.

Laserbehandeling voor floaters

Er is een relatief nieuwe laserprocedure geïntroduceerd die laservitreolyse wordt genoemd en die een veel veiliger alternatief is voor vitrectomie voor de behandeling van oogdobbers.

Bij deze in-office procedure wordt een laserstraal door de pupil in het oog geprojecteerd en op grote floaters gericht, waardoor ze uit elkaar vallen en/of vaak verdampen, zodat ze verdwijnen of veel minder hinderlijk worden.

Om te bepalen of u baat kunt hebben bij laservitreolyse om van uw oogdobbers af te komen, zal uw oogarts verschillende factoren in overweging nemen, waaronder uw leeftijd, hoe snel uw symptomen zijn begonnen, hoe uw floaters eruit zien en waar ze zich bevinden.

Veel floaters bij patiënten jonger dan 45 jaar kunnen zich te dicht bij het netvlies bevinden en kunnen niet veilig worden behandeld met laservitreolyse. Patiënten met omvangrijke oogdrijvers die zich verder van het netvlies bevinden, zijn beter geschikt voor de procedure.

Een oogarts die vitreolyse uitvoert, zal ook de vorm en de grenzen van uw oogdobbertjes beoordelen. Deze met “zachte” randen kunnen vaak met succes worden behandeld. Ook omvangrijke floaters die plotseling verschijnen als gevolg van een achterste glasvochtloslating kunnen vaak met succes worden behandeld met de laserprocedure.

Wat gebeurt er tijdens de laser-vitreolyse

Laser-vitreolyse is meestal pijnloos en kan worden uitgevoerd in de spreekkamer van een oogchirurg. Net voor de behandeling worden verdovende oogdruppels toegediend en wordt een speciaal soort contactlens in uw oog geplaatst. Daarna kijkt de arts door een medisch apparaat en geeft hij laserenergie af aan de vlotters die worden behandeld.

Tijdens de procedure kunt u donkere vlekken zien. Dit zijn stukjes van opgebroken floaters. De behandeling kan tot een half uur duren, maar is meestal aanzienlijk korter.

Aan het einde van de procedure wordt de contactlens verwijderd, wordt uw oog gespoeld met een zoutoplossing en zal de arts een ontstekingsremmende oogdruppel aanbrengen. Soms worden u extra oogdruppels voorgeschreven die u thuis kunt gebruiken.

Soms ziet u kort na de behandeling kleine donkere vlekjes. Dit zijn kleine gasbelletjes die meestal snel verdwijnen. Er is ook een kans dat u direct na de procedure wat licht ongemak, roodheid of wazig zicht heeft. Deze effecten zijn normaal en verhinderen u doorgaans niet om uw normale activiteiten onmiddellijk na de laservitreolyse te hervatten.

Als u last hebt van grote, aanhoudende oogdobbers, vraag uw oogarts dan of laservitreolyse een goede behandelingsoptie voor u kan zijn.

Houd in gedachten dat een plotselinge verschijning van een aanzienlijk aantal oogdobbers, vooral als ze gepaard gaan met lichtflitsen of andere zichtstoornissen, kan wijzen op een los netvlies of een ander ernstig probleem in het oog. Als u plotseling nieuwe floaters ziet, ga dan onmiddellijk naar uw oogarts.