Wat is obsessieve-compulsieve stoornis?
Obsessieve-compulsieve stoornis (OCD) is een chronische angststoornis die wordt gekenmerkt door steeds terugkerende opdringerige gedachten (obsessies) die kunnen resulteren in repeterend gedrag (compulsies).
Obsessieve compulsieve stoornis komt veel voor. Het treft meer dan 2% van de bevolking, meer dan één op de 50 mensen. Meer mensen lijden aan OCD dan aan bipolaire depressie.
Obsessies zelf zijn de ongewenste, opdringerige gedachten of impulsen die herhaaldelijk in de geest lijken “op te duiken”. Deze opdringerige gedachten kunnen angsten zijn, onredelijke zorgen, of een behoefte om dingen te doen. Wanneer een persoon gespannen is of onder stress staat, kunnen de obsessies verergeren.
Compulsies zijn de gedragingen die het gevolg kunnen zijn van de obsessieve gedachten. De meest voorkomende dwanghandelingen zijn het herhaaldelijk wassen (van handen of voorwerpen) en het “controleren” van gedragingen. Compulsies kunnen rituelen zijn, het herhalen van bepaalde handelingen, tellen, of ander terugkerend gedrag. Sommige mensen met een obsessieve compulsieve stoornis zijn geobsedeerd door ziektekiemen of vuil.
Wat zijn de symptomen en verschijnselen van obsessieve compulsieve stoornis?
Mensen met obsessieve compulsieve stoornis kunnen milde of ernstige symptomen hebben. Mensen met een milde obsessieve-compulsieve stoornis kunnen hun dwangmatige gedrag gedurende bepaalde perioden onder controle houden (bijvoorbeeld op het werk) en kunnen hun aandoening met succes verbergen. In ernstige gevallen kan obsessieve compulsieve stoornis echter het sociaal en beroepsmatig functioneren belemmeren en invaliditeit veroorzaken.
De symptomen van obsessieve compulsieve stoornis verschijnen vaak al vroeg in het leven. Ze beginnen meestal in de kindertijd, de tienerjaren, of de vroege volwassenheid. Mannen en vrouwen van alle rassen worden in gelijke mate getroffen, en obsessieve compulsieve stoornis blijft in het algemeen het hele leven bestaan, met schommelingen in de ernst.
Wat zijn de oorzaken van obsessieve-compulsieve stoornis?
Hoewel de precieze oorzaak van obsessieve-compulsieve stoornis niet bekend is, wijst wetenschappelijk bewijs op een mogelijke biologische afwijking. Er is aangetoond dat de niveaus van chemische stoffen in de hersenen, neurotransmitters genaamd, niet in balans zijn bij mensen met OCD.
Obsessieve compulsieve stoornis kan ook gepaard gaan met andere angststoornissen, depressie, eetstoornissen of andere psychische aandoeningen. Sommige mensen met een obsessieve compulsieve stoornis zijn in staat te begrijpen dat hun gedachten en handelingen onrealistisch en ongepast zijn, terwijl anderen dit inzicht ontberen.
Hoe wordt obsessieve compulsieve stoornis behandeld?
Antidepressiva die de neurotransmitter serotonine beïnvloeden, kunnen verlichting bieden voor maximaal 75% van de mensen met obsessieve compulsieve stoornis. De meest voorgeschreven medicijnen zijn de selectieve serotonine heropname remmers (SSRI’s) zoals paroxetine (Paxil), sertraline (Zoloft), en fluoxetine (Prozac). Gedragstherapie kan ook een effectieve behandeloptie zijn. Psychotherapie voor obsessieve compulsieve stoornis kan inzicht in de storende gedachten en impulsen en confrontatie daarmee inhouden in een poging om de bijbehorende dwanghandelingen onder controle te krijgen.