Kirsten, 22, wist dat er iets vreemds aan de hand was toen ze ongeveer acht weken zwanger was. De klassieke symptomen van het eerste trimester, zoals gewichtstoename, voedselaversie en misselijkheid, kwamen allemaal zoals verwacht – maar zij was niet de enige die er last van had.
Haar partner, Silas, 23, ervoer soortgelijke lichamelijke verschuivingen. Hij begon aan te komen en had een hekel aan vertrouwd voedsel. Toen Kirsten’s ochtendmisselijkheid toesloeg, werd hij getroffen door een even slopende misselijkheid. “Ik voelde me wekenlang elke dag ziek,” zegt hij.
In eerste instantie was Kirsten sceptisch. Ze vreesde dat Silas’ symptomen een grap waren, of dat hij ongevoelig was. “Maar naarmate de tijd verstreek, realiseerde ik me dat hij echt leed,” zegt ze. “De misselijkheid was het ergste. Hij had het veel erger dan ik. Uiteindelijk deelde ik mijn medicijnen tegen ochtendmisselijkheid met hem, zodat hij de dag door kon komen.”
Silas’ ervaring was geen griezelig fenomeen. Hij had het Couvade-syndroom, ook bekend als een “sympathiezwangerschap”. De mysterieuze – maar verrassend vaak voorkomende – aandoening zorgt ervoor dat de partners van zwangere vrouwen de fysieke en psychologische symptomen van zwangerschap manifesteren. Mensen met het syndroom melden buikpijn, ochtendmisselijkheid, een opgeblazen gevoel en lusteloosheid, maar ook stemmingswisselingen, geheugenverlies en depressie. In extremere gevallen kunnen ze zelfs pseudocyesis ervaren, waarbij hun maag tijdens de zwangerschap van hun partner opzwelt, om na de geboorte te beginnen met intrekken.
Voor Kalu, 25, waren de symptomen kort, maar alles verterend. Tijdens het eerste trimester van de zwangerschap van zijn partner, worstelde hij met extreme angst en misselijkheid. “Mijn maag draaide en keerde,” zegt hij. “Ik moest dagenlang overgeven. Het enige wat ik kon eten waren vloeistoffen, zoals water en fruit smoothies.”
Het is gemakkelijk om deze mannen af te doen als gewoon melodramatisch, vooral als je het Couvade-syndroom vergelijkt met de intense fysieke belasting van een echte zwangerschap. Misschien is dat de reden waarom er zo weinig onderzoek naar de oorzaken is gedaan.
“Ik denk niet dat mensen de aard van de aandoening begrijpen,” zegt Dr Arthur Brennan, een universitair hoofddocent in de verpleegkunde aan de Kingston University, die verschillende onderzoekspapers over de aandoening heeft geschreven. “De aandoening houdt het midden tussen een psychische aandoening en een lichamelijke aandoening. Het past niet netjes in de ene of de andere categorie.”
Over hoeveel mannen kunnen worden getroffen, is het onderzoek verrassend: uit één studie bleek dat tot 52% van de Amerikaanse vaders enkele symptomen van het Couvadesyndroom zal ervaren, met 59,1% in Jordanië en tot 61% in Thailand. In Polen bleek uit een onderzoek uit 2013 dat 72% van de aanstaande vaders ten minste één zwangerschapsgerelateerd symptoom kon ervaren. Door een gebrek aan onderzoek in het VK zijn recente statistieken schaars, maar schattingen uit het begin van de jaren zeventig schatten de percentages tussen 11% en 50%. Natuurlijk is er veel ruimte voor interpretatie als het gaat om symptomen als stemmingswisselingen en depressie.
Het syndroom is niet van deze tijd. Er zijn verwijzingen naar Couvade-rituelen in Corsica, Cyprus, Papoea-Nieuw-Guinea en het oude Iberië die teruggaan tot 50 v. Chr., waarbij aanstaande vaders blijkbaar de hele zwangerschap in bed lagen en evenveel aandacht kregen als de moeders. In sommige gevallen droegen ze zelfs de kleren van hun partner, kreunden en huilden ze en klaagden ze over weeën.
Het Couvade-syndroom is mogelijk niet beperkt tot heteroseksuele paren, hoewel zij de meerderheid van de gemelde gevallen vormen. Dr. Bartlomiej Piechowski-Jozwiak, een neuroloog aan de Cleveland Clinic Abu Dhabi, zegt dat het ernstigste geval van Couvade-syndroom waar hij ooit van heeft gehoord, kwam via een dierenarts: “Een vrouw ontwikkelde een variant van het Couvade-syndroom die werd uitgelokt door de zwangerschap van haar hond: ze had alle symptomen van het syndroom, en ze wist dat ze niet zwanger was.”
Dus wat veroorzaakt het Couvade-syndroom? Lange tijd werd gedacht dat het puur psychologisch was. Sommige vroege verklaringen, geworteld in de psychoanalytische theorie, suggereerden dat de symptomen voortkwamen uit de afgunst van een man op het vermogen van de vrouw om zich voort te planten. Anderen stelden dat het een manier zou zijn om de aandacht weer op de man te richten, die zich tijdens de zwangerschap irrelevant of gemarginaliseerd kan voelen.
Maar recentere studies hebben gesuggereerd dat het Couvade-syndroom verband zou kunnen houden met empathie en gehechtheid. Het lijkt erop dat de symptomen vaker voorkomen bij mannen die meer investeren in hun ongeboren baby en meer betrokken zijn bij de zwangerschap.
Dit was het geval voor Mike, 32. De tatoeëerder had Couvade-syndroom bij alle drie de zwangerschappen van zijn partner Amanda. Hij had last van ochtendmisselijkheid, pseudo-neurose, uitputting en verhoogde emoties. Hij gelooft dat het te maken kan hebben met de nabijheid van het koppel. “We ademen elkaars lucht constant in,” zegt hij. “We hebben samen een paar bedrijven, we wonen samen, we werken samen en we hebben samen kinderen, dus we zijn erg hecht. We brengen ook veel van onze vrije tijd samen door, omdat we vrienden zijn.”
Er zijn mogelijke lichamelijke verklaringen voor het Couvade-syndroom. Wat we weten uit de weinige studies die tot nu toe zijn uitgevoerd, is dat de hormonale niveaus van mannen aanzienlijk verschuiven tijdens de prenatale periode. Testosteron neemt af, terwijl oestrogeen en prolactine toenemen.
“Ik zou zeggen dat mijn oestrogeenspiegel helemaal van slag was toen Amanda zwanger was,” zegt Mike. “Ik was een emotioneel wrak.”
“Mijn trainingsregime stopte praktisch omdat ik niet het gevoel had dat ik de drang of energie had. Ik ben nogal een testosteron-achtige kerel: Ik ben gek op de sportschool, en ik train hard en vaak. Maar als Amanda zwanger is, stopt dat gewoon. Mijn ‘willen’ verdwijnt gewoon. Ik word gewoon emotioneel en lui, en eet cake.”
Dr Robin Edelstein, een psycholoog van de Universiteit van Michigan, heeft deze hormonale verschuivingen bij aanstaande vaders bestudeerd. Het lagere testosteron, suggereert ze, kan de schuld zijn van sommige van de symptomen. “Lager testosteron wordt in verband gebracht met gewichtstoename en depressie,” zegt ze. “Het zou mannen meer ondersteunend kunnen maken en meer geïnvesteerd in hun relatie, en meer voorbereid om een ouder te worden.”
“Een aantal studies hebben gevonden dat testosteron lager is,” beaamt Brennan, “terwijl prolactine de neiging heeft om te stijgen. Het verband, of de schijnbare trigger, wordt gevonden bij mannen die de grootste bezorgdheid of ontvankelijkheid voor de ongeboren baby hadden. Mogelijk heeft dit te maken met empathie, maar het zou ook te maken kunnen hebben met angst.”
Maar voor mensen met het Couvade-syndroom gaat het niet echt om het vinden van antwoorden. In plaats daarvan is de prioriteit het verwijderen van het stigma dat de aandoening omringt, en om het te erkennen als een legitiem onderdeel van het zwangerschapsproces.
“Ik denk niet echt dat het een reden voor onderzoek is,” zegt Mike. “Natuurlijk zullen sommige mensen het me kwalijk nemen, of zeggen dat ik de donder probeer te stelen van Amanda’s zwangerschappen. En ja, het zijn haar zwangerschappen, maar ik kan niet ontkennen wat er aan de hand is.”
Integendeel, zegt hij, het syndroom zou moeten worden gevierd als een symbool van intimiteit tussen twee ouders (het echtpaar werkt nu aan een boek over hoe je dicht bij elkaar kunt blijven tijdens de zwangerschap, wat ze toeschrijven aan de ervaring). “Het Couvade-syndroom heeft me geleerd meer medelevend te zijn; meer begrip te hebben voor wat Amanda doormaakte – niet alleen lichamelijk maar ook geestelijk,” zegt hij. “Misschien geeft het Couvadesyndroom mannen meer begrip voor wat een vrouw doormaakt als ze haar lichaam tot het uiterste drijft.”
{topLeft}}
{{bottomLeft}}
{{topRight}}
{{bottomRight}}
{{/goalExceededMarkerPercentage}}
{{/ticker}}
{{heading}}
{{#paragraphs}}
{{.}}
{{/paragraphs}}{highlightedText}}
- Delen op Facebook
- Delen op Twitter
- Delen via E-mail
- Delen op LinkedIn
- Delen op Pinterest
- Delen op WhatsApp
- Delen op Messenger