Als je ’s nachts lang genoeg naar de hemel kijkt, zie je bijna gegarandeerd een vallende ster: een helder, fijn licht dat langs de hemel scheert.
Vlietende sterren, of meteoren, zijn vaak het laatste wat we zien van het gesteente dat hun heldere flits aan de hemel veroorzaakte, omdat het opbrandt in onze atmosfeer.
In de meeste gevallen is het object dat de vallende ster veroorzaakte niet groter dan een zandkorrel, en zal niet veel de aarde bereiken.
Maar soms zijn ze groter, en vallen ze in stukken uiteen en landen ze op aarde.
Het Desert Fireball-team van de Curtin University heeft in heel Australië camera’s opgesteld om te kijken of er grote meteoren, vuurballen, zijn die meteorieten kunnen achterlaten, om te proberen ze snel op te sporen.
Ze weten dat veel meteorieten nog niet zijn gevonden, en daarbuiten zijn, wachtend op ontdekking.
Gretchen Benedix, een astrogeoloog bij het Desert Fireball-team, zegt dat het vinden van een stuk ruimtegesteente elke keer weer spannend is.
“Je doet een klein vreugdedansje. Maar het is absoluut 100 procent opwindend, elke keer weer, omdat het een steen uit de ruimte is,” zegt professor Benedix.
Dus, wat zijn de kansen dat je een stuk ruimtesteen kunt oprapen?
Weliswaar zijn meteorieten zeer zeldzaam, maar ze zijn er en het is niet onmogelijk dat je er een vindt, vooral als je weet waarnaar je zoekt.
Meteoren, meteorieten, meteoroïden?
De namen kunnen een beetje verwarrend zijn: Wat is een asteroïde? Een meteoriet? Een meteoroïde?
De beste manier om zeker te weten dat je de juiste naam gebruikt, is te denken aan de grootte en de locatie.
In wezen zijn asteroïden en meteoroïden zeer oude ruimtestenen, die in ons zonnestelsel rondcirkelen, voornamelijk in de asteroïdengordel tussen Mars en Jupiter.
Alle planeten, ook de Aarde, zijn het product van die rotsen die 4,6 miljard jaar geleden op elkaar botsten en zich samen vormden.
Enkele stukken waren te klein, en te ver van elkaar verwijderd om planeten te vormen en bleven in de ruimte, in een baan om de asteroïdengordel.
Asteroïden zijn de grotere gesteenten, variërend van een paar meter in diameter tot bijna een kilometer in omvang en meteoroïden zijn veel kleiner – meestal minder dan een meter, en kunnen veel, veel kleiner zijn.
Af en toe worden asteroïden en meteoroïden verstoord, door botsingen met andere gesteenten, en worden ze uit de asteroïdengordel gestuurd en, soms, in de richting van de Aarde.
Een meteoroïde of asteroïde wordt een meteoor genoemd als hij door onze dampkring reist en helder flitst. Eenmaal geland, worden de stukken die de grond bereiken meteorieten genoemd.
Er zijn grote asteroïden op Aarde ingeslagen, zoals de 12 km brede asteroïde die waarschijnlijk de dinosauriërs heeft gedood, maar dat zal waarschijnlijk niet snel meer gebeuren.
De vallende sterren die je ’s nachts kunt zien zijn waarschijnlijk meteoren, maar die zijn waarschijnlijk te klein om een meteoriet achter te laten.
De grotere meteoren, die zich voordoen als veel helderdere, grotere vallende sterren, of vuurbollen, hebben meer kans om een deel van het binnendringen te overleven, uiteen te vallen in stukken die verstrooien en op de grond landen als meteorieten.
“Er zijn ongeveer 60.000 meteorieten op het aardoppervlak die we nu gecatalogiseerd hebben. Ze zijn nog steeds uiterst zeldzaam materiaal van het zonnestelsel,” zegt professor Benedix.
Waar kun je het beste naar een meteoriet zoeken?
Op geen enkele plaats is de kans groter dan op een andere dat een meteoor uiteenvalt en daar meteorieten achterlaat, maar op sommige plaatsen is het veel gemakkelijker om een meteoriet te vinden dan op andere.
Sommige landen in de oceaan, of op andere plaatsen die moeilijk te bereiken of te doorzoeken zijn, zoals dichte regenwouden.
Er is één plek waar wetenschappers die ruimtestenen bestuderen graag jagen: Antarctica.
Dat komt omdat als ze op Antarctica een zwarte steen vinden, ze vrijwel zeker weten dat het een meteoriet is. En een zwarte steen tussen veel wit ijs is heel gemakkelijk te vinden.
Maar terwijl trips om naar ruimtestenen te zoeken op Antarctica wat moeilijk te organiseren zijn, zijn er sommige plaatsen die beter zijn voor meteorietenjacht.
Het zal gemakkelijker zijn om een meteoriet op de grond te vinden als het oppervlak glad en vlak is en niet al bedekt is met zwarte stenen.
Het is zeker de moeite waard uw eigen achtertuin of het plaatselijke park te onderzoeken – zelfs beter als dat gebied kaal of leeg is. Meteorieten zijn zeldzaam, maar ze zijn er wel degelijk!
Waarnaar moet je zoeken: meteorieten en meteoorstenen
- Zwarte korst: Meteorieten kunnen uit verschillend materiaal bestaan, maar ze hebben één ding gemeen: ze moeten allemaal door de atmosfeer van de aarde zijn gevallen en op de grond terecht zijn gekomen. Die reis door de atmosfeer tot 60 km per seconde zal de buitenkant van het gesteente doen smelten, waardoor zich aan de buitenkant een dunne, zwarte glanzende buitenkant vormt, die smeltkorst wordt genoemd. Bij gesteenten die al een tijdje op de grond liggen, kan de smeltkorst zijn afgebrokkeld, waardoor zichtbaar wordt dat het gesteente van binnen een andere kleur heeft. Dat is een nuttig teken.
- Zwaar: Een meteoriet is een dicht gesteente, soms met ijzer erin, dus zou het zwaarder moeten aanvoelen dan een gewoon aards gesteente van dezelfde grootte.
- Gladde deuken: Als je naar het oppervlak van het gesteente kijkt, kun je misschien gladde inkepingen zien, die eruit zien alsof iemand zijn duim in het gesteente heeft gedrukt en een afdruk heeft achtergelaten, alsof het zachte klei was. Die worden regmaglypts genoemd. Het zou gladde of afgeronde randen moeten hebben, in plaats van scherpe rotsachtige punten.
- Magnetisch: Gebruik een magneet om te zien of het gesteente magnetisch is. Ongeveer 90 procent van de meteorieten zijn magnetisch. Als het gesteente aan uw magneet blijft kleven, al is het maar een beetje, kan dat een teken zijn dat het een meteoriet is. Maar het is geen garantie, want aardse gesteenten kunnen magnetisch zijn, zoals ijzerrijk aardgesteente of magnetiet. Industriële bijproducten kunnen ook magnetisch zijn en op een meteoriet lijken.
Als u denkt dat uw steen een meteoriet is – of zelfs maar een meteoor-misschien – stuur dan een foto naar het team van het Desert Fireball Network, zodat een meteorietdeskundige er naar kan kijken.
Of stuur ons een foto van uw vondsten via de ABC Science Facebook pagina.