Door Steven Schwartz, US Navy Archaeologist, Retired
Het verhaal van de Lone Woman of San Nicolas Island, of Juana Maria, is welbekend, voor een groot deel door de roman, “Island of the Blue Dolphins” door Scott O’Dell. Zijn versie van het verhaal is zo bekend en zo wijdverbreid dat het de neiging heeft het ware verhaal te verdoezelen. Scott O’Dell was een van de vroegste beoefenaars van historische fictie. O’Dell deed een behoorlijke hoeveelheid onderzoek en vertelt een redelijke versie van het verhaal vanuit het perspectief van een kind; maar veel van wat we nu weten over het verhaal van Juana Maria, kwam aan het licht na de publicatie van “The Island of the Blue Dolphins” en geeft ons een veel duidelijker verslag van het verhaal. In het hedendaagse spraakgebruik kan “The Island of the Blue Dolphins” gekarakteriseerd worden als “geïnspireerd door een waar gebeurd verhaal”.
De publicatie van Robert Heizer en Albert Elsasser’s “Original Accounts of the Lone Woman of San Nicolas Island”, slechts één jaar na O’Dell’s roman gepubliceerd, brengt voor het eerst alle verslagen uit de eerste hand van het verhaal samen die op dat moment bekend waren. Al deze verslagen waren al eerder beschikbaar, maar door ze samen te brengen, hebben Heizer en Elsasser deze informatie beschikbaar gemaakt voor een veel breder publiek. De andere belangrijke bron van nieuwe informatie komt uit een serie artikelen door Travis Hudson en Thomas Blackburn gepubliceerd in de jaren 1970 en 1980, gebaseerd op informatie verzameld door John P. Harrington rond de eeuwwisseling bij verschillende Chumash informanten. Deze waren voornamelijk gericht op de materiële cultuur van de Lone Woman, maar omvatten ook enkele liederen en diverse andere wetenswaardigheden. Daarnaast zijn er een aantal minder belangrijke artikelen verschenen in een groot aantal tijdschriften.
Begin 2000 begon een nieuwe golf van historisch onderzoek om onze kennis en waardering van het ware verhaal uit te breiden. Veel nieuwe informatie is aan het licht gekomen; recent ontdekte Russische documenten dragen bij aan ons begrip van de omstandigheden waarin Lone Woman werd achtergelaten, het tragische begin van het verhaal; archiefonderzoek in kerk- en volkstellingsarchieven documenteren de geschiedenis van de rest van haar stam die in 1835 werd verwijderd; en nieuw historisch onderzoek draagt bij aan ons begrip van haar leven in Santa Barbara, het tragische einde van het verhaal. Ook nieuwe archeologische vondsten die details toevoegen over haar geïsoleerde leven op het eiland: de zoektocht naar de grot waar ze woonde, en de verbazingwekkende ontdekking van een cache van artefacten die laten zien hoe ze leefde en overleefde (alle recente artikelen in bijlage). Deze nieuwe golf van historisch onderzoek gaat door met een aantal nieuwe lopende projecten.