Archeologen in Egypte hebben tientallen gemummificeerde katten ontdekt samen met 100 houten vergulde beeldjes van katachtigen en een bronzen beeldje van een kat godin genaamd Bastet. Deze artefacten werden gevonden in het piramidecomplex van Koning Userkaf in de necropolis van Saqqara, een beroemde begraafplaats voor de oude Egyptische hoofdstad Memphis, kondigde het Ministerie van Oudheden van het land aan.
Egyptenaren mummificeerden miljoenen katten in de Late Periode van 664 tot 332 v.Chr.E. Toen Britse ontdekkingsreizigers Egypte in de jaren 1890 plunderden, verscheepten ze veel van hen naar huis om te gebruiken als meststof, waarbij ze zelfs 180.000 kattenmummies op één schip vervoerden. De onlangs ontdekte kattenmummies werden gevonden in een graftombe uit de Vijfde Dynastie van het Oude Koninkrijk; kennelijk een geval van Egyptenaren die een oude grafkamer hergebruikten, zegt Kara Cooney, een professor in Egyptische kunst en architectuur aan de University of California, L.A., die niet bij de ontdekking betrokken is.
“Dierlijke mummies zijn een heel interessant fenomeen uit de Late Periode,” zegt ze. “Het is iets dat opduikt wanneer tempels in Egypte gedwongen worden om te privatiseren.”
Nadat de overheid de financiering van de tempels stopzette, onderhielden deze tempels zichzelf met een systeem dat vergelijkbaar is met de aflaten die de katholieke kerk eeuwen later zou instellen. De tempels vertelden de mensen dat zij hun boodschappen of gebeden aan de goden konden doorgeven als zij fysieke beeltenissen van de goden van hen kochten, hun boodschappen in de beeltenissen inbrachten, en deze dan aan de tempels teruggaven om hun boodschappen aan de goden door te geven.
Veel goden zoals Bastet hadden een katachtige vorm of gelaatstrekken, en dit bracht de aanbidders ertoe om, in wezen, een heleboel dode katten te kopen. Salima Ikram, een professor in de Egyptologie aan de Amerikaanse Universiteit in Caïro, heeft aangetoond dat veel kattenmummies stierven door wurging.
“We kennen niet alle details van hoe deze cultusactiviteit werkte, maar ik zou aannemen dat de priesters degenen zijn die deze katten doden,” zegt Cooney. “Veel van hen zijn jonge kittens. Dus ze fokken ze in de tempels, lijkt het, en wurgen ze dan.”
Naast de kattenmummies en -beelden vonden archeologen ook beelden en beschilderde houten sarcofagen waarop andere dieren staan afgebeeld: een leeuw, een koe, een valk, cobra’s en krokodillen. Twee grote gemummificeerde scarabeeën waren in linnen gewikkeld en in een kleine sarcofaag geplaatst die versierd was met beschilderde zwarte scarabeeën (in tegenstelling tot die in de film The Mummy uit 1999, eten echte scarabeeën geen mensenvlees). Archeologen vonden ook amuletten, bedekte urnen en hoofdstukken uit het Boek van de Doden.
Persoonlijk vindt Cooney de scarabeeën het coolste deel van de ontdekking. “We weten wel dat ze bestaan hebben, maar om de echte mummies van de kevers te vinden is heel interessant omdat die niet zo goed bewaard zijn gebleven,” zegt ze. Kattenmummies daarentegen komen zo vaak voor dat ze een ergernis zijn geworden voor archeologen in Egypte. Onderzoekers hebben ook Egyptische mummies ontdekt van vogels, honden, vissen en schorpioenen.
Als je het gevoel hebt dat je de laatste tijd hoort over een ongewoon hoog aantal Egyptische ontdekkingen, dan is dat ook zo. Ten minste de afgelopen twee jaar heeft het Egyptische ministerie van Oudheden zich sterk geconcentreerd op het blootleggen en publiceren van nieuwe artefacten zoals de kat en scarabee mummies om zijn eens-robuuste toerisme-industrie te stimuleren. Na de Arabische lente en de Egyptische revolutie is het internationale toerisme sterk gedaald van 14 miljoen bezoekers in 2010 tot 5 miljoen in 2016, volgens de Wereldbank.
Andere recente ontdekkingen in de necropolis van Saqqara omvatten een 4.400 jaar oude Egyptische tombe die kan hebben toebehoord aan een hooggeplaatste priesteres en een oude mummiewerkplaats. Dit jaar hebben archeologen ook een 4.500 jaar oud hellingbaansysteem ontdekt dat werd gebruikt om albaststenen uit een groeve in Hatnub te halen en drie mummies die in het rioolwater van Alexandrië dreven – hoewel het Ministerie van Oudheden in het laatste geval had gehoopt dat er iets anders in zat.