Waarom is Italië zo bijzonder?
Eeuwenlang bestond het land dat wij Italië noemen uit kleine landen met verschillende tradities en gewoonten, die pas in de tweede helft van de 19e eeuw werden verenigd door Giuseppe Garibaldi (1861). Vandaag telt het land 60 miljoen inwoners en bestaat het uit 20 regio’s met verschillende dialecten en accenten, ook al hebben de mensen gemeenschappelijke waarden, tradities en overtuigingen. Hier volgt een kort overzicht dat zeker niet uitputtend is, aangezien dit onderwerp een groot aantal culturele concepten en variabelen omvat.
Italiaanse waarden en normen
Een van de meest prominente Italiaanse waarden is zonder twijfel het gezin. Ze zijn meestal groter in het zuiden en aanzienlijk kleiner in het centrum en de noordelijke delen van het schiereiland. Het is gebruikelijk dat Italianen samenkomen voor de zondagse lunch, waarbij gewoonlijk de vrouwen koken en serveren onder leiding van Nonna, terwijl de mannen aan tafel zitten te kletsen en te roken.
Wat is een traditionele Italiaanse familie?
De oudere leden moeten worden gerespecteerd en hebben een machtspositie, waarbij Nonna’s een matriarchale rol spelen en door de jongere leden als een bron van wijsheid worden beschouwd. Het is ook Nonna die gewoonlijk het voorrecht heeft om het menu te kiezen voor feestdagen zoals Kerstmis en andere gelegenheden, maar het is heel gebruikelijk om de familie uit te nodigen voor een lunch wanneer men een religieuze status viert zoals eerste communie, vormsel, huwelijk enzovoort.
De meeste ouders ondersteunen hun kinderen nog steeds financieel tijdens de universiteit en indien nodig helpen ze hen zelfs nadat ze getrouwd zijn. Het is gebruikelijk voor Italiaanse ouders om hun huis uit te breiden zodat de kinderen er kunnen wonen als ze eenmaal getrouwd zijn, als dat niet haalbaar is kopen ze meestal een huis in de buurt omdat mamma aanwezig wil zijn in hun dagelijks leven en meestal helpt met de pasgeborene en babyoppas in het algemeen.
Kinderen brengen meer tijd door bij hun grootouders dan bij hun werkende ouders omdat de nanny-cultuur niet wijdverbreid is, vooral in het zuiden waar het meestal familie is die op de kinderen past.
De band tussen moeder en zoon is zeer sterk en kan de relatie tussen haar zoon en zijn echtgenoot in gevaar brengen, omdat de schoonmoeder de neiging heeft zich te bemoeien met de beslissingen van het echtpaar en nogal veroordelend is over haar schoondochter.
De man wordt opgevoed om cocco di mamma (moeders lieveling) te zijn, zij ontslaat hem van huishoudelijke taken zoals schoonmaken en koken, die de vrouw haar leven lang moet doen. Het is zelfs gebruikelijk dat Italianen, als ze niet trouwen, bij hun ouders blijven wonen en dat mamma haar zoon dient, zelfs als hij veertig jaar oud is.
Mannen hebben over het algemeen meer vrijheid als het gaat om socialiseren, terwijl tieners en jonge vrouwen zich moeten houden aan strikte regels die meestal worden gedicteerd door de vader of een senior lid van de familie zoals Nonna.
Een familie in Italië is voor het leven; de leden zorgen gewoonlijk voor elkaar en de ouders proberen hun materiële bezittingen te bewaren voor hun kinderen om te erven; het gezegde “parenti serpenti” wordt echter veel gebruikt; het vertaalt zich als familieleden zijn slangen, verwijzend naar giftige relaties die leiden tot verschillende familie-saga’s.
Linguïstisch gezien is het de moeite waard op te merken dat het zelfstandig naamwoord ouders een valse vriend is van parenti (verwanten) en in het Italiaans vertaald wordt in genitori.
Italiaanse waarden en geloof
De overheersende godsdienst in Italië is het rooms-katholicisme; dit is niet verwonderlijk gezien het feit dat Vaticaanstad in het hart van Rome ligt en de residentie van de paus is. Het Vaticaan is een staat op zich en de inwoners en werkenden profiteren van exclusieve belastingvoordelen en kortingen op goederen.
Wat zijn enkele Italiaanse geloofsovertuigingen?
Rooms-katholieken en andere christenen vormen 80% van de bevolking van Italië, hoewel slechts een derde daarvan praktiserend katholiek is. De overige 20% van de bevolking bestaat volgens de Central Intelligence Agency uit moslims, agnosten en atheïsten.
Families komen over het algemeen bijeen voor religieuze gelegenheden zoals doopsels, eerste communies, vormsels en huwelijken. Meestal wordt een groot aantal familieleden uitgenodigd om te genieten van een heerlijke lunch of diner dat de hele dag of avond in beslag neemt omdat het bestaat uit drie voorgerechten, twee hoofdgerechten met pasta en een of twee hoofdgerechten, twee bijgerechten, sorbet, cake, fruit, koffie en amaro (een digestieve likeur).
Een leuk weetje is dat Italianen zich graag verkleden om op zondag naar de kerk te gaan en stiekem kritiek hebben op elkaars outfits. De priester staat in hoog aanzien bij de oudere leden van de familie en kan worden uitgenodigd om de religieuze gelegenheden te vieren nadat hij de functies heeft vervuld.
Italiaanse waarden en tradities
Italiaanse tradities zijn meestal verbonden met religie, hoewel een paar heidense ook zijn opgenomen in de Italiaanse Feestdagenkalender. Bovendien heeft elke stad en elk dorp een plaatselijke religieuze viering. Tijdens vieringen wordt het beeld van de patroonheilige door gelovigen gedragen en van de ene kerk naar de andere gebracht, op hun schouders, tijdens een folkloristische processie.
Zo ziet de nationale feestdagenkalender eruit:
1 januari – Veel Italianen nemen de eerste dag van het jaar vrij om uit te slapen, te ontspannen na een lange nacht van feestvieren. Restaurants en winkels zijn meestal gesloten.
6 januari – Driekoningen
Gemarkt door de volkstraditie van la befana, een oude heks op een bezemsteel die kinderen snoepjes en kolen (zwartgekleurde suikersnoepjes) brengt. In theorie zouden de goede kinderen snoepjes krijgen en de stoute kinderen kolen. In werkelijkheid bevat de calza, een lange sok die de avond tevoren aan de schoorsteen wordt gehangen of op tafel wordt gelegd, zowel snoepjes als kolen, omdat kinderen gefascineerd zijn door deze laatste die alleen tijdens dit feest verkrijgbaar zijn.
In Rome wordt deze traditie op het piazza Navona gevierd met een kermis die bij alle kinderen in de smaak valt.
14 februari – Valentijnsdag
Dateert uit de tijd van het Romeinse Rijk, maar vandaag is het de viering van de geliefden; paartjes wisselen cadeaus uit en gaan uit eten. Interessant is dat het geschenk van een man aan zijn partner rode rozen moet omvatten, althans in het beginstadium van de relatie.
Carnevale, maar deze data hangen af van de data waarop Pasen valt, wordt gewoonlijk overal in het land in februari gevierd, waarbij bestemmingen als Venetië en Viareggio in Toscane het populairst zijn bij toeristen. Kinderen verkleden zich in hun favoriete personage en uitgerust met coriandoli, confetti in het Engels, en striscioline (platte gekleurde bundels papier) gaan ze samen met hun ouders kijken naar de folkloristische carnavalswagens.
Carnaval is niet alleen een feest voor kinderen; ook volwassenen hullen zich in hun mooiste kleren en feesten mee. Typische zoetigheden voor carnaval zijn frappe en castagnole, gefrituurd zoet deeg bedekt met suiker.
8 maart – Festa delle donne – Internationale vrouwendag
Het is de traditie om op deze dag gele mimosabloemen aan vrouwen te geven, en andere voordelen die vrouwen op deze dag genieten zijn gratis toegang tot nationale musea en attracties. Vrouwen komen gewoonlijk met vriendinnen samen om in een restaurant te dineren, waarbij ze soms gekscherend mannelijke obers uitnodigen om te strippen.
Paas vindt plaats in maart of april op basis van de Gregoriaanse kalender en het is het op een na belangrijkste religieuze feest na Kerstmis. Italiaanse gezinnen komen meestal bijeen om samen te ontbijten en de kinderen mogen hun chocolade-eieren openmaken, wat ze doen met grote opwinding over de verrassing die ze erin zullen vinden.
Het populairste merk chocolade-eieren bij de kinderen is Kinder Surprise, gemaakt door Ferrero. Gezinnen komen ook bijeen voor de lunch bestaande uit tortellini in bouillon, lamsvlees en colomba, een zoet brood gemaakt met gekonfijte vruchten en in de vorm van een duifvogel, terwijl tijdens het diner iedereen tijd mag doorbrengen met zijn vrienden volgens het populaire gezegde dat rijmt op “Natale con i tuoi, a Pasqua con chi vuoi”, wat in het Engels vertaald betekent als Kerstmis met je ouders, Pasen met wie je het ook wilt doorbrengen.
1 mei wordt in Rome de Dag van de Arbeid gevierd met een groot gratis concert waar Italiaanse en buitenlandse zangers optreden. De meeste mensen beschouwen het als een links politiek feest.
2 juni – Festa della Repubblica
De datum van de eenwording van Italië wordt gevierd met een patriottische militaire parade in Rome. Het is in Italië niet langer verplicht voor jonge mannen om een militaire dienstopleiding te volgen.
15 augustus – Ferragosto
Dit is geen religieus feest. Ferragosto vindt zijn oorsprong in de Feriae Augusti (Augustus’ rust), ingesteld door keizer Augustus, en werd samen met andere feesten in de maand augustus gevierd, om uit te rusten na enkele lange weken van hard werken in het landbouwseizoen. Tegenwoordig is Ferragosto de enige feestdag in augustus, maar de meeste bedrijven gaan een week dicht.
1 november is de dag van alle heiligen in het Italiaans Ognissanti dus een feest voor alle heiligen.
8 december L’immacolata Concenzione
Deze religieuze feestdag markeert het begin van het kerstseizoen wanneer de kerstboom en de presepe (kerststal) worden opgezet. Dit is de dag waarop de Maagd Maria volgens de kerk zonder de smet van de erfzonde werd geboren.
De feestdagen 25 en 26 december
Kerstmis is het favoriete feest van de Italiaanse families, die in grote getale bijeenkomen en genieten van banketten met heerlijk eten, van de lunch tot het diner. Het diner van La vigilia op 24 december bestaat alleen uit vis en het is de avond waarop de kinderen hun cadeautjes van de Kerstman krijgen of gewoon om middernacht mogen uitpakken.
Op eerste kerstdag komen de families weer bij elkaar om te genieten van lasagne, gehaktballetjes in tomatensaus, biefstuk van rund- en varkensvlees en nog veel meer. De typische zoete lekkernijen van het seizoen zijn panettone zoet brood met gekonfijte vruchten, pandoro, gewoon zoet brood bedekt met poedersuiker en torrone nougat met de traditionele gemaakt van honing, amandelen, suiker en eiwitten.
De 26e is Santo Stefano en opnieuw komen families samen om te genieten van de restjes.Tijdens deze feestdagen spelen de Italianen graag kaarten en tombola, een spel dat lijkt op bingo.
31 december Capodanno – Oudejaarsavond
Is zeker de nacht van de feesten met jongeren die dineren met hun familie of hun vrienden al cenone di capodanno, en dan naar buiten gaan om de hele nacht te dansen. Om 10 seconden voor middernacht wordt er afgeteld met een fles bubbels om open te maken.
De traditie zegt dat degene die door de kurk wordt geraakt het hele jaar geluk zal hebben en het eten van lenticchie (linzen) e cotechino (een Italiaans varkensvleesgerecht) zou iemand een overvloed aan geld brengen. Capodanno is meestal een feestdag die ruim van tevoren wordt gepland en het is een gelegenheid waarbij nog steeds veel vuurwerk wordt gebruikt.
Om een gelukkig nieuwjaar te wensen, kun je “Buon anno” zeggen en om iemand te antwoorden die je een gelukkig nieuwjaar wenst, kun je “grazie, anche a te” zeggen, wat dank betekent, ook aan jou.
Italiaanse waarden en gewoonten
Voor een buitenlander die geen Italiaans spreekt, klinkt de Italiaanse taal vrolijk en onderhoudend, ervan uitgaande dat Italianen informeel zijn en altijd in zijn voor een grapje. De waarheid is dat Italianen veel formeler zijn dan gedacht en dat er protocollen zijn die men moet volgen als men in de maatschappij wil passen.
Laten we eens kijken naar de taal zelf; in het Italiaans hebben we een formele en een informele manier om iemand aan te spreken met Lei (formeel) en tu (informeel). We gebruiken het formele als we spreken met iemand die ouder is dan wij en geen familie is, op het werk vooral met meerderen en in de academische wereld als we spreken met leraren en universiteitsprofessoren; alleen als we worden uitgenodigd om anders te doen, kunnen we hen informeel aanspreken.
In het bijzonder op academisch gebied spreken studenten hun leraren altijd aan met hun titel: maestro/a (basisschool), professore/essa (middelbare school) en universiteit.
Titels zijn in alle sectoren uiterst belangrijk en moeten worden gebruikt gevolgd door de achternaam van de persoon tot wie men zich richt; bijvoorbeeld avvocato Muzzolon (een advocaat met de achternaam Muzzolon), ingegnere (ingenieur), architetto (architect), dottore (doctor in de geneeskunde), enzovoort.
Iedereen die geen specifiek beroep uitoefent, draagt de titel van Dottore (m) en Dottoressa (f) bijvoorbeeld Dottoressa in lingue, vrouwelijke doctor in de talen, zodra hij zijn universitair diploma heeft behaald.
De formele begroetingen moeten worden gebruikt om dezelfde redenen die hierboven zijn uitgelegd, wat in zekere zin het tegenovergestelde is van de wereldwijde opvatting dat Italianen de informele begroeting van “ciao” meestal gebruiken.
Klik hier voor meer informatie over: Hoe spreek je mensen aan in het Italiaans?
Hier volgen enkele begroetingen die je kunt gebruiken, samen met de tijdstippen waarop je ze kunt gebruiken.
Van ’s morgens tot na de lunch kun je Buongiorno (goedemorgen) zeggen, en om goedenavond te zeggen zou je buonasera (goedenavond) zeggen. Houdt u er wel rekening mee dat mensen buonasera kunnen beantwoorden met buongiorno als het vroeg in de middag is en er veel daglicht is.
Wanneer u zich voorstelt, wordt een stevige handdruk verwacht, omdat dit duidt op vertrouwen, vastberadenheid en interesse in het ontmoeten van de persoon in kwestie. Bij het weggaan wordt arrivederci of arrivederla gebruikt in plaats van ciao. In een informele omgeving kussen sommige Italianen u op beide wangen, ongeacht het geslacht, wanneer ze zich voorstellen en het is ook de begroeting wanneer u uw vrienden ontmoet.
Italiaanse waarden en attitudes
De Italiaanse mentaliteit varieert van noord tot zuid en kan in verschillende gevallen als provinciaal worden opgevat, maar dat valt buiten het bestek van dit bericht.
Hoe kleedt men zich in Italië?
Uiterlijk vertoon is een belangrijke gemeenschappelijke noemer voor Italianen, in feite kan de manier waarop men zich kleedt wijzen op de sociale status, de achtergrond van de familie en het opleidingsniveau. Het concept van “bella figura” (goede indruk) is van het grootste belang voor Italianen en het heeft niet alleen betrekking op de manier waarop je je kleedt, maar ook op de manier waarop je praat en je gedraagt (manieren!); dat is de reden waarom eerste indrukken langdurig zijn en moeilijk te veranderen.
Mode is zeer aanwezig in het Italiaanse leven, vooral als het gaat om designer labels. Italianen zijn geobsedeerd door er goed uitzien en zich goed kleden: Ze houden ervan fit te blijven en gaan in de winter naar de sportschool om het perfecte lichaam voor de zomer te krijgen; het is niet ongebruikelijk dat mannen diëten volgen die door voedingsdeskundigen worden voorgeschreven.
Vrouwen dragen altijd make-up en bijpassende kleuren kleding en zouden er niet van dromen naar de plaatselijke supermarkt te gaan zonder er presentabel bij te lopen. De Italiaanse stijl aanhouden is zo belangrijk dat Italianen met weinig of matige financiële middelen erdoor in de schulden kunnen raken of hun ouders geld op hun bankrekening moeten laten storten, ongeacht hun leeftijd.
Aan de andere kant, ze zien er goed uit! Uiteraard is dit de populaire mentaliteit en weerspiegelt het niet elke Italiaan, want in de meeste gevallen non si può “fare di tutta l’erba un fascio” (je kunt niet al het gras in dezelfde bundel doen), in het Engels “do not put everyone in the same basket”, wat betekent dat je niet moet generaliseren.