Inleiding tot de sociologie

Het gezin is een belangrijke sociale instelling in alle samenlevingen, waardoor het een cultureel universeel gegeven is. Evenzo worden waarden en normen rond het huwelijk over de hele wereld in elke cultuur aangetroffen, zodat huwelijk en gezin beide culturele universalia zijn. Statussen (d.w.z. echtgenote, echtgenoot, partner, moeder, vader, broer, zus, enz.) worden door samenlevingen gecreëerd en bekrachtigd. Hoewel huwelijk en gezin in de Amerikaanse cultuur van oudsher nauw met elkaar verbonden zijn, waarbij huwelijken nieuwe gezinnen stichten, wordt hun verband steeds complexer, zoals wordt geïllustreerd door het openingsvignet en de daaropvolgende gegevens over samenwonen.

Sociologen zijn geïnteresseerd in de relatie tussen het instituut huwelijk en het instituut gezin omdat gezinnen de meest basale sociale eenheid vormen waarop de samenleving is gebouwd, maar ook omdat huwelijk en gezin verbonden zijn met andere sociale instituties zoals de economie, de overheid en religie. Wat is een gezin? Een gezin is een sociaal erkende groep (gewoonlijk verbonden door bloedverwantschap, huwelijk, samenwonen of adoptie) die een emotionele band vormt tussen haar leden en die dient als economische eenheid van de samenleving. Sociologen onderscheiden verschillende soorten gezinnen op basis van de manier waarop men er deel van uitmaakt. Een oriëntatiefamilie verwijst naar het gezin waarin een persoon wordt geboren. Een voortplantingsgezin beschrijft een gezin dat gevormd wordt door het huwelijk. Dit onderscheid heeft een culturele betekenis in verband met kwesties van afstamming.

Het huwelijk is een wettelijk erkend sociaal contract tussen twee mensen, dat traditioneel gebaseerd is op een seksuele relatie en dat een blijvend karakter van de verbintenis impliceert. Het huwelijk is een cultureel universeel gegeven, en net als familie kent het vele vormen. Wie trouwt, wat het huwelijk betekent voor het paar en voor de samenleving, waarom mensen trouwen (d.w.z. om economische, politieke of liefdesredenen), en hoe het huwelijk wordt voltrokken (d.w.z. een huwelijk of een andere ceremonie) variëren sterk binnen en tussen samenlevingen. Bij het beoefenen van cultureel relativisme moeten we ook rekening houden met variaties, zoals de vraag of een wettelijke verbintenis vereist is (denk aan het “common law” huwelijk en zijn equivalenten), of dat er meer dan twee mensen bij betrokken kunnen zijn (denk aan polygamie). Andere variaties op de definitie van het huwelijk kunnen zijn of de echtgenoten van verschillend of hetzelfde geslacht zijn, en hoe een van de traditionele verwachtingen van het huwelijk – dat er kinderen zullen worden geboren – tegenwoordig wordt opgevat.

Figuur 1. Het moderne concept van het gezin is veel omvattender dan in de afgelopen decennia, wat tot uiting komt in zowel wetten (formele normen) als sociale controle (zowel formeel als informeel). (Foto (a) met dank aan Gareth Williams/flickr; foto (b) met dank aan Guillaume Paumier/ Wikimedia Commons)

Het sociologische begrip van wat een gezin is, kan worden verklaard door de paradigma’s van het symbolisch interactionisme en het functionalisme. Deze twee theorieën geven aan dat families groepen zijn waarin de deelnemers zichzelf als familieleden zien en daarnaar handelen. Met andere woorden, families zijn regelingen waarin mensen samenkomen om een sterke primaire groepsband te vormen en emotionele banden met elkaar te onderhouden. Dergelijke families kunnen groepen van goede vrienden of teamgenoten omvatten.

Figuur 2. De gezinsdynamiek is de afgelopen zestig jaar sterk veranderd: minder kinderen leven in tweeoudergezinnen.

Daarnaast ziet het functionalistische perspectief gezinnen als groepen die vitale functies vervullen voor de samenleving – zowel intern (voor het gezin zelf) als extern (voor de samenleving als geheel). Gezinnen zorgen voor elkaars fysieke, emotionele en sociale welzijn. Ouders zorgen voor kinderen en socialiseren hen. Op latere leeftijd zorgen volwassen kinderen vaak voor bejaarde ouders. Terwijl het interactionisme ons helpt de symbolische, subjectieve ervaring en betekenis van het behoren tot een “gezin” te begrijpen, belicht het functionalisme de vele doeleinden van gezinnen en hun rol in het handhaven van een evenwichtige samenleving (Parsons en Bales 1956).

Diverse gezinseenheden

Over welke vorm een gezin ook aanneemt, het vormt een sociale basiseenheid waarop samenlevingen zijn gebaseerd, en kan andere maatschappelijke veranderingen weerspiegelen. Het staafdiagram laat bijvoorbeeld zien hoezeer de gezinsstructuur in een betrekkelijk korte periode is veranderd. Welke trends zie je in het staafdiagram? Welke variabelen kunnen de toename van alleenstaande ouders tussen 1960 en 1980 en 2014 helpen verklaren? Welke variabelen kunnen helpen bij het verklaren van de afname van kinderen in tweeoudergezinnen/eerste huwelijk gezinnen? Welke theoretische perspectieven kunnen helpen dit fenomeen te verklaren?

Uit het onderzoek bleek ook dat 60 procent van de Amerikaanse respondenten het ermee eens was dat als je jezelf als een gezin beschouwt, je een gezin bent (een concept dat een betekenisgevend interactionistisch perspectief versterkt) (Powell 2010). De overheid is echter niet zo flexibel in haar definitie van “gezin”. Het U.S. Census Bureau definieert een gezin als “een groep van twee personen of meer (van wie één de kostwinner is) die door geboorte, huwelijk of adoptie aan elkaar verwant zijn en bij elkaar inwonen” (U.S. Census Bureau 2019). Hoewel deze definitie kan worden gebruikt als een middel om gezinsgerelateerde patronen over meerdere jaren consistent te volgen, sluit het sommige gezinstypen uit, zoals samenwonende, ongehuwde heteroseksuele en homoseksuele paren.

Familie is inderdaad een subjectief concept, maar het is een vrij objectief feit dat familie (wat iemands concept ervan ook mag zijn) erg belangrijk is voor mensen in de Verenigde Staten. In een onderzoek uit 2010 door het Pew Research Center in Washington DC verklaarde 76 procent van de ondervraagde volwassenen dat familie “het belangrijkste” element in hun leven is – slechts één procent zei dat het “niet belangrijk” was (Pew Research Center 2010). Het is ook zeer belangrijk voor de samenleving. President Ronald Reagan, die een gevoel uitsprak dat net zo goed van toepassing kan zijn op een getrouwd lesbisch stel met geadopteerde kinderen als op een traditioneel, heteroseksueel stel zonder kinderen, zei ooit: “Het gezin is altijd de hoeksteen van de Amerikaanse samenleving geweest. Onze gezinnen koesteren, bewaren en geven de waarden die we delen en koesteren door aan elke volgende generatie, waarden die de basis vormen van onze vrijheden” (Lee 2009). Hoewel de precieze samenstelling van het gezin in de afgelopen jaren is veranderd, zijn de fundamenten van emotionele nabijheid en steun nog steeds aanwezig. De meeste respondenten van de Pew-enquête verklaarden dat hun gezin tegenwoordig minstens even hecht (45 procent) of hechter (40 procent) is dan het gezin waarmee ze zijn opgegroeid (Pew Research Center).

Eerste gezinnen

Figuur 2. Eerste gezinnen. (a) President Trump met zijn vrouw Melania en vijf kinderen. (b) President Obama met zijn vrouw, Michelle, en kinderen Malia en Sasha.

Wanneer een politieke kandidaat zich verkiesbaar stelt in de Verenigde Staten, wordt er veel aandacht besteed aan het gezin van de kandidaat, omdat men denkt dat dit een afspiegeling is van de kandidaat en de waarden van de kandidaat.

Toen de voormalige Amerikaanse president Barack Obama zich kandidaat stelde, stelden velen zijn Keniaanse afkomst van vaderskant ter discussie, evenals zijn opvoeding in Hawaii en Indonesië, waar zijn moeder antropologisch werk verrichtte. Zijn ouders scheidden toen hij jong was, en hij werd opgevoed door zijn blanke moeder. Michelle Obama, oorspronkelijk afkomstig uit de zuidkant van Chicago, werd opgeleid aan Princeton en Harvard en bekleedde vervolgens een prestigieuze positie aan de Universiteit van Chicago, die zij verliet toen haar echtgenoot eenmaal was verkozen. Het voormalige eerste paar trouwde in 1992 en heeft twee kinderen die in 1998 en 2001 werden geboren.

President Donald Trump groeide op in New York City (in Queens) als zoon van Fred, een vastgoedontwikkelaar, en Mary Anne Trump. Hij was twee keer getrouwd en gescheiden, en had vier kinderen (drie met Ivanka Trump en een met Marla Maples) voordat hij trouwde met de huidige First Lady Melania Trump, met wie hij een vijfde kind heeft, Barron Trump. Zowel Ivana als Melania waren modellen en beiden zijn geboren in Oost-Europa (respectievelijk Tsjecho-Slowakije en Slovenië). Drie huwelijken en vijf kinderen maken de First Family tamelijk uniek in de Amerikaanse presidentiële geschiedenis.

Bijdragen!

Verbeter deze paginaLees meer