Ik heb geluisterd naar de absurde Orpheus-hoofdtelefoon van 55.000 dollar van Sennheiser

Voor degenen die niet bekend zijn: elektrostatische hoofdtelefoons zijn anders dan de gewone dynamische hoofdtelefoons die u op uw bureau hebt staan. Dynamische hoofdtelefoons werken door audiospanning over te brengen naar een spoel die aan een magneet is bevestigd, die op zijn beurt aan een diafragma is bevestigd. De magneet beweegt, waardoor het diafragma gaat trillen, en zo ontstaat het geluid dat u hoort.

Elektrostatische koptelefoons zijn veel geavanceerder. Deze creëren geluid via een zeer dunne film die tussen twee grote metalen platen in de hoofdtelefoon wordt geplaatst. In de nieuwe Orpheus-hoofdtelefoon is deze film slechts 2,4 micron dik, en in feite is hij zelfs lichter dan de lucht eromheen. Wanneer de audiospanning op de platen wordt overgebracht, trilt de film zonder ooit rechtstreeks te worden aangeraakt. Bovendien is de film zo licht dat hij zelf bijna geen resonantie heeft. Dit resulteert – theoretisch althans – in een toonzuiverheid die je bij een dynamisch systeem gewoon niet kunt krijgen. (Deze uitleg is uitstekend als u meer wilt weten over elektrostatische hoofdtelefoons.)

We hebben de ondraaglijke details van het Orpheus-ontwerp behandeld toen het werd aangekondigd, maar laten we het nog eens samenvatten. Sennheiser heeft kosten noch moeite gespaard voor deze hoofdtelefoon. Het is geen hoofdtelefoon, in feite is het een hoofdtelefoon met een enorme geïntegreerde versterker eraan gekoppeld. De versterker maakt gebruik van acht vacuümbuizen, gekozen vanwege hun superieure impulsverwerking in vergelijking met een solid-state systeem. Het probleem is dat buizen gevoelig zijn voor ruis in de lucht die solid-state systemen niet hebben, dus om te compenseren heeft Sennheiser de buizen vrij opgehangen in een blok Carrara marmer.

Sennheiser heeft niet alleen massa’s geld gestoken in materialen; het heeft ook geïnnoveerd op een aantal van de fijnere punten van elektrostatisch ontwerp. Bijvoorbeeld, een van de problemen met elektrostatische hoofdtelefoons is dat ze ongelooflijk hoge voltages nodig hebben om te werken. In het geval van de originele hoofdtelefoon komt al deze spanning rechtstreeks van de hoofdversterker, en tweederde ervan gaat verloren op weg naar de film. De nieuwe Orpheus-hoofdtelefoon lost dit op door een versterkertrap direct in de hoofdtelefoon zelf op te nemen.

Grell vertelt me dat hij zo’n tien jaar geleden voor het eerst begon na te denken over een eventuele herstart van de klassieke Orpheus-hoofdtelefoon. Hij vroeg zich af wat er eigenlijk kon worden gedaan om het origineel beter te maken. In 2009 demonstreerde hij wat hij een proof of concept noemt aan de familie Sennheiser (ja, het bedrijf is nog steeds een familiebedrijf). Vanaf dat moment duurde het nog eens zes jaar om het product daadwerkelijk op de markt te brengen. Ik gebruik de term markt natuurlijk losjes: elke Orpheus set kost zo’n 400 uur om te maken. Het bedrijf wil er ongeveer 250 per jaar produceren, en voor $55.000 kosten ze evenveel als een hele snelle, hele dure auto. Je zult ze dus niet bij BestBuy of zelfs maar bij speciaalzaken zien.

Van meet af aan is het gebruik van de Orpheus-hoofdtelefoon een luxe-ervaring. Druk op de aan/uit-knop, en het hele ding komt tot leven als een soort draagbare kernreactor. De knoppen komen tevoorschijn:

Zo ook de buizen…

Volgens Grell zijn de buizen na ongeveer 20 seconden klaar voor gebruik, maar zullen ze na ongeveer 30 minuten optimaal functioneren.

Het deksel van de bijgevoegde doos gaat open, waardoor uw blikjes zichtbaar worden.

Het geïntegreerde ontwerp van het geheel is een interessante beslissing, hoewel, ik veronderstel dat als je een fancy hoofdtelefoon gaat hebben die een stofdichte doos en een speciaal versterkingssysteem nodig heeft, de hele zaak net zo goed geïntegreerd kan zijn.

Zittend voor een hoofdtelefoon als deze, kun je niet anders dan de kracht van de geschiedenis voelen, en de intensiteit van het ontwerp. Dit is een verdomd ding. Ik zet de koptelefoon op.

Dat brengt me op de reden waarom ik moet lachen. Niet omdat deze hoofdtelefoon belachelijk en absurd is, maar omdat hij zo verdomd goed klinkt.

Jarenlang heb ik productontwerpers en audiofielen horen zeggen dat ze zo onder de indruk waren van de schoonheid van geluid dat ze huilden. Ik heb dat altijd onzin gevonden. Als ik muziek hoor die me ontroert, wil ik niet huilen, ik wil lachen. Het is verdomme grappig, man! Muziek!

Om iets specifieker te zijn, de hoofdtelefoons zijn verbluffend helder in hun weergave. Sennheiser vroeg me van tevoren een paar nummers te noemen die ik goed vind, zodat de reps een goed bestand konden maken. Ik gaf hen “Space Oddity” van Bowie en “Age of Consent” van New Order. Ik ken die nummers goed genoeg, en ik heb ze met zoveel verschillende koptelefoons beluisterd dat ik het punt voorbij ben dat ik er iets nieuws in ga horen.

“Space Oddity” is zeer bekend vanwege de binaurale opname. Bowie’s hoofdmelodie en harmonie zijn links en rechts gepand, en de verschillende delen zijn zo opgenomen dat een goede reproductie een zeer realistisch ruimtelijk beeld oplevert. De Orpheus reproduceerde misschien wel het meest opvallende beeld dat ik ooit op dit nummer heb gehoord. Elk stukje van de band zit op zijn eigen plaats, en vooral het horen van de rubberachtige plunk van de prachtige baslijn in zijn eentje is zuchtverwekkend.

“Age of Consent” is lang niet zo’n nauwgezette opname, maar het is waarschijnlijk wel mijn favoriete nummer aller tijden. Waar je hier vooral naar moet luisteren, zijn de supersnelle hi-hat shimmies van drummer Stephen Morris. Op een inferieure reproductie beginnen ze samen te smelten tot een muur van glimmende bekkens. Op de Orpheus hoor je elke slag duidelijk, met zijn unieke ring.

Tijdens het beluisteren van deze hi-hit hits op “Age of Consent” realiseerde ik me dat ik in de ruimte zat te staren, niet knipperde en nauwelijks ademde. Ik probeerde onbewust niet te bewegen omdat ik dacht dat ik de perfectie van het geluid zou verstoren. In iets meer dan vijf minuten was ik zo in beslag genomen door het geluid dat eigenlijk al het andere ophield te bestaan. En dus ja, lachte ik. Want kom op, geluid van $55.000, man-dit is belachelijk.

Foto’s door Michael Hession