Het belang van een evenwichtige immuunrespons

Larry E. Robinson, Ph.D. en Stuart Reeves, Ph.D., ARCS, Scientific Affairs

Inleiding

Het immuunsysteem is essentieel voor de menselijke gezondheid en wordt gedefinieerd als “het lichaamseigen systeem dat het lichaam beschermt tegen lichaamsvreemde stoffen, cellen en weefsels…”. Wanneer het immuunsysteem uit balans is, slaagt het er niet alleen niet in het lichaam te beschermen, maar kan het zelfs aanvallen, waarbij “eigen” cellen worden aangezien voor binnendringende ziekteverwekkers, wat leidt tot slopende auto-immuunziekten zoals lupus en reumatoïde artritis. Allergieën kunnen het gevolg zijn wanneer het immuunsysteem een onschuldig deeltje (zoals pollen) aanziet voor een binnendringende parasiet. Bovendien kunnen jaren van chronische lage ontstekingsniveaus, een andere indicator van een uit balans geraakt immuunsysteem, bijdragen tot ziekten zoals kanker en hart- en vaatziekten. Het immuunsysteem is ook zeer gevoelig voor stress van het normale leven; reizen, persoonlijke problemen, inspannende lichaamsbeweging en verandering van dieet kunnen allemaal onevenwichtigheden in het immuunsysteem veroorzaken en de algehele gezondheid beïnvloeden.

Over het algemeen wordt het immuunsysteem beschreven als bestaande uit twee delen: de aangeboren en de adaptieve immuunrespons. Het aangeboren systeem is het primitievere (vanuit evolutionair perspectief is het echter vrij complex en verfijnd) en minder specifieke. Het is de eerste verdedigingslinie van het lichaam tegen vreemde stoffen die tot ziekte kunnen leiden.

Het adaptieve systeem, dat alleen bij gewervelde dieren voorkomt, is een veel specifiekere, vertraagde reactie en vereist actie van het aangeboren systeem om op gang te komen. Hoewel zij als afzonderlijke systemen worden beschouwd, werken zij op kritieke en complexe wijze met elkaar samen. Een rudimentair begrip van beide reacties helpt om het belang van het immuniteitsevenwicht te verklaren en verder te onderbouwen.

Innate Immune Responses

Het aangeboren systeem bestaat uit vele delen. Het omvat fysieke barrières tegen infectie, zoals de huid en de slijmvliezen. Daarnaast zijn er chemische barrières, zoals een zure omgeving die cellen doodt of hun groei verhindert, en enzymen, zoals lysozym dat in tranen wordt aangetroffen, die bacteriële cellen vernietigen. Het complementsysteem, een groep serumeiwitten, is ook een belangrijk onderdeel van de aangeboren immuniteit, dat ziekteverwekkers rechtstreeks kan doden (lysis) of markeren (opsonisatie) voor latere vernietiging (fagocytose) door bepaalde immuuncellen. Deze immuuncellen, fagocyten genaamd, zijn ook een integraal onderdeel van de aangeboren reactie die pathogenen internaliseert en doodt. Belangrijk is dat deze zelfde cellen ook in staat zijn chemische signaalproteïnen, cytokinen en chemokinen genaamd, te produceren die belangrijke effecten hebben op zowel het aangeboren als het adaptieve systeem.
Natural Killer (NK) cellen zijn een ander belangrijk onderdeel van het aangeboren systeem. Deze cellen zijn in staat om zowel virusgeïnfecteerde cellen als tumorcellen doeltreffend te doden. De collectieve reactie van het aangeboren systeem leidt tot ontsteking op de plaats van de infectie. Dit is een voorbeeld van “goede” ontsteking, die de activering van fagocyten en NK-cellen bevordert (waardoor hun vermogen om ziekteverwekkers te doden toeneemt) en deze naar de plaats van de infectie transporteert. Het aangeboren systeem is veel uitgebreider en ingewikkelder dan beschreven, maar het bovenstaande geeft een indicatie van hoe het aangeboren systeem werkt.

Adaptieve immuunreacties

De adaptieve reactie is een vertraagde reactie en is voor activering afhankelijk van het aangeboren systeem. Hoewel het in eerste instantie een vertraagde reactie is, heeft het adaptieve systeem een geheugen, en de tweede keer dat het lichaam aan dezelfde ziekteverwekker wordt blootgesteld, is de reactie vrijwel onmiddellijk. De belangrijkste cellen in de adaptieve respons zijn T-lymfocyten en B-lymfocyten. De meeste T-cellen zijn ofwel cytotoxische T-lymfocyten (CTL’s) ofwel T-helpercellen (TH-cellen). CTL’s kunnen met het virus geïnfecteerde cellen herkennen en doden. TH-cellen dienen om andere cellen in het immuunsysteem te activeren door cytokinen te produceren. Deze kunnen een ontstekingsreactie helpen bevorderen (ondersteuning van de aangeboren immuniteit) en kunnen ook een adaptieve reactie ondersteunen door activering van B-cellen.
Er zij op gewezen dat er verschillende subsets van TH-cellen zijn, hun classificatie is afhankelijk van de soorten cytokinen die worden afgescheiden. Belangrijke subsets zijn TH1-cellen, TH2-cellen en TREG-cellen. Wanneer bijvoorbeeld TH1-cellen domineren, is het lichaam beter in staat zich te verdedigen tegen bacteriën en virussen, en wanneer TH2-cellen domineren, zijn de cellen beter in staat zich te verdedigen tegen parasitaire en mucosale infecties. Een goed uitgebalanceerd immuunsysteem herkent en geeft de juiste reactie op een immuunuitdaging.
B-cellen produceren antilichamen (immunoglobulinen). Dit zijn eiwitten die zeer specifiek zijn voor een bepaald antigeen (een molecuul of een deel van een molecuul). Wanneer het antilichaam het antigeen op een ziekteverwekker bindt, kan de ziekteverwekker worden vernietigd. Om effectief te worden, moeten T- en B-cellen eerst een interactie aangaan met het specifieke antigeen. Er zijn verschillende soorten antilichamen die door B-cellen tot expressie worden gebracht. Het type antilichaam dat wordt geproduceerd, wordt beïnvloed door cytokinen.

Immune Balance

Een onderactief of verzwakt immuunsysteem zal het lichaam blootstellen aan een verhoogde vatbaarheid voor infecties en ziekten. Veel dingen kunnen het immuunsysteem verzwakken, waaronder alledaagse fysieke of emotionele stress (Segerstrom en Miller, 2004). Secundaire bacteriële infecties zijn mogelijk bij verkoudheden van virale oorsprong, aangezien het immuunsysteem door bepaalde virussen kan worden aangetast. Biologische agentia kunnen het immuunsysteem schaden door T-helpercellen (ook CD4-cellen genoemd) af te doden. UV-licht kan het immuunsysteem onderdrukken, waardoor de vatbaarheid voor kanker toeneemt (Moodycliffe et al., 2000).
Er zijn tal van farmaceutische producten en nutraceuticals ontwikkeld en verkocht als immuunversterkers. Algemeen wordt aangenomen dat het immuunsysteem niet in een constante staat van stimulatie mag verkeren, zoals bij langdurig, dagelijks gebruik het geval zou zijn. Bij de bespreking van de behoefte aan “het bereiken van immunobalans”, stellen Percival en Milner in een recent artikel: “Het verlagen van het kankerrisico door overmatig gebruik van supplementen, kan slechte gevolgen hebben. Zo is het denkbaar dat, terwijl het risico op kanker wordt verminderd, het risico op andere ziekten wordt verhoogd; bijvoorbeeld, overmatig gestimuleerde T-cellen kunnen de pathologie versterken die geassocieerd wordt met inflammatoire darmziekten” (Percival en Milner, 2005). Logischerwijze kan deze bezorgdheid zich uitbreiden tot lijders aan allergieën, auto-immuunziekten en andere ontstekingsziekten.
De andere kant van de immuunbalansvergelijking is een overactief of hyper-responsief immuunsysteem. Lijders aan auto-immuunziekten, ontstekingsziekten en allergieën kunnen baat hebben bij het onderdrukken van hun overactieve immuunrespons. Een disfunctioneel (overactief) immuunsysteem kan allergieën veroorzaken doordat onschadelijke stoffen in de omgeving, zoals pollen, worden aangezien voor een aanvallende parasiet. In dit geval kan een gestimuleerde TH2-respons ertoe leiden dat B-cellen de productie van antilichamen (IgE) verhogen en een allergische reactie veroorzaken door een wisselwerking met mestcellen, basofielen en eosinofielen, die op hun beurt histamine vrijlaten, wat de allergische reactie veroorzaakt (en de behoefte aan vrij verkrijgbare antihistaminica).
Waarom zou het immuunsysteem overactief worden en allergieën veroorzaken? Een algemeen aanvaarde theorie wordt de “hygiënehypothese” genoemd. Deze theorie komt erop neer dat mensen die opgroeien in de schone omgeving van vandaag, niet meer blootgesteld worden aan micro-organismen zoals dat in het verleden het geval was (en nog steeds is in derdewereldlanden, waar allergieën veel zeldzamer zijn). Daarom is hun immuunsysteem niet goed getraind, waardoor ze als volwassenen ongepast gestimuleerd kunnen worden. Zoals in een recent artikel gesteld wordt: “De inductie van een robuust anti-inflammatoir regulerend netwerk door aanhoudende immuunuitdaging biedt een verenigende verklaring voor de waargenomen omgekeerde associatie van vele infecties met allergische aandoeningen” (Yazdanbakhsh e.a., 2002).
Veel erger nog, een disfunctioneel immuunsysteem zou “eigen” cellen als vreemde cellen kunnen herkennen en een aanval kunnen beginnen. Dit zou resulteren in een auto-immuunziekte. Auto-immuunziekten, soms ook wel ontstekingsziekten genoemd, worden ook veroorzaakt door een overactief immuunsysteem dat uit balans is. Wanneer het immuunsysteem bijvoorbeeld de gewrichten van het lichaam aanvalt, is het resultaat reumatoïde artritis (RA). Immunosuppressieve geneesmiddelen zijn standaardbehandelingen voor RA, maar kunnen ongewenste bijwerkingen hebben. Ontstekingsremmende steroïden worden vaak voorgeschreven om ziekten zoals astma, artritis en psoriasis te behandelen.
Helaas is bekend dat langdurig gebruik van corticosteroïden complicaties kan veroorzaken, zoals cataract, gewichtstoename, verhoogd cholesterol en broze botten. Zelfs bij ernstige allergieën kan een langdurige behandeling met intranasale corticosteroïden nodig zijn, hoewel de mogelijke complicaties en de ernst ervan niet zo groot zijn.
Hierom is het nodig om het immuunsysteem in evenwicht te brengen; niet om het te stimuleren of te onderdrukken. Natuurlijke producten hebben een kans om het evenwicht te bewaren bij gezonde personen. Helaas zijn claims en onderzoek voor bijna alle natuurlijke producten alleen gericht op het stimuleren van het immuunsysteem.
Het volledig natuurlijke product, EpiCor, vervaardigd door Embria Health Sciences, LLC, is klinisch aangetoond dat het de reactie van het immuunsysteem in balans brengt. Verschillende gepubliceerde studies tonen het vermogen van EpiCor aan om een gezond immuunsysteem in balans te houden. In twee gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde menselijke klinische onderzoeken verminderde EpiCor de incidentie en duur van verkoudheids- en griepsymptomen (Moyad et al., 2008 en Moyad et al., 2010). Om het evenwicht te bewaren, werd in een daaropvolgende gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde studie aangetoond dat hetzelfde product ook bepaalde symptomen van seizoensgebonden allergieën vermindert (Moyad et al, 2009). Ten slotte werd aangetoond dat EpiCor ontstekingen vermindert in twee goed opgezette diermodellen (Evans et al, 2012). Daarom, aangezien van EpiCor is aangetoond dat het zowel de immuunverdediging ondersteunt als ongepaste immuunreacties (waaronder overmatige ontsteking) vermindert, kan worden gezegd dat het een echt immuunbalanceringsproduct is.
Samenvattend is het in balans houden van het immuunsysteem van cruciaal belang voor het behoud van de gezondheid. Het immuunsysteem is zeer complex en er moet voor worden gezorgd dat het in balans blijft. Idealiter zou men een gezonde levensstijl moeten leiden. Een dieet rijk aan groenten, fruit en volle granen, met weinig rood vlees en verwerkte voedingsmiddelen, zou het doel moeten zijn. Dit moet worden gecombineerd met regelmatige lichaamsbeweging, minder stress, en voor degenen zonder optimaal dieet, voedingssupplementen met inbegrip van een multivitamine en EpiCor.

Moodycliffe, A.M., Nghiem, D., Clydesdale, G., and Ullrich, S.E. (2000), Immuunsuppressie en de ontwikkeling van huidkanker: Regulation by NKT cells, nature immunology, v. 1, p. 521-525
Percival, S.S. and Milner, J.A. (2005), Opportunities for research in immunonutrition, Journal of Nutrition, v. 135, p. 2921S-2923S
Segerstrom, S.C. and Miller, G.E. (2004), Psychological stress and the human immune system: A meta-analytic study of 30 years of inquiry, Psychological Bulletin , v. 130, n. 4, p. 601-630
Yazdanbakhsh, M., Kremsner, P.G., and van Ree, R. (2002), Allergy, parasites, and the hygiene hypothesis, Science, v. 296, n. 5567, p. 490-494
Moyad, M.A., Robinson, L.E., Kittelsrud, J.M., Reeves, S.G., Weaver, S.E., Guzman, A.I., and Bubak, M.E. (2009), Immunogenic yeast-based fermentation product reduces allergic rhinitis-induced nasal congestion: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial, Advances in Therapy, v. 26, p. 795-804
Moyad, M.A., Robinson, L.E., Zawada, Jr. E.T., Kittelsrud, J.M., Chen, D.G., Reeves, S.G., and Weaver, S.E., Effects of a modified yeast supplement on cold/flu symptoms, (2008), Journal of Urologic Nursing, v. 28, p. 50-55
Moyad, M.A., Robinson, L.E., Zawada, Jr, E.T., Kittelsrud, J.M., Chen, D.G., Reeves, S.G. and Weaver, S.E. (2010), Immunogenic yeast-based fermentate for cold/flu-like symptoms in non-vaccinated individuals, Journal of Alternative and Complementary Medicine, v. 16, p. 213-218
Evans, M., Reeves, S.G. and Robinson, L.E. (2012) A dried yeast fermentate prevents and reduces inflammation in two separate experimental immune models, Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, v. 2012 , Article ID 973041