De term “octrooimedicijn” wordt vooral geassocieerd met geneesmiddelen die in de 18e en 19e eeuw werden verkocht onder kleurrijke namen en met nog kleurrijker claims.
In de oudheid werden dergelijke geneesmiddelen nostrum remedium genoemd, “ons geneesmiddel” in het Latijn, vandaar de naam “nostrum”. Deze brouwsels, ook bekend als merkgeneesmiddelen, waren voor het grootste deel wel handelsmerkgeneesmiddelen, maar niet gepatenteerd.
Origins of Patent Medicine
Patentgeneesmiddelen verwezen oorspronkelijk naar medicijnen waarvan de ingrediënten door de overheid waren beschermd met het oog op exclusiviteit. In werkelijkheid waren de recepten van de meeste 19e eeuwse patentgeneesmiddelen niet officieel gepatenteerd. De meeste producenten (vaak kleine familiebedrijven) gebruikten ingrediënten die sterk leken op die van hun concurrenten: plantenextracten vermengd met een flinke dosis alcohol.
Patentgeneesmiddelen of “kwakzalvers” konden dodelijk zijn, omdat er geen regelgeving bestond voor hun ingrediënten. Het waren geneesmiddelen met een twijfelachtige doeltreffendheid waarvan de inhoud gewoonlijk geheim werd gehouden.
Deze geneesmiddelen, die oorspronkelijk in Engeland werden geproduceerd als merkgeneesmiddelen in het kader van subsidies, of “patenten van koninklijke gunst”, aan diegenen die medicijnen leverden aan de koninklijke familie, werden in de 18e eeuw naar Amerika geëxporteerd. Daffy’s Elixir Salutis voor “colic and griping”, Dr. Bateman’s Pectoral Drops, en John Hooper’s Female Pills waren enkele van de eerste Engelse patentgeneesmiddelen die in Noord-Amerika aankwamen met de eerste kolonisten.
De medicijnen werden verkocht door postmeesters, goudsmeden, kruideniers, kleermakers en andere plaatselijke kooplieden.
Medicine Becomes an Industry
Tegen het midden van de 19e eeuw was de fabricage van soortgelijke producten een belangrijke industrie geworden in Amerika. Deze middelen, vaak met een hoog alcoholgehalte, waren zeer populair bij hen die dit ingrediënt therapeutisch vonden.
Vele brouwsels waren verrijkt met morfine, opium, of cocaïne. Jammer genoeg werden veel van deze brouwsels geadverteerd voor zuigelingen en kinderen. Ouders die verlichting zochten voor hun baby’s van kolieken of woede, dienden deze middelen vaak toe met tragische resultaten.
Remedies waren verkrijgbaar voor bijna elke kwaal. Deze middelen werden openlijk aan het publiek verkocht en beweerden bijna elke kwaal die de mens kende te genezen of te voorkomen, met inbegrip van geslachtsziekten, tuberculose, kolieken bij zuigelingen, indigestie of dyspepsie, en zelfs kanker. “Vrouwenkwalen” waren vaak het doelwit van dergelijke remedies en boden vrouwen hoop op verlichting van maandelijkse ongemakken.
Van meet af aan stonden sommige artsen en medische genootschappen kritisch tegenover patentgeneesmiddelen. Zij betoogden dat de middelen ziekten niet genazen, de zieken ervan weerhielden legitieme behandelingen te zoeken en alcohol- en drugsverslaving veroorzaakten.
De drankbestrijding aan het eind van de 19e eeuw leverde een andere stem van kritiek, door te protesteren tegen het gebruik van alcohol in de geneesmiddelen. Tegen het einde van de 19e eeuw waren de Amerikanen voorstander van wetten om de fabrikanten te dwingen de ingrediënten van de middelen bekend te maken en realistischer taal te gebruiken in hun reclame.
Deze wetten stuitten op hevig verzet van de fabrikanten.
Advertising
De Proprietary Association, een handelsvereniging van medicijnproducenten, werd opgericht in 1881. De vereniging werd geholpen door de pers, die afhankelijk was geworden van het geld dat werd ontvangen uit de reclame voor geneesmiddelen.
De spilfunctie ontstond toen North Dakota een beperkte openbaarmakingswet aannam, die ook betrekking had op gepatenteerde geneesmiddelen. De leden van de Proprietary Association stemden ervoor hun advertenties uit alle staatskranten te verwijderen.
Met krachtige steun van president Theodore Roosevelt werd in 1906 door het Congres een Pure Food and Drug Act aangenomen. Deze wet maakte de weg vrij voor maatregelen van de volksgezondheid tegen ongeëtiketteerde of onveilige ingrediënten, misleidende reclame, de praktijk van kwakzalverij en soortgelijke zwendelpraktijken.
Afbeeldingen: Merchant’s Gargling Oil Company, Lockport, New York.
Voor toestemming voor reproductie of publicatie van afbeeldingen, gelieve contact op te nemen met [email protected].