DIAGNOSIS VAN HARTEWORMZIEKTE
Het belangrijkste probleem bij de diagnose van hartwormziekte is het aantonen van levende hartwormen in het lichaam van de gastheer. Dit klinkt vrij eenvoudig, maar het blijkt dat verschillende tests verschillende levensstadia van hartworm detecteren en dat niet alle levensstadia in een bepaalde hond aanwezig kunnen zijn. Bovendien vereisen verschillende stadia verschillende behandelingen. Sommige tests evalueren de mate van hartziekte, terwijl andere alleen maar naar wormeiwitten zoeken. Hieronder volgt een lijst van diagnostische methoden die zijn en worden gebruikt bij het opsporen van hartwormen in het lichaam van de hond, alsmede een uitleg over de informatie die elke test oplevert.
Opfrisser:
- Microfilariae zijn de babywormpjes die ontstaan door het paren van mannelijke en vrouwelijke volwassen wormen die in het hart en in de longslagaders leven. Microfilariae circuleren vrij in de bloedbaan.
- De volwassen wormen leven, zoals gezegd, in het hart en de longslagaders en circuleren niet door het lichaam.
|
DIRECT BLOOD SMEAR Hoewel deze methode een eenvoudige screeningstest is, wordt zij niet aanbevolen als een reguliere testmethode. Bij deze test wordt een enkele druppel bloed onder de microscoop onderzocht op de aanwezigheid van levende microfilariae. Als er een groot aantal microfilaria aanwezig is, is de kans groot dat er minstens één voorbij zwemt. Om op deze manier hartwormlarven op te sporen zijn natuurlijk grote aantallen larven nodig (minder dan 20-50 microfilariae per ml bloed zullen niet worden opgespoord). Meer subtiele infecties zullen worden gemist. |
microfilaria in een bloeduitstrijkje |
|
|
DIFIL TEST EN KNOTT’S TEST Deze tests zijn “concentratie”-methoden voor het opsporen van microfilariae, zodat subtielere infecties kunnen worden opgespoord. Bij deze tests wordt een grotere hoeveelheid bloed gecentrifugeerd of gefilterd om eventueel aanwezige microfilariae te concentreren. Wanneer een test op microfilaria moet worden uitgevoerd, is een van beide geschikt. Tegenwoordig is het testen op microfilaria in gebieden waar hartworm endemisch is, grotendeels vervangen door antigeentesten (zie hieronder). In gebieden waar hartworminfectie niet veel voorkomt, moeten echter omwille van de nauwkeurigheid meer dan één soort test worden uitgevoerd. |
|
DIPETALONEMA RECONDITUM: DE ANDERE MICROFILARIA Hartworm is niet de enige wormsoort die microfilariae als larve in het eerste stadium in omloop heeft. Er is een andere parasiet, Dipetalonema reconditum genaamd, die door vlooien wordt overgebracht, die door de microfilariatests kan worden opgepikt. Subtiele verschillen in de zwemkenmerken, de neusstructuur en de staartstructuur kunnen worden gebruikt om deze onschadelijke larve te onderscheiden van de ernstiger hartworm-microilaria. Vóór de immunotechnologie was er een element van diagnostische uitdaging wanneer microfilaria in het bloed werden gedetecteerd (was de neus de vorm die een harde en mogelijk levensbedreigende behandeling voor hartworminfectie zou rechtvaardigen of was het een onschadelijk beestje waarvoor geen behandeling nodig was)? Door de komst van antigeentesten is dit onderscheid veel gemakkelijker te maken. |
|
|
Een voorbeeld van een ELISA-test voor in huisgebruik. |
ANTIGEN TESTING: Met behulp van genetische manipulatie is het mogelijk geworden om uiterst gevoelige tests te maken waarmee minuscule stukjes volwassen vrouwelijke hartwormhuid kunnen worden opgespoord die in het bloed circuleren. (De technologie bestaat alleen voor het detecteren van vrouwelijke wormeiwitten; mannelijke wormen zijn niet detecteerbaar). Op deze manier kunnen zeer kleine aantallen volwassen wormen worden opgespoord, zelfs enkelvoudige worminfecties. Dit soort testen heeft het mogelijk gemaakt infecties op te sporen waarbij geen microfilaria aanwezig zijn: de zogenaamde “Occulte infecties”. De meeste van deze immunologische testen zijn beschikbaar als testkits die in de praktijk van de dierenarts kunnen worden uitgevoerd terwijl u wacht. |
Geen MICROFILARIAE?
Er zijn vele belangrijke redenen waarom een hond besmet kan zijn met volwassen hartwormen, maar er geen microfilaria kunnen worden aangetoond:
- Infecties door één geslacht of één worm
Jongere vrouwelijke wormen zijn vaak resistent tegen de medicijnen die worden gebruikt om volwassen wormen te verwijderen. Dit betekent dat na de eerste behandeling met anti-hartwormmedicatie een groep jonge vrouwelijke wormen overblijft. Als er geen antigeentest wordt uitgevoerd, kan de indruk worden gewekt dat de infectie volledig is opgeruimd. Het is ook vermeldenswaard dat een populatie van één geslacht met mannelijke wormen niet alleen geen microfilariae zal produceren, maar ook niet detecteerbaar zal zijn, zelfs niet met antigeentesten. - Immunologische vernietiging van microfilariae
Bij de kat is de periode waarin microfilariae in de bloedstroom kunnen worden gedetecteerd uiterst kort, omdat het immuunsysteem deze larvale wormen snel groepeert en opruimt. - De hond gebruikt medicijnen tegen hartworm
Milbemycine, ivermectine, moxidectine en selamectine kunnen circulerende microfilaria doden (maar niet volwassen hartwormen). Als een hond om de een of andere reden niet goed is getest en een dosis medicatie heeft gemist, is het mogelijk dat er een infectie ontstaat, maar dat er geen microfilariae worden gedetecteerd. Mensen vragen vaak waarom ze jaarlijks moeten blijven testen bij dieren die preventieve medicatie krijgen; dit is een van de redenen.
Omdat Dipetalonema microfilariae verward kunnen worden met hartwormlarven en omdat microfilariae kunnen worden overgedragen op ongeboren puppies (maar volwassen hartwormen niet), zijn veel specialisten van mening dat geen microfilaria-positieve hond behandeld moet worden voor hartworm zonder een positieve antigeentest.
|
ANTIBODY TESTING: Antigeentesten zijn slechts beperkt bruikbaar bij infecties met slechts enkele wormen. Een probleem is dat de antigenen die met antigeentesten worden opgespoord uniek zijn voor vrouwelijke wormen; dieren die alleen met mannelijke wormen geïnfecteerd zijn, zullen antigeen-negatief testen. Om deze beperkingen te omzeilen zijn antilichaamtests ontwikkeld om de immuunrespons van de gastheer tegen de parasiet te detecteren. Dit soort doorbraken zijn vooral belangrijk bij het testen op katten, omdat bij hartworminfecties bij katten meestal maar één of twee wormen voorkomen. Met antilichaamtesten kan een infectie eerder worden opgespoord dan met antigeentesten en infecties waarbij alleen mannelijke wormen betrokken zijn, kunnen gemakkelijk worden opgespoord. Als algemene regel geldt dat antigeentesten bij honden worden uitgevoerd met of zonder microfilaria-test en dat bij katten antilichaamtesten soms ook met antigeentesten worden uitgevoerd. |
(fotocredit: MorgueFile.com) |
Hoe vaak moet een hond getest worden?
Met de verschillen in weerpatronen elk jaar (d.w.z. het ene jaar vroeg in de lente, het andere jaar laat in de vrieskou etc.), wordt het moeilijk om uit te vinden in welke maand met hartwormpreventieve medicatie begonnen moet worden. Als er enige twijfel bestaat over wanneer de laatste mogelijke overdrachtsdatum was in het vorige seizoen, is het waarschijnlijk een goed idee om de hond gewoon jaarlijks te testen. De American Heartworm Society beveelt jaarlijks testen aan, omdat infecties dan het snelst kunnen worden opgespoord en de schade aan het dier door de infectie zo klein mogelijk is.
Als er vragen zijn over de hond die vorig seizoen preventieve tabletten heeft uitgespuugd, dan moet de hond worden getest voordat met de preventie van het volgende seizoen wordt begonnen.
Als een hond in een gebied woont dat niet als hartworm gebied wordt beschouwd en naar een gebied reist dat wel als hartworm gebied wordt beschouwd, moeten zowel microfilaria als antigeen testen worden uitgevoerd ten minste zeven maanden na de laatste dag dat de hond aanwezig was in het hartworm endemische gebied.
Voor meer informatie over de verschillende medicijnen die gebruikt worden bij de preventie van hartworminfectie, zie hartwormpreventie.
RADIOGRAFIE EN ULTRASONDE
Röntgenfoto van de borst van een ernstig zieke hond
(Foto: Veterinary Information Network)
In gebieden waar hartworminfectie niet veel voorkomt, worden geen routinetests uitgevoerd en wordt de infectie waarschijnlijk pas ontdekt als de hond ziek is of als deze bij een routinetest incidenteel wordt ontdekt. In gevallen waar de hond ziek is, wordt de infectie opgepikt tijdens het onderzoek naar hartziekten.
Radiografieën kunnen sterk wijzen op een hartworminfectie als ze stompe, kronkelige longslagaders laten zien en een vergroting van de rechterkant van het hart (de kant die al het extra werk doet om bloed langs de wormen te pompen).
Ultrasound kan niet alleen de verdikking van de rechterkant van het hart meten, maar kan ook daadwerkelijk de levende wormen laten zien wiebelen.
Wanneer beeldvormend onderzoek consistent is met hartwormziekte, zou antigeen en/of microfilaria testen de voor de hand liggende volgende stap zijn.
WEGENS DE MINIMALE MIGRATIEDUUR
VAN 5 MAANDEN VAN DE LARVALE HARTWORM NA INFECTIE,
IS HET NIET ZINVOL OM HONDEN
JONGER DAN 5 MAANDEN OP HARTWORM TE TESTEN.
Deze pups zijn te jong om volwassen hartwormen te hebben
en zijn te jong om onder welke omstandigheid dan ook positief te testen.
Pagina laatst bijgewerkt: 10/4/2020