Door Raphael Zeder | Updated Jun 26, 2020 (Published Sep 17, 2016)
In de economie wordt geld gedefinieerd als een algemeen aanvaard ruilmiddel voor goederen en diensten. Vrijwel alles kan als geld worden beschouwd, zolang het maar voldoet aan wat wij de drie belangrijkste functies van geld noemen (d.w.z. ruilmiddel, waardeopslag, rekeneenheid). Met dit in gedachten is het niet verwonderlijk dat er in de loop van de geschiedenis verschillende soorten geld zijn geweest. Om u een beknopt overzicht te geven, zullen we hieronder de vier meest relevante onder de loep nemen: goederengeld, fiatgeld, fiduciair geld, en commercieel bankgeld.
Goederengeld
Goederengeld is de eenvoudigste en, hoogstwaarschijnlijk, de oudste vorm van geld. Het is gebaseerd op schaarse natuurlijke hulpbronnen die fungeren als ruilmiddel, waardebewaarplaats en rekeneenheid. Goederengeld is nauw verwant aan (en komt voort uit) een ruilhandelssysteem, waarbij goederen en diensten rechtstreeks worden geruild tegen andere goederen en diensten. Goederengeld vergemakkelijkt dit proces omdat het fungeert als een algemeen aanvaard ruilmiddel. Het belangrijkste bij goederengeld is dat de waarde ervan wordt bepaald door de intrinsieke waarde van het goed zelf. Met andere woorden, de grondstof zelf wordt geld. Voorbeelden van goederengeld zijn gouden munten, kralen, schelpen, specerijen, enz.
Fiat geld
Fiat geld krijgt zijn waarde van een overheidsbevel (d.w.z. fiat). Dat betekent dat de regering fiatgeld tot wettig betaalmiddel verklaart, waardoor alle mensen en bedrijven in het land het als betaalmiddel moeten accepteren. Doen ze dat niet, dan kunnen ze een boete krijgen of zelfs in de gevangenis belanden. In tegenstelling tot goederengeld wordt fiatgeld niet gedekt door een fysieke grondstof. Per definitie is de intrinsieke waarde ervan aanzienlijk lager dan de nominale waarde. De waarde van fiatgeld wordt dus afgeleid van de verhouding tussen vraag en aanbod. De meeste moderne economieën zijn gebaseerd op een fiatgeldsysteem. Voorbeelden van fiatgeld zijn munten en biljetten.
Fiduciair geld
Fiduciair geld is voor zijn waarde afhankelijk van het vertrouwen dat het algemeen zal worden aanvaard als ruilmiddel. In tegenstelling tot fiatgeld wordt het niet door de overheid tot wettig betaalmiddel verklaard, wat betekent dat mensen niet bij wet verplicht zijn het als betaalmiddel te aanvaarden. In plaats daarvan belooft de uitgever van fiduciair geld om het op verzoek van de drager terug te wisselen voor een grondstof of fiatgeld. Zolang mensen erop vertrouwen dat deze belofte niet zal worden gebroken, kunnen ze fiduciair geld net als gewoon fiat- of goederengeld gebruiken. Voorbeelden van fiduciair geld zijn cheques, bankbiljetten, of wissels.
Commercieel bankgeld
Commercieel bankgeld kan worden omschreven als vorderingen op financiële instellingen die kunnen worden gebruikt om goederen of diensten te kopen. Het vertegenwoordigt het deel van een munteenheid dat bestaat uit schuld gegenereerd door commerciële banken. Meer specifiek wordt commercieel bankgeld gecreëerd door wat we noemen fractioneel reserve bankieren. Fractioneel reserve bankieren beschrijft een proces waarbij commerciële banken leningen verstrekken die meer waard zijn dan de waarde van het eigenlijke geld dat zij bezitten. In wezen is commercieel bankgeld dus door commerciële banken gegenereerde schuld die kan worden ingewisseld voor “echt” geld of voor het kopen van goederen en diensten.
In a Nutshell
De vier meest relevante geldsoorten zijn goederengeld, fiatgeld, fiduciair geld, en commercieel bankgeld. Goederengeld berust op intrinsiek waardevolle grondstoffen die als ruilmiddel fungeren. Fiatgeld, daarentegen, ontleent zijn waarde aan een overheidsbesluit. Ondertussen is fiduciair geld voor zijn waarde afhankelijk van het vertrouwen dat het algemeen aanvaard zal worden als ruilmiddel. En commercieel bankgeld kan worden omschreven als vorderingen op financiële instellingen die kunnen worden gebruikt om goederen of diensten te kopen.