Copaxone (glatirameeracetaatinjectie) is een ziektemodificerende therapie die door de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) is goedgekeurd voor de behandeling van recidiverende vormen van multiple sclerose (MS). Hieronder vallen het klinisch geïsoleerd syndroom (CIS), relapsing-remitting multiple sclerose (RRMS) en actieve secundair progressieve multiple sclerose (SPMS). Teva Pharmaceuticals brengt de behandeling op de markt.
Hoe werkt Copaxone?
MS is een progressieve neurodegeneratieve aandoening waarbij het immuunsysteem zich ten onrechte richt tegen het myeline-eiwit. Myeline is het belangrijkste bestanddeel van het beschermende omhulsel dat zenuwvezels isoleert. Dit veroorzaakt ontstekingen en veroorzaakt schade aan de hersenen en het ruggenmerg, wat leidt tot een breed scala aan symptomen.
Copaxone is een klein synthetisch eiwit dat een fragment van myeline nabootst. Het bestaat uit vier aminozuren, de bouwstenen van eiwitten, waaruit myeline is opgebouwd.
Het exacte mechanisme van hoe Copaxone de frequentie van hervallen vermindert, is niet bekend. Onderzoekers denken echter dat de medicatie de immuunaanval tegen myeline wijzigt. Copaxone zou bijvoorbeeld de tolerantie van het immuunsysteem voor myeline kunnen vergroten door herhaalde blootstelling, op een vergelijkbare manier als een vaccin.
Een ander mechanisme zou kunnen zijn dat Copaxone kan veranderen welke immuuncellen actief zijn. Het kan bijvoorbeeld een type immuuncellen induceren dat onderdrukkende T-cellen wordt genoemd, die ontstekingsremmende eiwitten afscheiden en schade voorkomen. Copaxone kan ook de activering van T-cellen voorkomen die zich richten op myeline en deze aanvallen.
Copaxone kan het aantal terugvallen verminderen en de progressie van MS vertragen. Het kan de schade die MS al heeft aangericht echter niet ongedaan maken of de ziekte genezen.
Copaxone in klinische trials
Onderzoekers bestudeerden Copaxone in verschillende klinische trials.
De belangrijkste klinische proef die leidde tot de goedkeuring voor het op de markt brengen van Copaxone was de zogeheten Copolymer 1 multiple sclerose-studie, die in de jaren negentig werd uitgevoerd. Aan deze gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde fase 3-studie namen 251 patiënten met RRMS deel. Tijdens de proef kregen de deelnemers gedurende twee jaar dagelijks Copaxone of een placebo.
De eerste resultaten, gepubliceerd in het tijdschrift Neurology, toonden aan dat patiënten die Copaxone kregen een vermindering van 29% hadden in hun recidiefpercentage vergeleken met degenen die placebo kregen. Onderzoekers beoordeelden ook de verandering van patiënten op de uitgebreide invaliditeitsstatusschaal, na twee jaar behandeling in vergelijking met het begin van de proef. Gemiddeld hadden patiënten die Copaxone innamen een verbeterde score na twee jaar. Daarentegen was de score van patiënten in de placebogroep verslechterd. De patiënten verdroegen de behandeling goed. De meest voorkomende bijwerking was een reactie op de injectieplaats.
Na afloop van de proef gaven onderzoekers patiënten de kans om de behandeling voort te zetten in een optionele verlengingsstudie. De resultaten van deze verlengingsstudie toonden aan dat na één tot elf maanden vervolgbehandeling de voordelen van Copaxone gehandhaafd bleven. Er waren ook geen complicaties op lange termijn.
Van de oorspronkelijke 251 deelnemers kozen er 208 voor deelname aan deze open-label uitbreidingsstudie waarin zij allen Copaxone ontvingen. Een eindverslag van de proef en de verlenging, die in totaal ongeveer zes jaar besloeg, verscheen in het tijdschrift Multiple Sclerosis. Copaxone bleef zorgen voor een aanhoudende vermindering van het aantal terugvallen en vertraagde de verslechtering van de invaliditeit.
Nog recenter hebben onderzoekers de effectiviteit van een hogere dosis Copaxone (40 mg driemaal per week in plaats van 20 mg per dag) beoordeeld in een gerandomiseerde placebogecontroleerde fase 3-studie (NCT01067521) genaamd GALA. Voor de studie werden wereldwijd 1.404 deelnemers met RRMS gerekruteerd om gedurende één jaar Copaxone of een placebo te krijgen. Een open-label uitbreidingsstudie volgde op deze proef.
De resultaten verschenen in de Annals of Neurology. Zij bevestigden dat Copaxone het aantal terugvallen verminderde in vergelijking met placebo, met ongeveer 34%. Onderzoekers beoordeelden de patiënten ook met magnetische resonantie beeldvorming (MRI) om te controleren op laesies, of gebieden van schade, in de hersenen. Copaxone werd geassocieerd met een significante vermindering van het aantal laesies in vergelijking met de placebo.
Overige informatie
Copaxone wordt toegediend als een injectie onder de huid. Veel voorkomende bijwerkingen zijn reacties op de injectieplaats (zoals jeuk, zwelling, roodheid, pijn of blauwe plekken), angst, pijn op de borst, kortademigheid, hartkloppingen (bonzende of onregelmatige hartslag), blozen, netelroos en gezwollen lymfeklieren.
De FDA keurde de therapie goed voor de behandeling van RRMS in 1996. Later breidde zij het gebruik ervan uit tot CIS en actieve SPMS. Het agentschap keurde Copaxone goed in een dosis van 40 mg, driemaal per week in 2014 na de resultaten van de GALA-studie.
Generieke versies van Copaxone zijn nu ook beschikbaar.
Laatst bijgewerkt: May 22, 2020
***
Multiple Sclerosis News Today is uitsluitend een nieuws- en informatiewebsite over de ziekte. Het geeft geen medisch advies, diagnose of behandeling. Deze inhoud is niet bedoeld als vervanging voor professioneel medisch advies, diagnose of behandeling. Vraag altijd advies aan uw arts of een andere gekwalificeerde gezondheidswerker als u vragen hebt over een medische aandoening. Negeer nooit professioneel medisch advies en wacht nooit met het inwinnen ervan vanwege iets dat u op deze website hebt gelezen.