In grote lijnen is conceptueel modelleren het proces van het ontwikkelen van een grafische voorstelling (of model) van de echte wereld. In de context van het gezamenlijk oplossen van problemen biedt het een gemakkelijk te begrijpen voorstelling van het systeem voor de verschillende betrokken belanghebbenden. Het proces van conceptuele modellering vereist dat beslissingen worden genomen over de reikwijdte en de mate van detail van het model. Deze beslissingen moeten meestal gezamenlijk worden genomen door de modelleur en de probleemeigenaars, d.w.z. de belanghebbenden die het model nodig hebben om de besluitvorming te ondersteunen. Het vereist ook dat er veronderstellingen worden gemaakt over de betrokken situatie. De conceptuele modelleur moet bepalen welke aspecten van de echte wereld in het model moeten worden opgenomen en welke niet, en op welk detailniveau elk aspect moet worden gemodelleerd. De conceptuele modellen waarover hieronder wordt gesproken, kunnen ook worden beschouwd als niet-softwarespecifieke beschrijvingen van de onderzochte situatie – met een beschrijving van de doelstellingen, inputs, outputs, inhoud, veronderstellingen en vereiste vereenvoudigingen. In deze ruimere zin kunnen degenen die conceptuele modellen maken, facilitatoren zijn die groepen belanghebbenden helpen hun situatie beter te begrijpen.
Conceptuele modellen vormen ook een nuttig vertrekpunt voor participatieve of collaboratieve modelleringsinspanningen. Zij helpen verschillende groepen belanghebbenden een gemeenschappelijke taal te ontwikkelen die een meer innovatieve planning en evaluatie vergemakkelijkt. Een aantal pagina’s behandelt verwante benaderingen van probleemstructurering en -opstelling, in het bijzonder systeemdenken, systemisch ontwerpen en systeemdenktools. Conceptuele modellen hebben een aantal toepassingen in collaboratieve besluitvorming. De volgende links leiden echter naar bronnen die kijken naar hoe deze benaderingen de ontwikkeling van meer gedetailleerde computermodellen en beslissingsondersteunende systemen kunnen ondersteunen.
Conceptuele modellen – Wat zijn ze en hoe kun je ze gebruiken?
Deze post uit 2017 van Andrew Powell-Morse biedt een goede inleiding tot deze modellen. Hij verkent wat conceptuele modellen zijn, hoe ze het meest worden geïmplementeerd, en stipt een paar voor- en nadelen aan van het gebruik van conceptuele modellen in het domein van softwareontwikkeling.
Conceptueel modelleren: Knowledge acquisition and model abstraction
Deze paper van Kathy Kotiadis en Stewart Robinson gaat in op de processen die komen kijken bij het komen tot een conceptueel model. Dit artikel draagt bij tot dit begrip door de artefacten van conceptueel modelleren en twee specifieke processen van conceptueel modelleren te bespreken: kennisverwerving en modelabstractie. Kennisverwerving is het proces van het achterhalen van de probleemsituatie en het komen tot een systeembeschrijving. Modelabstractie verwijst naar de vereenvoudigingen die worden aangebracht bij de overgang van een systeembeschrijving naar een conceptueel model. Zie ook systeemdenktools die meer details geven over het gebruik van rich pictures en SSM.
Het juiste model kiezen: conceptueel modelleren voor simulatie
Dit artikel van Stewart Robinson gaat in op wat in het simulatiemodel moet worden opgenomen en wat moet worden uitgesloten. Het proces van bepalen wat gemodelleerd moet worden staat bekend als conceptueel modelleren. Hij erkent dat er een evenwicht moet worden gevonden tussen het juiste niveau van detail – als het te complex is, is het misschien niet mogelijk het model te voltooien met de beschikbare tijd en kennis, als het te eenvoudig is, zijn de resultaten misschien niet nauwkeurig genoeg. In dit artikel verkennen we eerst conceptueel modelleren aan de hand van een illustratief voorbeeld uit de gezondheidszorg. Conceptueel modelleren, de artefacten en de vereisten worden vervolgens gedefinieerd. Tenslotte wordt een raamwerk geschetst om een modelleur te helpen bij het bepalen van het conceptuele model.
Conceptueel modelleren: raamwerk, principes, en toekomstig onderzoek
De conceptuele modelleringsfase in een simulatieproject is zeer belangrijk en wordt toch over het algemeen nog steeds meer als een kunst dan als een wetenschap beschouwd. In dit artikel geeft Roger Brooks enkele van zijn opvattingen over conceptueel modelleren. De betekenis en de aard van conceptueel modelleren worden besproken en er wordt een raamwerk geschetst. Het algemene doel moet zijn het beste model voor het project te kiezen en conceptueel modelleren kan worden gezien als een moeilijk optimalisatieprobleem dat doeltreffend kan worden aangepakt met behulp van een creatief zoekproces waarbij alternatieve modellen worden ontwikkeld en hun prestaties gedurende het project worden voorspeld. Op basis van adviezen uit de literatuur en persoonlijke ervaring worden 17 beginselen van conceptueel modelleren voorgesteld.
De ontwikkeling van conceptuele modellen is ook een belangrijke stap bij de ontwikkeling van indicatoren voor duurzaam en op prestaties gebaseerd beheer. Een andere verwante pagina in deze rubriek bevat een aantal links die aangeven hoe op programma’s gebaseerde uitkomstenmodellen kunnen worden ontwikkeld, ook wel interventielogica-modellen genoemd. Een aantal pagina’s behandelt verwante benaderingen van probleemstructurering en -opstelling, met name systeemdenken, systemisch ontwerp en hulpmiddelen voor systeemdenken.