Een persoon die schade of letsel lijdt door de slechte daden en zelfs ongevallen van anderen kan financiële genoegdoening zoeken bij de burgerlijke rechter. Dit artikel gaat over wettelijke aansprakelijkheid. Voor informatie over strafrechtelijke aansprakelijkheid, zie ons artikel over strafrechtelijke aansprakelijkheid.
Civiel vs. strafrechtelijk
Een civiele vordering is een rechtszaak die door een particulier (niet de overheid) wordt aangespannen tegen een andere particulier. Gewoonlijk wordt in deze rechtszaken een geldelijke schadevergoeding geëist voor letsel of verlies dat de klagende partij (de eiser) beweert dat de aangeklaagde partij (de gedaagde) heeft veroorzaakt. Een gedaagde die in een civiele procedure verliest, loopt niet het risico van gevangenisstraf of boetes, zoals in een strafzaak. Een klassieke civiele rechtszaak zou een rechtszaak zijn van een persoon die gewond is geraakt bij een auto-ongeluk tegen de bestuurder van het voertuig die het ongeluk heeft veroorzaakt.
In tegenstelling daarmee is een strafzaak een vervolging door de overheid (meestal de staat) van een individu voor het overtreden van een bepaling van het wetboek van strafrecht. De straf die een gedaagde in een strafzaak onder ogen ziet, kan gevangenisstraf, een boete of andere voorwaarden omvatten.
Burgerlijke rechtsvorderingen worden ingedeeld naar het soort letsel of schade dat ermee gemoeid is. Zij omvatten “onrechtmatige daden” (een Frans woord dat eenvoudig “fout” betekent, zoals persoonlijk letsel en onrechtmatige dood), contractgeschillen, productaansprakelijkheidsclaims, en zakelijke geschillen (zoals claims wegens octrooi-inbreuk). Zie de secties hieronder voor meer informatie over deze soorten civiele zaken.
Burgerlijke Aansprakelijkheid: Types acties
In de term “wettelijke aansprakelijkheid” betekent het woord aansprakelijkheid de verantwoordelijkheid voor de door de eiser gestelde schade en de geleden schade. Een persoon die aansprakelijk wordt bevonden in een civiele procedure moet, na een uitspraak ten gunste van de eiser, de geldelijke schadevergoeding betalen die de jury (of soms de rechter) aan de eiser toekent.
Lagere bewijslast
Een eiser in een civiele zaak hoeft haar zaak alleen te bewijzen met een “overwicht van het bewijs”, soms omschreven als genoeg bewijs om de balans net in het voordeel van de eiser te doen doorslaan. (Een manier om hieraan te denken is 51% zekerheid dat de gedaagde in het ongelijk was gesteld). Vergelijk dit met de bewijslast in een strafzaak: buiten redelijke twijfel, wat net geen absolute zekerheid is, maar zeker genoeg dat er geen echte reden is om anders te geloven (99,9% zekerheid). Dus, in een civiele procedure, als de eiser bewijst dat het meer waarschijnlijk is dan niet dat de gedaagde verantwoordelijk was voor haar verwondingen of verlies, wint zij.
Breach of Contract: Breaking a Promise
Een groot deel van de civiele rechtszaken die in de Verenigde Staten worden aangespannen, komen voort uit geschillen tussen partijen bij een contract. In het algemeen beweert de eiser dat de gedaagde zich niet heeft gehouden aan een of andere voorwaarde(n) van het contract, waardoor de eiser schade heeft geleden. Bij geschillen tussen verhuurders en huurders gaat het bijvoorbeeld vaak om de vraag wie de huurovereenkomst, die een contract is, heeft geschonden (niet heeft nageleefd).
Opzettelijke onrechtmatige daden: Opzettelijke handelingen
Sommige civiele onrechtvaardigheden vloeien voort uit opzettelijk “slecht” handelen van gedaagden, zoals opzettelijke onjuiste voorstelling van zaken (fraude), laster (schadelijke leugens), en discriminatie op het werk. In deze gevallen moet de eiser bewijzen dat de gedaagde opzettelijk bepaald gedrag heeft vertoond, bijvoorbeeld door bewijs aan te dragen dat de gedaagde valse geruchten heeft verspreid dat de eiser een misdrijf heeft gepleegd, wetende dat de geruchten vals waren.
Aansprakelijkheid voor nalatigheid: Ongevallen
Niet bij alle civiele vorderingen is sprake van opzettelijk gedrag van de gedaagde. Eisers in veel civiele zaken stellen dat de gedaagde nalatig heeft gehandeld en dat deze nalatigheid hun letsel of verlies heeft veroorzaakt. In dergelijke gevallen behoeft de eiser geen opzet van de verweerder aan te tonen. Wel moet de eiser aantonen dat de gedaagde verplicht was de nodige zorgvuldigheid in acht te nemen bij het nemen van bepaalde maatregelen en deze zorgvuldigheid niet in acht heeft genomen. Zo kan een klant een letselschadezaak aanspannen tegen een winkelier die niet onmiddellijk een lekkage heeft verholpen waardoor een klant is uitgegleden en zich heeft verwond.
Burgerlijke aansprakelijkheid: Types aansprakelijkheid
In het algemeen bent u volgens de wet verantwoordelijk voor uw eigen opzettelijke of nalatige handelingen. Maar soms maakt de wet u aansprakelijk voor onbedoelde gevolgen of de daden van anderen.
Strikte aansprakelijkheid
In bepaalde gevallen zal een eiser winnen als hij bewijst dat de gedaagde eenvoudigweg een bepaalde handeling heeft verricht, ongeacht of er sprake is van feitelijke schuld of zelfs nalatigheid. Productaansprakelijkheidszaken met betrekking tot gebrekkige producten zijn vaak onderworpen aan een risicoaansprakelijkheidsnorm. In dergelijke gevallen brengt een fabrikant een product op de markt in de wetenschap dat de consumenten het zullen gebruiken “zonder te controleren op gebreken” en wordt hij strikt aansprakelijk gehouden voor alle verwondingen die het gevolg zijn van gebreken in het product. (Greenman v. Yuba Power Products, Inc.) Dit betekent dat de benadeelde niet hoeft aan te tonen dat hij onvoorzichtig was, laat staan dat hij de bedoeling had om letsel te veroorzaken.
De rechtbanken hebben geredeneerd dat het billijk is om fabrikanten strikt aansprakelijk te stellen voor producten met gebreken, omdat de openbare orde het best wordt gediend door de verantwoordelijkheid daar te leggen waar zij het meest effectief zal zijn in het beperken van de kans op schade. De fabrikanten verkeren in de beste positie om zowel de gebreken van hun producten aan te pakken als de kosten van dergelijke gebreken voor de samenleving te dragen (door deze over alle kopers te verdelen).
Risicoaansprakelijkheid kan ook worden opgelegd voor letsel of schade veroorzaakt door uiterst gevaarlijke activiteiten en bepaalde andere onrechtmatige daden.
Wettelijke aansprakelijkheid
Soms legt de wet de verantwoordelijkheid voor civielrechtelijk onrecht bij andere personen of entiteiten dan degenen die daadwerkelijk betrokken waren bij het gedrag dat tot het letsel of de schade heeft geleid. Dit wordt indirecte aansprakelijkheid genoemd. Volgens de federale wetgeving (en sommige wetten van staten) kan een werkgever bijvoorbeeld plaatsvervangend aansprakelijk worden gesteld voor de seksuele intimidatie van een andere werknemer door een werknemer, indien de werkgever op de hoogte was van de intimidatie en heeft nagelaten er iets aan te doen. In sommige staten kunnen ouders aansprakelijk worden gesteld voor de daden van hun minderjarige kinderen (voor meer informatie, zie ons artikel over de wettelijke aansprakelijkheid van ouders voor de daden van een kind). Dergelijke aansprakelijkheid is gebaseerd op een theorie dat bepaalde partijen (werkgevers, ouders) gezag hebben over, en de plicht hebben controle uit te oefenen op, bepaalde andere partijen (ondergeschikten, kinderen).
Civiele schadevergoeding
Zoals hierboven vermeld, wordt een gedaagde in een civiele procedure over het algemeen geconfronteerd met een financiële sanctie – een geldelijke schadevergoeding (behalve in de zeldzame gevallen waarin een rechter een verbodsactie toekent, zoals hieronder vermeld). Een schadevergoeding in een civiele procedure kan omvatten:
- terugbetaling van gelden die de eiser heeft verloren door toedoen van de gedaagde
- vergoeding van door de gedaagde veroorzaakte materiële schade
- terugbetaling van gelden die de eiser verschuldigd is wegens de schending door de gedaagde van een contract
- vergoeding van medische kosten voor door de gedaagde veroorzaakt letsel
- vergoeding van pijn en lijden (ook wel “emotion distress damages” genoemd)
- in sommige opzettelijke onrechtmatige daadszaken (zoals arbeidsdiscriminatie), bestraffende schadevergoeding om de gedaagde te straffen en anderen af te schrikken, of vergoeding van de advocatenkosten van de winnende partij.
De eiser moet de verliezen bewijzen die als schadevergoeding worden gevraagd, vaak door middel van bewijsmateriaal zoals ziekenhuisrekeningen, reparatiekosten, of inkomensverlies. In gevallen waarbij emotionele nood of toekomstige verliezen, een eiser kan nodig zijn om deskundige getuigen, zoals economen of een psychiater in te schakelen.
Eisers kunnen zoeken naar wat bekend staat als een voorlopige voorziening in aanvulling op geldelijke schadevergoeding in bepaalde gevallen. Een gerechtelijk bevel is een bevel aan de gedaagde om een bepaalde actie te ondernemen of te stoppen. Zo kan een rechtbank een bedrijf bijvoorbeeld gelasten om een inbreuk op het octrooi van een ander bedrijf te staken en gestaakt te houden, en een geldelijke schadevergoeding toekennen die door het gedaagde bedrijf aan het eisende bedrijf moet worden betaald.
Vraag een deskundige
Civiele aansprakelijkheid bestrijkt een groot gebied, afhankelijk van wat er is gebeurd, door wie, en in welke staat. Als u vragen hebt over een bepaalde onrechtmatige daad of civiele actie, neem dan contact op met een advocaat met ervaring in persoonlijk letsel of andere civiele geschillen in uw regio.