Logische consequenties zijn direct gerelateerd aan het gedrag van kinderen en helpen hen om hun fouten te herstellen.
Het gebruik van logische consequenties is een onderdeel van een benadering van discipline die wordt gebruikt in de Responsieve Klas. Het is een krachtige manier om te reageren op wangedrag van kinderen dat niet alleen effectief is in het stoppen van het gedrag, maar ook respectvol is voor kinderen en hen helpt verantwoordelijkheid te nemen voor hun daden.
Leraren vragen vaak: “Hoe zijn logische consequenties anders dan straffen?” Het is een kritische vraag, want er zijn enkele fundamentele en belangrijke verschillen tussen de twee – verschillen die moeten worden begrepen om logische consequenties goed te kunnen gebruiken. Neem het volgende voorbeeld:
De zesjarige Jacob zoeft door de klas als hij plotseling struikelt en in Michelles blokkengebouw valt. Michelle slaakt een gil en de juf komt eraan.
Toepassing van straf
In dit eerste scenario gaat het om een juf die straf toepast. Geïrriteerd kijkt de leraar Jacob aan en zegt hardop tegen de andere kinderen: “Ik heb je keer op keer gezegd dat je niet mag rennen in deze klas. Kijk nu wat je met je onvoorzichtigheid hebt gedaan. Ga op die stoel zitten en beweeg je niet tot het tijd is voor de lunch.”
Wat zou er bij Jacob om kunnen gaan? Hij zou kunnen denken, “Ik was niet eens aan het rennen. De lerares weet niet waar ze het over heeft. Ze pest me altijd. Nu kijkt iedereen naar me. Ik haat deze school. Het was toch al een stom gebouw.”
Nou, dit is wat er zou kunnen gebeuren met een leraar die logische consequenties gebruikt. De leerkracht, hoewel ook geïrriteerd, haalt diep adem en maakt dat ze begint met te beschrijven wat ze ziet: “Michelle is nu erg overstuur omdat Jacob haar gebouw omver heeft gegooid. Ik moet eerst met Jacob praten en dan gaan we uitzoeken hoe we Michelle kunnen helpen.”
De lerares neemt Jacob apart en begint met hem een vraag te stellen.
“Wat is er gebeurd?”
“Ik struikelde gewoon en viel er per ongeluk in. Het was niet mijn bedoeling om het om te gooien. Dus het was een ongelukje. Ik zag dat je aan het rennen was voordat het gebeurde. Kun je daarom gevallen zijn? Misschien. Als kinderen rennen in de klas, gebeuren er vaak ongelukken. Daarom zegt onze regel dat je veilig moet zijn. Wat zou jij kunnen doen om Michelle te helpen?”
“Ik weet het niet.”
“Misschien zou ze wat hulp kunnen gebruiken bij het weer opzetten van het gebouw.”
Jacob knikt en de juf loopt met hem terug naar de blokkenruimte. Michelle aanvaardt Jacobs aanbod om te helpen en samen bouwen ze de rest van de periode.
Nu, wat zou er voor Jacob aan de hand kunnen zijn? Hij zou kunnen leren: “Als ik dingen omgooi, moet ik helpen ze weer op te bouwen. Ik kan dingen repareren als ik het verpruts. Mijn leraar helpt me problemen op te lossen. Ik moet eraan denken om in het blok te lopen.”
Hier volgen enkele van de fundamentele verschillen in de twee benaderingen:
Het doel van straffen is om naleving van de regels af te dwingen door gebruik te maken van externe controles of autoritaire discipline.
- Hoewel straffen effectief is in het stoppen van het wangedrag van het moment, draagt het weinig bij aan het vergroten van de verantwoordelijkheid van de leerling.
- Straf leidt vaak tot gevoelens van woede, ontmoediging en wrok, en een toename van ontwijking en bedrog.
Het doel van logische consequenties is om kinderen te helpen bij het ontwikkelen van intern begrip, zelfbeheersing, en een verlangen om de regels te volgen.
- Logische consequenties helpen kinderen beter naar hun gedrag te kijken en de resultaten van hun keuzes te overwegen.
- In tegenstelling tot straffen, waarbij het de bedoeling is dat een kind zich beschaamd voelt, is het de bedoeling van logische consequenties om kinderen te helpen interne controles te ontwikkelen en te leren van hun fouten in een ondersteunende atmosfeer.
Logische consequenties respecteren de waardigheid van het kind, terwijl straffen vaak een element van schaamte oproept.
- Logische consequenties reageren op het wangedrag op een manier die de waardigheid van het kind behoudt. De boodschap is dat het gedrag een probleem is, niet dat het kind een probleem is.
- De toon van de leerkracht is van doorslaggevend belang bij het onderscheiden van logische consequenties en straf. Er zijn vele manieren om tegen een kind te zeggen dat het sap heeft gemorst en dat het het moet opruimen. Als de toon boos of bestraffend is, dan is het niet langer een logische consequentie.
- Dezelfde consequentie kan in de ene situatie respectvol zijn en in de andere vernederend. De vloer dweilen is een respectvolle consequentie voor het kind dat ervoor kiest een watergevecht te houden bij de drinkfontein, maar niet voor het kind dat zijn werk niet afmaakt.
Logische consequenties houden verband met het gedrag van het kind; straffen is dat meestal niet.
- De groep verlaten houdt verband met storend gedrag in een groep; pauze missen is dat niet. Het opruimen van graffiti op de muur van de badkamer is gerelateerd aan het tekenen van de graffiti op de muur; geschorst worden van school is dat niet.
- Logische consequenties vereisen dat de leraar meer informatie verzamelt alvorens te reageren. De leerkracht neemt de tijd om de situatie te beoordelen en te bepalen, soms met inbreng van het kind, wat zal helpen om het probleem op te lossen.
- Hier zijn een paar vragen die leerkrachten zichzelf kunnen stellen wanneer ze een situatie proberen te beoordelen:
Wat zijn de ontwikkelingsproblemen die hier spelen?
Is het duidelijk voor het kind wat er verwacht wordt?
Welke regel wordt er overtreden?
Welk probleem creëert het gedrag?
Wat zal helpen om het probleem op te lossen?
De overtuiging die ten grondslag ligt aan het gebruik van logische consequenties is dat met reflectie en oefening kinderen het beter zullen willen doen, terwijl de overtuiging achter straffen is dat kinderen het alleen beter zullen doen omdat ze bang zijn voor straf en deze zullen proberen te vermijden.
- Leraren die logische consequenties gebruiken, beginnen met een geloof in de fundamentele goedheid van kinderen en de wetenschap dat elk kind een leerling is, die worstelt om zinvolle relaties met ons, elkaar en de schoolgemeenschap aan te gaan.
- Deze leraren verwachten dat alle kinderen van tijd tot tijd hun beheersing zullen verliezen en fouten zullen maken.
- Het gebruik van logische consequenties helpt kinderen hun fouten te herstellen en te weten wat ze de volgende keer moeten doen.
Leraren vragen zich vaak af: “Is het ooit goed voor een kind om zich slecht te voelen over zijn gedrag?” Natuurlijk is dat zo. Als kinderen zich misdragen, is de kans groot dat ze zich al slecht voelen. Onze taak is niet om ze zich slechter te laten voelen, maar om ze te helpen de volgende keer een betere handelwijze te kiezen.
Zoals Ruth Sidney Charney zegt in Teaching Children to Care, “Ons doel, wanneer kinderen regels overtreden, is nooit om ze zich ‘slecht’ of verslagen te laten voelen, hoewel ze zich in feite wel slecht kunnen voelen. Ons doel is in de eerste plaats om hen te helpen zelfbeheersing en zelfrespect terug te krijgen. Wanneer ik een kind de rol van pestkop zie spelen, of stiekem een taak laat liggen, of een klasgenoot of leerkracht kleineert, dan is dat geen beeld van zelfbeheersing en zelfrespect. Het is een teken van ontreddering en een signaal voor hulp. Er moet iets stoppen. Het gebruik van logische consequenties dringt aan op respect voor de regels en de mensen die ze moeten leiden.”
Responsive Classroom Newsletter: Augustus 1998
Tags: Uitdagend Gedrag, Logische Consequenties, Wangedrag