Wodogłowie obstrukcyjne

Epidemiologia

Demografia pacjentów dotkniętych tą chorobą będzie zależeć od przyczyn leżących u jej podłoża, do których należą:

• wrodzone zwężenie akweduktu
• obstrukcyjny guz lub masa (np.glejak blaszki tektalnej, torbiel koloidowa)

Prezentacja kliniczna

Jak w przypadku większości schorzeń związanych z efektem masy wpływających na mózg, prezentacja będzie się drastycznie różnić w zależności od szybkości wystąpienia.

W ostrym wodogłowiu obturacyjnym, jak w przypadku torbieli koloidowej blokującej otwory Monro, nagły wzrost ciśnienia śródkomorowego może prowadzić do szybkiej utraty przytomności, a nawet zgonu.

U innych pacjentów, u których niedrożność jest niepełna lub stopniowa (np. zwężenie akweduktu), objawy mogą prawie nie występować, mimo masywnego poszerzenia komór.

Ogółem prezentacja będzie zależeć od obecności podwyższonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego, które ma zwykłą konstelację objawów, w tym bóle głowy, pogarszające się przy pochylaniu się lub prostowaniu, nudności i wymioty. Może być widoczny obrzęk brodawkowaty 2.

W przypadku dzieci, u których szwy czaszkowe nie zdążyły się jeszcze połączyć, dochodzi do szybkiego powiększenia obwodu głowy 2.

Cechy radiograficzne

Zarówno tomografia komputerowa, jak i rezonans magnetyczny (oraz ultrasonografia w okresie noworodkowym) mogą wykazać większość cech, chociaż podstawowa przyczyna może być mniej lub bardziej dostrzegalna (np. sieć w poprzek akweduktu powodująca zwężenie akweduktu będzie widoczna tylko na dedykowanych obrazach rezonansu magnetycznego o wysokiej rozdzielczości).

Ostre wodogłowie obturacyjne

Ważnym zastrzeżeniem, o którym należy pamiętać, jest to, że w ostrym wodogłowiu obturacyjnym u młodych pacjentów może być widoczna jedynie niewielka ventriculomegalia, mimo znacznego podwyższenia ciśnienia wewnątrzczaszkowego.

Jeśli dostępne są wcześniejsze filmy, są one prawdopodobnie najbardziej wiarygodnym sposobem identyfikacji wczesnego wodogłowia. Cechy, które są pomocne w postawieniu rozpoznania ostrego wodogłowia obturacyjnego, obejmują 3:

• komory boczne
  • powiększenie rogów skroniowych (najlepszy wskaźnik)
  • obrzęk transependymalny, czyli sączenie okołokomorowe, może być widoczny jako wysoki sygnał T2 w MRI lub zmiana o niskiej gęstości w CT wokół brzegów komór i nie powinien być mylony ze zmianą w istocie białej przewlekłego niedokrwienia małych naczyń.
• trzecia komora
  • wypuklenie ścian bocznych na zewnątrz
  • wypuklenie dna do wewnątrz
• czwarta komora
  • słaby wskaźnik wodogłowia, ponieważ ograniczony charakter tylnego dołu czaszki uniemożliwia znaczne powiększenie
  • wyraźna czwarta komora sugeruje, że przeszkoda znajduje się albo w rozwidleniu Luschki i Magendie, albo w przestrzeni podpajęczynówkowej

Przewlekłe nieNiekomunikujące się wodogłowie obturacyjne

Niekomunikujące się wodogłowie obturacyjne (często określane jedynie jako wodogłowie obturacyjne) jest zwykle stosunkowo prostym rozpoznaniem, które można postawić w badaniach obrazowych. W miarę upływu czasu, części układu komorowego przed przeszkodą stopniowo powiększają się uciskając i ścieśniając leżącą nad nimi korę.

Cechy długotrwałego niekomunikującego wodogłowia obstrukcyjnego (na poziomie akweduktu Sylwiusza lub poniżej) obejmują 1-3:

• znaczne poszerzenie komór, zwłaszcza komór bocznych i trzeciej
• wzmocnione i uniesione ciało modzelowate
• fenestracja przegrody międzykomorowej
• depresja otworów międzykomorowych
• podłoga komory trzeciej przesunięta ku dołowi, przylegająca do podstawy czaszki, zatarcie cysterny nadskroniowej
• wypuklenie na zewnątrz (balonikowanie) wnęk trzeciej komory (wnęki infundibularnej, wzrokowej i szyszynki)
• balonikowanie wnęki nadtwardówkowej

Leczenie i rokowanie

Leczenie zależy od przyczyny i lokalizacji niedrożności. U niektórych pacjentów z tymczasową niedrożnością (taką jak w przypadku krwotoku podpajęczynówkowego) wystarczające jest tymczasowe odprowadzenie płynu mózgowo-rdzeniowego (np. poprzez zewnętrzny drenaż komorowy (EVD)). Podobnie, jeśli przyczyna jest mechaniczna, może być możliwe wycięcie masy (np. torbiel koloidowa).

W wielu przypadkach niedrożność jest trwała lub nie może być bezpośrednio leczona (np. większość glejaków tektonalnych) i jako taka może być wymagane stałe odprowadzenie płynu mózgowo-rdzeniowego. Opcje leczenia obejmują:

• shunting, najczęściej za pomocą shuntu VP
• trzecia komora jest przydatna u pacjentów z niekomunikującym się wodogłowiem obturacyjnym na poziomie lub poniżej poziomu akweduktu Sylviusa

.