Etykę stosowaną odróżnia się od etyki normatywnej, która dotyczy standardów dobrego i złego zachowania, oraz od metaetyki, która dotyczy natury etycznych właściwości, stwierdzeń, postaw i osądów.

Chociaż te trzy obszary etyki wydają się być odrębne, są one również wzajemnie powiązane. Zastosowanie podejścia etyki stosowanej często czerpie z pewnych normatywnych teorii etycznych, takich jak następujące:

  1. Utylitaryzm, gdzie praktyczne konsekwencje różnych polityk są oceniane przy założeniu, że właściwa polityka będzie ta, która skutkuje największym szczęściem. Główne kierunki rozwoju tej teorii pochodzą od Jeremy’ego Benthama i Johna Stuarta Milla, którzy rozróżnili moralność utylitarystyczną jako akt i regułę. Późniejsze zmiany również dostosowały teorię, zwłaszcza Henry Sidgwick, który wprowadził ideę motywu lub intencji w moralności, oraz Peter Singer, który wprowadził ideę preferencji w podejmowaniu decyzji moralnych.
  2. Etyka deontologiczna, pojęcia oparte na „zasadach”, tj. że istnieje obowiązek wykonania „właściwego” działania, niezależnie od rzeczywistych konsekwencji (uosabiane przez Immanuela Kanta pojęcie imperatywu kategorycznego, który był centrum teorii etycznej Kanta opartej na obowiązku). Inną kluczową teorią deontologiczną jest Prawo Naturalne, które zostało silnie rozwinięte przez Tomasza z Akwinu i stanowi ważną część nauczania Kościoła katolickiego na temat moralności.
  3. Etyka cnót, wywodząca się z pojęć Arystotelesa i Konfucjusza, która twierdzi, że właściwym działaniem będzie to wybrane przez odpowiednio „cnotliwego” agenta.

Czasami te normatywne teorie etyczne kolidują ze sobą, co stanowi wyzwanie przy próbach rozwiązywania dylematów etycznych w świecie rzeczywistym. Jednym z podejść, które próbuje przezwyciężyć pozornie niemożliwą do pokonania przepaść między deontologią a utylitaryzmem (której przyczyną jest przeciwstawne przyjmowanie absolutnego i relatywistycznego poglądu moralnego), jest rozumowanie oparte na przypadku, znane również jako kazuistyka. Kazuistyka nie zaczyna się od teorii, lecz od bezpośrednich faktów rzeczywistego i konkretnego przypadku. Chociaż kazuistyka korzysta z teorii etycznej, nie uważa teorii etycznej za najważniejszą cechę rozumowania moralnego. Kazuistyka, jak Albert Jonsen i Stephen Toulmin (The Abuse of Casuistry 1988), kwestionuje tradycyjny paradygmat etyki stosowanej. Zamiast wychodzić od teorii i stosować teorię do konkretnego przypadku, kazuistyka zaczyna od samego przypadku, a następnie pyta, jakie moralnie istotne cechy (włączając w to zarówno teorię, jak i względy praktyczne) powinny być brane pod uwagę w tym konkretnym przypadku. W swoich obserwacjach medycznych komisji etycznych Jonsen i Toulmin zauważają, że konsensus w szczególnie problematycznych sprawach moralnych często pojawia się, gdy uczestnicy skupiają się na faktach dotyczących danego przypadku, a nie na ideologii czy teorii. Tak więc rabin, ksiądz katolicki i agnostyk mogą się zgodzić, że w tym konkretnym przypadku najlepszym podejściem jest wstrzymanie nadzwyczajnej opieki medycznej, nie zgadzając się jednocześnie co do powodów, które wspierają ich indywidualne stanowiska. Skupiając się na przypadkach, a nie na teorii, osoby zaangażowane w debatę moralną zwiększają możliwość osiągnięcia porozumienia.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.